28 Şubat Davası

28 Şubat Davası'nı gören Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesinin, 4 Şubat 1997'de Sincan'da tankların yürümesine ilişkin sorularını yanıtlayan Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Zırhlı Birlikler Okul ve Eğitim Tümen Komutanlığına söz konusu dönemde "Geri Bölge Savunma" görevi verilmiş olabileceğini, bu görevi alan birliklerin de "Motorlu intikal eğitimi" yapmakla yükümlü bulunduğunu bildirdi.

Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesinin, "4 Şubat 1997'de tankların yürütülmesinin o gün aniden verilen bir emir gereği mi yoksa daha önce karar altına alınmış planlı bir tatbikat gereği mi olduğu", "Tank ve personel sayısı", "Komutanlıktan tatbikat alanına gidiş ve dönüş güzergahı", "Tankların tatbikat yerine tank taşıyıcılarla taşınmasının mümkün olup olmadığına" yönelik sorularını yanıtladı.

Komutanlığın, Genelkurmay Başkanlığı aracılığıyla mahkemeye ulaşan cevabının ekinde, "Tankların yürütülmesi faaliyetinin 'ani bir emirle mi yapıldığı veya planlı bir faaliyet mi" olduğuna ilişkin, günün ceride fotokopileri gönderildi.

Buna göre, 3 Şubat 1997 tarihli ceridede, "Olaylar, Mesajlar, Emirler" sütunu altında, el yazısıyla, "19.45'te KKK'lığı Kur.Başk. 20'de EDOK K.lığının şifahi emirleri ile Kırmızı Tb. Akıncılar GSP bölgesine 040730 Şubat 1997'de tatbikat için hareket etmesi emri alındı" ibaresi bulunuyor.

Sonraki günün ceridesinde de Gösteri Tatbikat Taburu'nun Etimesgut-Sincan-Yenikent-Akıncılar istikametinde 18 tank, 4 zırhlı muharebe aracı (ZMA), 10 zırhlı personel taşıyıcı (ZPT), 5 tekerlekli araç, 8 subay, 11 astsubay, 92 erbaş ve er olmak üzere toplam 111 personelle GSP uygulaması tatbikatına çıktığı kaydediliyor.

Ayrıca Merkez Komutanlığından 1 subay, 4 astsubay ve 22 erbaş ve er, jandarma birlikleri emrindeki 3. Komando Timinden 5 subay, 6 astsubay ve 60 erbaş ve er ile toplam personel sayısının 209 olduğuna yer verilen ceridede, 13.30'da Tümen Komutanı'nın izinden dönerek göreve başladığı, 14.00'te Tümen Komutanı'nın Kırmızı Tabur'u GSP bölgesinde denetlemeye gittiği, 15.30'ta Kırmızı Tabur'un Akıncılar'dan kışlaya dönüşe başladığı, 17.00'de kışlaya döndüğü aktarılıyor.

-"Eğitimin son safhasının Şubat 1997'ye denk gelmesi"

Kara Kuvvetleri Komutanlığının cevabında, o güne ait ceridenin dışında bilgi ve belge bulunmadığı belirtildi. Ancak 2004'te hazırlanan ve halen yürürlükte olan "Geri Bölge Savunma Planı"nda, Zırhlı Birlikler Okul ve Eğitim Tümen Komutanlığına "Geri Bölge Savunma" görevi verildiğine dikkat çekildi.

Cevapta, 1996'da hazırlanan ve 1997'de yürürlükte olan plan imha edilse de bu tür planların hazırlanmasına etki eden teşkilat, personel, arazi, silah gibi faktörlerin değişmemesi ve çok büyük benzerlik göstermesi nedeniyle yürürlükteki planda bulunan "Geri Bölge Savunma" görevinin 1996'da da verilmiş olabileceği ifade edildi.

Bu görevi alan birliğin, "Barış zamanında personelini denemek, telsiz ve komuta/kontrol sistemlerini işletmek, varsa noksanlıklarını tespit ederek yeni eğitim döneminde bunları giderebilmek maksadıyla, Geri Bölge Savunma eğitimini ve bunun olmazsa olmaz bir parçası olan motorlu intikal eğitimini yapmakla yükümlü olduğu" bildirilen cevapta, 1996-1997 eğitim-öğretim yılında, 6'şar aylık iki devreli eğitim planlaması uygulandığı, Eylül 1996'da başlayan ilk devrenin Şubat 1997'de sona erdiği aktarıldı.

Her devrede basitten zora doğru, ferdi eğitimden tatbikata kadar devam eden tüm eğitim görevlerinin icra edilmesi gerektiğine yer verilen cevapta, şunlar kaydedildi:

"Eylül 1996'da başlayan birinci devrenin son safhasının Şubat 1997 ayına denk gelmesi nedeniyle bahse konu tatbikatın da Şubat 1997 ayına planlanmış olabileceği, ceridede yer alan 'Akıncılar GSP bölgesine 040730 Şubat 1997'de tatbikat için hareket etmesi...' cümlesindeki 'tatbikat için' ifadesinin de Şubat 1997'de yapılan faaliyetin 'devre sonu tatbikatı' kapsamında yapılmış olabileceği düşüncesini kuvvetlendirdiği değerlendirilmektedir."

