Girişim Özelliklerine Göre Dış Ticaret İstatistikleri

Geçen yıl ihracatın yüzde 55,1'i, ithalatın ise yüzde 37,7'si Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) tarafından gerçekleştirildi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2015 yılına ilişkin "Girişim Özelliklerine Göre Dış Ticaret İstatistiklerini" açıkladı.

Dış ticaret verileri, iş kayıtları sisteminde yer alan girişimlerin ana faaliyet türü ve çalışan sayısı bilgileriyle eşleştirilerek, dış ticaret yapan girişimlerin özellikleri elde edildi, eşleştirmede ihracat yapan girişimlerin yüzde 99,8'inin, ithalat yapan girişimlerin ise yüzde 96,4'ünün bilgilerine ulaşıldı. Bu girişimler, toplam ihracatın ve ithalatın yüzde 99,9'unu gerçekleştirdi.

Dış ticaret istatistikleri ve iş kayıtları sistemi kullanılarak elde edilen verilere göre, 2015 yılında 64 bin 752 girişim ihracat, 68 bin 561 girişim ithalat yaptı. İhracatın yüzde 55,1'i, ithalatın ise yüzde 37,7'si 1-249 çalışanı bulunan KOBİ'ler tarafından gerçekleştirildi.

İhracatta 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,7 iken, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 20,3, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,1, 250 ve daha çok çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 44,8 oldu.

İthalatta 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 6,4, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 13,1, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,2 olarak belirlendi, 250 ve daha çok çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 62,2 oldu.

İhracatın yarısından fazlası sanayi sektöründe

Girişimin ana faaliyetine göre ihracatın yüzde 55,8'i, ithalatın ise yüzde 52,2'si sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 37,8, ithalattaki payı ise yüzde 35,5 düzeyinde gerçekleşti.

Sanayi sektörünün ihracatının yüzde 64,5'i 250 ve daha çok sayıda çalışanı olan büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatının yüzde 86,3'ünü KOBİ'ler; sanayi sektörü tarafından yapılan ithalatta 250 ve daha çok sayıda çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 76,1 olurken, ticaret sektörü tarafından yapılan ithalatın yüzde 63,2'sini KOBİ'ler gerçekleştirdi.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, 2015 yılı ihracatlarının yüzde 49,5'ini AB ülkelerine, yüzde 19,1'ini Yakın ve Orta Doğu ülkelerine yaptı. AB ülkelerine yapılan ihracatın yüzde 62,1'ini sanayi, yüzde 36,1'ini ise ticaret sektöründeki girişimlerce gerçekleştirildi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ithalatlarının yüzde 40,3'ünü AB'den, yüzde 22,8'ini diğer Asya ülkelerinden, yüzde 12,5'ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden yaparken, ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları sırasıyla AB (yüzde 39,2), diğer Asya (yüzde 35,1) ve AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri (yüzde 10,9) oldu.

İmalat sanayi ürünleri ihracatının yüzde 56,6'sı ana faaliyeti sanayi olan girişimler, yüzde 37'si ise ana faaliyeti ticaret olan girişimlerce gerçekleştirildi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise yüzde 95,1'ini imalat sanayi ürünleri, yüzde 2,9'unu tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.

İmalat sanayi ürünleri ithalatının yüzde 51,6'sı sanayi, yüzde 40,5'i ticaret ve yüzde 7,9'u diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının yüzde 79,7'si imalat sanayi ürünleri, yüzde 12,1'i madencilik ürünleri, yüzde 3,6'sı ise tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünlerinden oluştu.

İhracat ve ithalatta ilk 100 girişimin etkisi

İhracatın yüzde 45'ini, ithalatın ise yüzde 54,3'ünü ilk 100 girişim yaptı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 18'ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 22,2'sini gerçekleştirdi.

Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 16,6, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise yüzde 14,1 oldu. Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 18,3 iken, ticaret sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı yüzde 13,5 oldu.

Girişimlerin yüzde 44,4'ü tek ülkeye, yüzde 16,5'i iki ülkeye ihracat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı yüzde 4,5 iken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 55 oldu.

Girişimlerin yüzde 48,3'ü tek ülkeden, yüzde 16,4'ü iki ülkeden ithalat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 2 iken, bu girişimlerin ithalattaki payı yüzde 54,1'i buldu.