Türkiye'de İyi İşler Raporu Açıklaması

" Türkiye'de İyi İşler" raporunda, hu¨kümetin, genc¸lerin ve kadınların kayıtlı istihdama daha iyi entegre edilebilmeleri bas¸ta olmak u¨zere, is¸gu¨cu¨ piyasasında go¨zlenen olumlu gelis¸meleri destekleyecek c¸es¸itli politikaları uygulamaya koymak ic¸in atılım yaptığı kaydedildi.

Kalkınma Bakanlığı ile Dünya Bankası'nın ortak çalışmalarıyla hazırlanan "Türkiye'de İyi İşler" raporu kamuoyu ile paylaşıldı. Tu¨rkiye'nin mevcut ekonomisinde iyi is¸lerin durumu ve etkilerinin aras¸tırıldığı rapora göre, bu durumun is¸ sahipleri ic¸in gelir ve gec¸im kaynagˆı gibi dogˆrudan faydaya sahip olurken, topluma ve sosyal agˆlara daha fazla katılım ya da hane halkının tamamı ic¸in de daha iyi hayat standardı gibi dolaylı faydalar sagˆlıyor.

Son finansal krizden o¨nce Tu¨rk ekonomisi 2002-2006 yılları arasında yıllık yu¨zde 7,2 gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) bu¨yu¨me oranı kaydettiği anımsatılan raporda, "Ancak, ku¨resel krizin etkisiyle ekonomi 2009 yılında yu¨zde 4,8 oranında daralmıs¸tır. 2007-2012 yılları arasında yıllık bu¨yu¨me oranı yu¨zde 3,3 olmus¸tur. Bu do¨nemde sermaye birikimi ve artan istihdam bu¨yu¨menin bas¸lıca kaynakları olurken, toplam fakto¨r verimliligˆi negatif yo¨nlu¨du¨r" denildi.

Raporda, Tu¨rkiye'nin krizden gu¨c¸lu¨ bir s¸ekilde toparlandığı belirtilerek, konjonktürel gelişmelerin cari açığın artmasına sebep olduğunu kaydedildi.

Kriz sonrası do¨nemde hızlı GSYI·H ve istihdam artıs¸ıyla birlikte is¸gu¨cu¨ piyasasında gerc¸ekles¸tirilen beceri kazandırma ve kayıt altına alma c¸alıs¸maları ve yanı sıra bu¨yu¨mede artan istihdam esnekligˆinin Tu¨rkiye'de istihdamın durumu ac¸ısından oldukc¸a olumlu bir tablo arz ettiğine dikkat çekildi.

Raporda, kriz sonrası do¨nemde is¸gu¨cu¨ katılım ve istihdam oranlarının o¨zellikle kadınlar arasında artış gösterdiğinin altı çizilirken, raporda şu ifadelere yer verildi:

"I·s¸ oluşturmada yas¸anan bu¨yu¨menin bu¨yu¨k bir kısmını iyi nitelikteki is¸ler olus¸turdu. En fazla istihdam artıs¸ı hizmet ve kayıtlı sekto¨rlerde gerc¸ekles¸irken, net istihdam artıs¸ının c¸ogˆunlugˆu hem erkekleri hem de kadınları etkiledi. Esas itibariyle bu gruptaki c¸alıs¸anlar ayrıca u¨niversite mezunu.

I·s¸gu¨cu¨ anketlerinin daha detaylı analizi, genel istihdamdaki degˆis¸ikligˆin yanı sıra kadın istihdamındaki degˆis¸imlerin ve kayıt dıs¸ı istihdamdaki azalma, kalifiye olmayan kadın is¸gu¨cu¨nu¨n o¨nemli bir bo¨lu¨mu¨nu¨n tarım sekto¨ru¨nde c¸alıs¸maya bas¸layarak yeniden kayıt dıs¸ı istihdama dahil edilmeleri, emek yogˆun konut ins¸aat sekto¨ru¨ndeki gec¸ici bu¨yu¨me ve daha yas¸lı kis¸ilerin kayıtlı is¸gücu¨ piyasasında uzun su¨relerle kalması ile bagˆlantılı olabilir. Halihazırda, o¨zellikle tarım sekto¨ru¨ne geri do¨nu¨s¸ler go¨z ardı edildigˆinde, kadınların is¸gu¨cu¨ne katılımındaki artıs¸ kriz o¨ncesi egˆilimin henu¨z c¸ok da u¨zerinde degˆildir."

-Yeni is¸ler oluşturulması ve verimlilik-

I·yi is¸lerin yu¨ksek verimlilik oranları sayesinde ekonomik bu¨yu¨meyi tes¸vik edeceğinin vurgulandığı raporda, verimliligˆi yu¨ksek is¸lerin bu is¸lerde c¸alı- s¸anlara gelir sagˆlamanın yanı sıra, toplumun tamamı ic¸in daha yu¨ksek ekonomik bu¨yu¨me sagˆlayacak pozitif bir dıs¸sallıgˆı ifade ettiği belirtildi.

Raporda, Tu¨rkiye'de son zamanlarda gerc¸ekles¸en yapısal degˆis¸imin o¨zelikle tarım sekto¨ru¨nden digˆer sekto¨rlere dogˆru gec¸is¸in bu¨yu¨meyi arttırıcı nitelikte olduğu bildirilerek, şöyle devam edildi:

"2011 yılında tarım sekto¨ru¨nde is¸gu¨cu¨ verimliligˆi genel verimlilik oranının u¨c¸te birinden biraz fazla bir seviyede hala tu¨m sekto¨rlere kıyasla en du¨s¸u¨k seviyededir. Bu veri dikkate alındıgˆında, Tu¨rkiye'de tarım sekto¨ru¨nden digˆer sekto¨rlere dogˆru is¸gu¨cu¨ akıs¸ının bu¨yu¨meyi arttırmıs¸ olması s¸as¸ırtıcı degˆildir.

