Bakü'de "Şah İsmail Konferansı"

Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de, Safevi hükümdarı Şah İsmail Hatayi'nin edebi kimliği üzerine konferans düzenlendi.

Bakü Yunus Emre Enstitüsü tarafından Azerbaycan Milli İlimler Akademisi (AMİA) Edebiyat Enstitüsü'nde düzenlenen konferansa AMİA Başkan Yardımcısı ve Edebiyat Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. İsa Hebibbeyli, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhsin Macit, Bakü Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Doç.Dr. Cihan Özdemir ve akademisyenler katıldı.

AMİA Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hebibbeyli, Şah İsmail'in hem kılıcı hem de kalemiyle güçlü bir hükümdar olduğunu söyledi.

Şah İsmail döneminde Osmanlı ile Safeviler arasındaki savaşlardan bahseden Hebibbeyli, "Kimse iki kardeşin birbirine kılıç kaldırmasını istemezdi. Bazı yazarlar Yavuz Sultan Selim'i, bazı yazarlar da Şah İsmail'i haklı çıkarmaya çalışıyor. Fakat bu Türk dünyasının ortak hatasıdır." diye konuştu.

Bakü Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Özdemir, tarihteki siyasi ve askeri ilişkilerin, dönemin şartları içerisinde, objektif değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Daha önce, özellikle 20. yüzyılın başlarında tarihin bir propaganda olarak kullanıldığını kaydeden Özdemir, sözlerine şöyle devam etti:

"Geldiğimiz noktada, Türk dünyasının bilim adamları tarih yazıcılığında objektif davranmak zorundadır. Eğer böyle davranılmazsa ortaya koydukları çalışmalar halk üzerinde menfi tesir bırakır. Şah İsmail, büyük Türk hükümdarıdır. Onun döneminde büyük eserler ortaya koyulmuştur. İlme, edebiyata gerçekten çok değer veren bir insandı."

Tüm Orta Asya coğrafyasında, Türk hükümdarlarının çevresine ilim ve sanat adamlarını topladığını belirten Özdemir, "Olumsuz bir şeyler bulunarak ayrılık tohumları atılacağına, onların medeniyet, edebiyat ve sanat tarihine katkıları üzerinde durmamız gerekir." şeklinde konuştu.

Şah İsmail'in şiirlerinden oluşan ve bilimsel yöntemlere uygun biçimde incelenerek hazırlanan Hatayi Divanı adlı eserin yazarı Prof. Dr. Macit ise Türkiye'de ve yurt dışında incelediği Şah İsmail yazmalarını anlattı.

Şah İsmail'in özelliklerinden birinin, eserlerinin devrin önemli hattatları tarafından kopya edilmiş olması olduğunu belirten Macit, bu eserleri kopyalayan hattatların aynı zamanda Anadolu sahasında nestalik hattın yaygınlaşmasında öncülük ettiğini kaydetti.

Macit, "Hem kitap hem de şiir sanatları açısından Şah İsmail'in şiiri ile Anadolu sahası şiiri ve sanatı arasında önemli ilişkiler vardır." görüşünü paylaştı.