Cevapta, ceridede araçların sayısının belirtildiği ve "Tatbikat için gidiş intikal güzergahının Etimesgut-Sincan-Yenikent-Akıncılar, dönüş güzergahının ise Akıncılar-Kışla olarak yazıldığı" vurgulandı.

-"Tankların araçlarla taşınması mümkün müydü?"

"Tankların tatbikat yerine bizzat yürütülmeden, tank taşıyıcı araçlarla taşınmasının mümkün olup olmadığı" konusunda, belgelere göre, "1996-1997 yıllarında envanterde bulunan tank taşıyıcılarıyla tümen tırtıllı araçlarının taşınmasının mümkün olduğunun değerlendirildiği" ifade edildi.

Ancak, "Bir birliğin tırtıllı araçlarının taşıyıcılarla mı taşınması, yoksa basarak mı intikal etmesi" konusundaki kararın, "Taşıma için tahsis edilebilecek tank taşıyıcı sayısı" ile "İntikalin ne kadar zaman alacağıyla" ilgili olduğu belirtilen cevapta, ceridedeki 18 tank, 4 ZMA ve 10 ZPT için 25 tank taşıyıcı gerektiği, ancak o dönemde Ankara'da göreve hazır bulunanlardan, tümene tahsis edilebilecek taşıyıcı mevcudu bilinmediğinden karara bu faktörün etki edip etmediğinin bilinemediği aktarıldı.

Cevapta, bugünün şartlarında bahse konu bölgeye taşıyıcılarla tek seferde intikal edilmesi halinde, gidişin 96 dakikada tamamlanabileceği, taşıyıcı sayısının 25'ten az olması halinde iki sefer yapılması gerekeceği ve intikal süresinin, tankların yüklenmesi, indirilmesi ve intikal mesafesi dikkate alındığında 261 dakika olacağı belirtildi.

Tanklar ile ZMA ve ZPT'lerin basarak intikal etmesi halinde gidiş intikalinin 69 dakika süreceğine dikkat çekilen cevapta, "Her iki intikal metodundaki intikal süreleri dikkate alındığında (taşıyıcılarla bir seferde 96 dakika, iki seferde 261 dakika, basarak intikalde 69 dakika) o dönemde tankların basarak intikali yönünde verilen karara, basarak gidiş intikalinin daha kısa sürede gerçekleşebilecek olmasının etki etmiş olabileceği değerlendirilmektedir" ifadesi kullanıldı.

Taşıma kararına etki edebilecek üçüncü faktörün ise birliğin eğitim ihtiyacı olduğuna değinilerek, şunlar kaydedildi:

"Eğitim ihtiyacı tankların taşıyıcılarla taşınmasının tecrübe edilmesi ise tankların taşıyıcılarla taşınmasının uygun olacağı, komuta kontrol sisteminin denenmesi, tankların bu mesafedeki ikmal ve bakım ihtiyaçlarının ortaya çıkarılması, emniyet ve kılavuzlama hizmetinin test edilmesi, barış zamanında alarm ve reaksiyon süresinin tespiti ve geliştirilmesi ise basarak intikalin daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, intikal süresinin daha kısa olması ve eğitim ihtiyaçlarının giderilmesi mülahazalarının ön plana çıkmış olabileceği değerlendirildiğinden, tankların basarak intikaline karar verilmiş olabileceği kıymetlendirilmiştir."

-Törenler için de "basarak intikal" metodu

Cevapta, "önceki yıllarda da bu şekilde tatbikat yapılıp yapılmadığına" ilişkin, "eğitim kayıtlarının, cari yıldan sonra bir yıl daha saklanmayı müteakip imha edildiği, bu nedenle o dönem ve öncesinde tatbikat icra edilip edilmediğine dair tespit yapılamadığı" bildirildi.

Bununla birlikte 30 Ağustos Zafer Bayramı ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı törenlerine iştirak edecek tankların Atatürk Kültür Merkezi'ne, demiryolu ile bakıma gönderilen tankların tren istasyonlarındaki tank bindirme rampalarına gidişlerinde de "basarak intikal" metodunun kullanıldığına dikkat çekildi.

Cevapta, "Sonuç olarak, o dönem ve öncesinde tümen kışlası dışında icra edilen tatbikatla ilgili bilgi ve belge bulunmamasına rağmen, ikmal, bakım ve törenlere iştirak maksadıyla yapılan intikallerin basarak yapılmasının, tankların Şubat 1997'de de basarak intikal ettirilmesi kararına etki etmiş olabileceği değerlendirilmektedir" denildi. - Ankara