Genel itibariyle, is¸gu¨cu¨nu¨n daha az verimli sekto¨rlerden daha verimli tarım dıs¸ı sekto¨rlere dogˆru kaydıgˆı go¨ru¨lmektedir. 2012 itibariyle tarım sekto¨ru¨nu¨n GSYH'e katkısı yu¨zde 9'un u¨zerinde olup, sekto¨r toplam c¸alıs¸an sayısının yaklas¸ık yu¨zde 25'ini istihdam etmektedir. Bu sekto¨rde 2007'den bu yana yeniden canlanma yas¸anmaktadır."

Tu¨rkiye'deki hane halkları arasında maddi yoksunluk hala yaygın olmasına kars¸ın, 2006 yılından bu yana bu konuda o¨nemli du¨zeyde iyiles¸melerin sağlandığı kaydedilen raporda, ku¨resel finans krizin hayat standartları egˆilimleri u¨zerinde sadece sınırlı etki yaptığına işaret edildi.

Krizin ana aktarım mekanizmasının is¸gu¨cu¨ piyasası aracılıgˆıyla olduğu bildirildi. Yas¸, egˆitim du¨zeyi ve deneyim su¨resinin hane halkı reisleri ic¸in o¨nemine dikkat çekilerek, kentli nu¨fusun daha yu¨ksek gelir du¨zeyine sahip olduğu ancak, maddi yoksunluktan daha fazla etkilendiği vurgulandı.

-Politikanın genel go¨ru¨nu¨mu¨-

Raporda, hu¨kümetin genc¸lerin ve kadınların kayıtlı istihdama daha iyi entegre edilebilmeleri bas¸ta olmak u¨zere, is¸gu¨cu¨ piyasasında go¨zlenen olumlu gelis¸meleri destekleyecek c¸es¸itli politikaları uygulamaya koymak ic¸in atılım yaptığı veya bu politikalar u¨zerinde degˆerlendirmelerini su¨rdu¨rdüğü kaydedildi.

Kriz sonrası politika paketinde tu¨m c¸alıs¸anlar ic¸in sosyal gu¨venlik primlerinde yu¨zde 5'lik indirim, genc¸ ve kadın c¸alıs¸anlar ic¸in sosyal gu¨venlik primlerinde ek indirimlerin yanı sıra genis¸letilmis¸ aktif is¸gu¨cu¨ tedbirlerine yer verildiğine dikkat çekildi.

10. Kalkınma Planı'nın kadınların ve genc¸lerin aktifles¸tirilmesine o¨ncelik vermeyi su¨rdu¨rdürdüğü belirtilen raporda, şu değerlendirmeler yer aldı:

"2018 yılına kadar kadınlarda is¸gu¨cu¨ne katılım oranının yu¨zde 34,9'a yu¨kseltilmesi amac¸lanmakta. Planlı is¸gu¨cu¨ piyasası politikalarında is¸lerin korunmasından c¸alıs¸anların korunması yaklas¸ımına gec¸ilmis¸ olup, bu yaklas¸ım kadınlar ve genc¸lerin kayıtlı istihdama daha kolay giris¸ yapabilmeleri lehinde bir yaklas¸ım oldugˆu deneysel olarak kanıtlanmıs¸tır.

Bu, kıdem tazminatı o¨demelerinin hesaba dayalı s¸ekilde yapılmasını, is¸sizlik yardımlarının kapsamının genis¸letilmesini ve gec¸ici is¸ akitlerinin yaygınlas¸tırılmasını ic¸ermektedir. I·s¸ - yas¸am dengesini iyiles¸tirmek amacıyla, esnek gu¨vence, dogˆum sonrası es¸lerin izin haklarını genis¸letme sec¸enekleri ve c¸ocuk bakım hizmetlerine eris¸imin arttırılması gibi alternatif modeller uygulanacaktır."

Batı Avrupa'ya kıyasla Tu¨rkiye'nin her ne kadar nu¨fusundaki yas¸lanmaya kars¸ı tedbirler alma noktasında c¸ok genis¸ bir fırsat penceresine sahipse de, yas¸lıların evde bakılmasına dair go¨revlerin pek c¸ok kadını kayıtlı is¸ aramaktan alıkoyduğu ifade edildi.

U¨retken is¸lerin sayısının arttırılması hedefine odaklı olarak, c¸es¸itli politikalarla is¸gu¨cu¨nu¨n daha verimli faaliyetlere yo¨nlendirilmesinin hızlandırabileceği vurgulanan raporda, hu¨kümet tarafından halihazırda benimsenen veya benimsenmesi du¨s¸u¨nu¨len hususlar şöyle sıralandı:

"Sosyal gu¨venlik vergilerinde is¸veren payının azaltılması yoluyla kadınların ve genc¸lerin istihdamını tes¸vik eden bu giris¸imler potansiyel olarak, kırsal kesimden kente go¨c¸ edenlerin verimli faaliyetlere entegrasyonlarını kolaylas¸tırabilir ve gelecekte bu gec¸is¸i ve bununla birlikte tarımdaki is¸gu¨cu¨ azalmasını hızlandırabilir.

Ulusal I·stihdam Strateji Belgesi'nde degˆerlendirilen esnek c¸alıs¸ma kapsamının genis¸letilmesine dair tes¸vikler c¸alıs¸anların  gu¨venliklerini tehlikeye atmaksızın is¸gu¨cu¨ hareketliligˆini ve sekto¨rler arası gec¸is¸i kolaylas¸tırabilir." - Ankara