Baksı Kültür Sanat Vakfı'nın Düzenlediği "6. Anadolu Ödülleri" Sahiplerini Buldu

(İSTANBUL) - Baksı Kültür Sanat Vakfı'nın düzenlediği Anadolu Ödülleri, törenle sahiplerine verildi. Edebiyat Ödülü'nü alan Murathan Mungan, Türkiye'nin en karanlık 30 yılını yaşadığını belirterek, kültürel değerlerin milliyetçilik ve ümmetçilik politikaları arasında sıkıştırıldığını vurguladı. Mungan, "Bugün nefes alabiliyorsak, bedel ödeyen sanatçılar sayesinde. Sanata ve kültüre borçluyuz. inatla üretmeye devam etmeliyiz" dedi.

Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafından bu yıl "Kıyının Ötesi" temasıyla edebiyat, sinema, müzik ve daha birçok alanda düzenlenen 6. Anadolu Ödülleri, törenle sahiplerine verildi. Anadolu'nun kültürel zenginliğini görünür kılmak, geçmişle bugünü buluşturmak ve geleceğe ilham verecek üretimleri onurlandırmak amacıyla 2019'dan bu yana verilen ödüller; edebiyat, sinema, müzik, görsel sanatlar ve mimarlık olmak üzere Anadolu'nun ortak kimliğine katkı sağlayan sanatçılara sunuluyor.

Anadolu Ödülleri'nin Teması: "Kıyının Ötesi"

Törende yapılan açıklamada, bu temanın yalnızca coğrafi bir mesafeye değil; umutlara, vicdana, dayanışmaya ve yeni olasılıklara işaret ettiği ifade edildi. "Kıyının ötesinden gelen sesleri duyduk, renklere dokunduk, farklı hayatların izini sürdük" sözleriyle tema tanımlandı.

Hüsamettin Koçan: "Baksı, Doğduğum Toprağın Hikayesidir"

Ödül töreninde Baksı Müzesi'nin kurucusu ve sanatçı Hüsamettin Koçan, müzenin kendi kişisel hikayesinden çok daha büyük bir anlam taşıdığını belirten Koçan, müzenin Bayburt'un bir dağ başında doğmasına rağmen evrensel bir söz söylediğini vurguladı.

Koçan, Anadolu insanının hayal kurma gücüne, masal anlatma geleneğine ve yalnızlıkla yoğrulmuş derin karakterine dikkat çekerek, sanatın bu hikayelerle var olduğunu ifade etti. "Üretim olmadan bir gelecek kurulamaz" diyen Koçan, Baksı'nın temel felsefesinin ortak üretim, yerel değerlerle barış ve insanla birebir temas olduğunu söyledi.

Oya Koçan: "Anadolu Ödülleri Bir Coğrafyayı Anlama Çabasıdır"

Baksı Kültür Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Oya Koçan, Anadolu Ödülleri'nin her yıl uzun tartışmalar sonucunda belirlendiğini söyleyerek, bu tartışmaların yalnızca ödül sahiplerini değil, Anadolu'nun değişen yaşam biçimlerini, kimliğini ve dönüşen değerlerini anlamaya yönelik olduğunu dile getirdi. Koçan, günümüz dünyasında hızla değişen teknolojiler ve kültürel ilişkiler karşısında bireyin yabancılaşma yaşadığını belirterek, sanatın bu boşlukları dolduran en güvenilir yol olduğunu ifade etti.

Bayburt Belediye Başkanı'ndan Baksı'ya destek

Törende konuşan Bayburt Belediye Başkanı Mete Memiş, Baksı Müzesi'nin yalnızca Bayburt için değil, Türkiye'nin kültürel hafızası açısından da büyük bir değer taşıdığını ifade etti. Kentlerin nüfusla değil, ürettiği değerle ölçülmesi gerektiğini vurgulayan Başkan, Hüsamettin Koçan'ın Bayburt'tan dünyaya uzanan güçlü bir kültürel söz söylediğini belirtti.

Edebiyat Ödülü: Murathan Mungan

Anadolu Ödülleri kapsamında 2025 Edebiyat Ödülü, yazar, şair ve dramaturg Murathan Mungan'a verildi. Ödül gerekçesinde, Mungan'ın 1980'lerden bu yana şiir, öykü, deneme ve tiyatro türleri arasında kurduğu akışkan anlatım diliyle edebiyatta kalıcı bir iz bıraktığı vurgulandı. 2025 itibarıyla 50. sanat yılına ulaşan Mungan'ın üretiminin, yeni kuşaklar için ilham veren bir süreklilik yarattığı ifade edildi.

"İnatla devam etmek zorundayız"

Ödülünü almak üzere sahneye çıkan Murathan Mungan, konuşmasına Baksı Kültür Sanat Vakfı Yönetim Kurulu'na ve değerlendirme kuruluna teşekkür ederek başladı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en karanlık 30 yılının yaşandığını belirten Mungan, "Bu iktidar yönetiminde sıkışıyoruz. Bütün bu kültürel malzeme, milliyetçilik ve ümmetçilik politikaları arasında sıkıştırılıyor. Buradan kendine bir yol açmaya çalıştı.  Yine geleneksel anlamda malzemeye de, bu toprakların değerlerine de, toprak kardeşliğine de daima solcular sahip çıktı" dedi.

