Bu Bitkinin Genleri Ortaya Çıkarıldığında Baklagil Üretimi Artacak

Ali Kemal Akan - Afyonkarahisar'da, ek masraf yapmadan baklagiller üretiminin artırılması amacıyla endemik baklagil çeşidi olan acıpiyam bitkisinin gen haritası çıkarılıyor. Çalışmalar tamamlandığında aynı masrafla birim alandan daha çok baklagil ürünü elde edilebilecek.

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Süleyman Cenkci, AA muhabirine, "Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı" kapsamında hazırladıkları "Gen Klonlanması ve Karakterizasyonu" projesinin, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'na (TÜBİTAK) gönderildiğini ve 356 bin lira desteklenmesine karar verildiğini söyledi.

Türkiye'de sadece Eber Gölü ile Akşehir Gölü'nün güney bölümlerinde bulunan ve endemik bir özelliğe sahip olan acıpiyamın, 20 bin çeşidi bulunan baklagiller içinde ayrı bir özelliğe sahip olduğunu tespit ettiklerini belirten Doç. Dr. Cenkci, bu bitki üzerinde 2005 yılından bu yana çalıştıklarını bildirdi.

Doç. Dr. Cenkci, bitkinin laboratuvar ortamında çoğaltılması ve kullanılabilmesi için çalışma yaptıklarını anlatarak, "Acıpiyam, baklagiller içinde çok farklı bir özelliğe sahip. Baklagillerin en önemli özelliği çiçeklerden tek meyve dökmesi. Acıpiyamın özelliği ise yaklaşık 20 bin baklagil içinde tek çiçekten 4 meyve dökebilmesi" dedi.

Projeyle 4 meyveyi oluşturan genetik yapıyı ortaya çıkarmayı hedeflediklerini dile getiren Doç. Dr. Cenkci, elde edecekleri bilgilerin ekonomik kazanç sağlayacağına dikkati çekti.

Doç. Dr. Cenkci, acıpiyamın genleri ortaya çıkarıldığında fasulye, nohut, bezelye, soya fasulyesi gibi endüstriyel baklagil üretiminin artabileceğine işaret ederek, "Bunlar bizim bitkisel proteinlerimiz. Potansiyel olarak, ürün artışına yönelik bir çalışma olabilir. Tek çiçekten 4 meyve dökme özelliği diğer ekonomik bitkilere aktarıldığı zaman birim alandan alınan ürünlerde artışlar sağlanacak. Aynı masrafı yaparak daha fazla ürün alınabilecek" diye konuştu.

-"Zararlı bir ot olduğunu düşünerek yok etmeye çalışıyorlar"-

Acıpiyamın mart ayı sonlarına doğru sarı çiçek açtığını ve yabani bir bitki olduğunu söyleyen Doç. Dr. Cenkci, göl suyunun çekilmesiyle arazilerini genişletmek isteyen çiftçilerin, bitkinin değerini bilmedikleri için bunları yakmak, araziyi sürmek, kökünden sökmek gibi uygulamalarla yok ettiğini savundu.

Bitkinin, Eber Gölü kenarında korunmuş bir yayılma alanı bulunduğunu anlatan Doç. Dr. Cenkci, bitkinin korunmasına yönelik çalışmalar da yaptıklarını belirtti.

Doç. Dr. Cenkci, bitkiyi doğal ortamında çoğaltıp korumaya çabaladıklarını bildirerek, şunları kaydetti:

"Şu anda meyve ağaçları içinde insanlar bu bitkiyi sevmedikleri için yakıyor, kesiyor, yok etmek için ellerinden geleni yapıyor. Bu, Türkiye'nin önemli gen kaynaklarından biri ama yöre halkı da kendileri için zararlı bir ot olduğunu düşünerek yok etmeye çalışıyorlar. Çiçeğin bazı problemleri var. Bitki, böcekler tarafından yeniyor, sağlıklı olarak tohum üretemiyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından bitkinin bir bölümü çitle korunuyor, pek çoğu ise tahrip oluyor."

Yayıncı: Mürsel Çetin - AFYONKARAHİSAR