Mungan, bugün özellikle mevcut iktidarın "Biz kültürel alanda varlık gösteremiyoruz" söyleminin arkasında, varlık gösterecek bir kültürlerinin olmaması gerçeğinin yattığını ifade etti. Bu ülkeyi ve kültürü inşa eden kesimin ilerici bir gelenek olduğunu vurgulayan Mungan, bu yaklaşımın yalnızca Osmanlı İmparatorluğu'nun değil, Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) mirasının da bilincinde olarak, dini ve etnik kökeni ne olursa olsun üretilmiş kültürel değerlere sahip çıkarak yol aldığını söyledi.

Kendisini Nazım Hikmet'ten başlayarak bu geleneğin sürdürücüsü olarak gördüğünü belirten Mungan, Sabahattin Ali'nin sınırda öldürüldüğünü hatırlatarak, "Bugün nefes alabiliyorsak, bedel ödeyen sanatçılar sayesinde. Ben kendimi onlara borçlu hissediyorum. Sadece yeteneğime değil, bu toprakların kültürüne de borçlu hissediyorum" dedi. Mungan, "Artık gazetelerin kültür-sanat sayfaları yok. Dergiler kapatılmış. Televizyon kanallarının hiçbirinde doğru düzgün bir tek kültür ve sanat programı yapılamıyor. Çünkü bu ülke, sanatçısından ve yazarından korkan bir iktidar tarafından yönetiliyor. Bunu burada ve sizlere söylemeyeceğim de nerede söyleyeceğim" ifadelerini kullandı.

Müzik Ödülü: Erkan Oğur

Erkan Oğur, 1970'lerden bu yana makamsal ve doğaçlamacı yaklaşımıyla Türkiye'de ve uluslararası alanda geniş kitlelere ulaşan besteleri ve sahne performanslarıyla Müzik Ödülü'ne layık görüldü. Ödül konuşmasında Oğur, "Bizim işimiz ses ve sessizlikle; müzik farklı bir yerden konuşur" dedi.

Görsel Sanatlar Ödülü: Ali Kazma

Görsel Sanatlar Ödülü, 1990'lardan bu yana üretimini sürdüren Ali Kazma'ya verildi. Kazma, Baksı'nın kendisi için özel bir yere sahip olduğunu vurgulayarak, "İşim, insanın maddi, düşünsel, duygusal ve sanatsal dünyasını nasıl inşa ettiğine bakmakla ilgili. Baksı Müzesi'ni uzun yıllardır takip ediyorum, hatta üzerine bir film de yaptım. Bu ödül benim için çok kıymetli" diyerek duygularını paylaştı.

Mimarlık Ödülü: Selva Gürdoğan

Mimarlık Ödülü, mimarlığı yalnızca bina üretimiyle sınırlamayan yaklaşımıyla Selva Gürdoğan'a verildi. Gürdoğan'ın tasarımı, veri, politika ve gündelik pratiklerle buluşturan çalışmaları; açık kaynak, iş birliği ve kamusal faydayı önceleyen üretimleri nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi. Gürdoğan, konuşmasında mimarlığın kolektif bir üretim olduğunun altını çizerek, Anadolu'nun düşünsel ve kültürel mirasının bu üretimlerde belirleyici olduğunu söyledi.

Sinema Ödülü: Tuncel Kurtiz'in mirasına

Sinema Ödülü, yerelden beslenen güçlü anlatı dili ve kuşaklar arası etkisi nedeniyle Tuncel Kurtiz'in sanatsal mirasına ithaf edildi. Kurtiz'in tiyatro, sinema ve televizyon arasında kurduğu köprü; toplumsal gerçekçi yaklaşımı ve oyunculuk anlayışı vurgulandı. Ödülü kabul eden Menend Kurtiz, sanatçının Anadolu'yla kurduğu derin bağı hatırlatarak, bu ödülün onun adına büyük bir anlam taşıdığını ifade etti.

Doğan Değer Ödülü: Murat Morova

Doğan Değer Ödülü, Doğu ve Batı düşüncesi arasında kurduğu özgün bağ, tasavvuf ve kültürel katmanları çağdaş bir sanat diliyle buluşturması nedeniyle Murat Morova'ya verildi. Morova, konuşmasında ödülü bir "emanet" olarak gördüğünü belirterek "Anadolu'nun taşıdığı bütün sesler, hikayeler ve çelişkiler bu emanetin parçası. 'Cümlenin rızkını veren ol gani settar iken, yeryüzünün halifesi hünkara minnet eylemem'" dedi.

Baksı Müzesi Onur Ödülü: Osman Dinç

Gecenin Onur Ödülü, 1970'lerden bu yana demir, çelik ve camla kurduğu yalın heykel diliyle tanınan Osman Dinç'e verildi. Dinç'in yerel malzeme sezgisini evrensel bir heykel diline dönüştüren üretimi, gerekçeli kararda özellikle vurgulandı. Osman Dinç, Anadolu'nun insanlık tarihindeki yerine dikkat çekerek, "Tekerleğin icadı bu topraklarda gerçekleşti. Bugün hala her şey onun etrafında dönüyor. Biz durduğumuzu sansak da, aslında büyük bir hareketin içindeyiz" şeklinde konuştu.

Baksı Kültür Sanat Vakfı'nın düzenlediği "6. Anadolu Ödülleri" töreni, toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.