Başbakan Yardımcısı Bozdağ."Herkes Kuvvetler Ayrılığı Olsun İstiyor, O Zaman Kuvvetler Ayrılığının...

Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, "Herkes kuvvetler ayrılığı olsun istiyor, o zaman kuvvetler ayrılığının olduğu sistemin adı başkanlık sistemidir. Parlamenter sisteminde kuvvetler ayrı falan değildir, koalisyon olduğu dönemde yasama koalisyonla hareket eder, tek başına iktidar olduğu zaman da tek başına iktidarla hareket eder" dedi.

Bozdağ, bir otelde düzenlenen "Hükümet Sistemi Arayışları Sempozyumu"nun açılışında yaptığı konuşmada, Türkiye'de 200 yılı aşkın süredir sistem tartışmalarının yaşandığını söyledi.

Başkanlık sisteminin, dünden bugüne anayasa yapım süreçlerinde tartışıldığını, bu süreç dışında da sistem arayışları ve sorgulamaları çerçevesinde pek çok bilimsel araştırma ve tartışmalara konu olduğunu hatırlatan Bozdağ, konunun 1970'li yıllardan bu yana Türkiye siyasetinin gündeminde yer aldığını dile getirdi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da yola çıktığından beri bu sistemin tartışılmasını istediğine dair birçok açıklamaları bulunduğuna dikkati çeken Bozdağ, şöyle devam etti:

"Yani Türk siyasetine baktığınızda, Türkiye'nin yönetiminde bulunmuş başbakan, cumhurbaşkanı veya hükümette görev almış sağdaki bütün siyasi aktörlerin Türkiye'nin başkanlık sistemine geçmesini dile getirdiğini, arzu ettiğini, bunu açık açık ifade ettiğini görüyoruz. Sol partiler ise bu noktada tam tersi bir noktada duruyor ve başkanlık sistemine karşı olduklarını değişik argümanlarla dile getiriyorlar. Dolayısıyla Türkiye bunu bugün tartışmıyor, 200 yıldır tartışıyor. Türkiye, bir 200 yıl daha sistem tartışmalarıyla, sistem arayışlarıyla vakit kaybetmemelidir."

Başkanlık sisteminin temel özelliğinin siyasal istikrarı sağlaması olduğunu vurgulayan Bozdağ, başkanlık sisteminin sabit görev süresiyle istikrar getirdiğini ve bunun ülkenin her alanda kalkınmasına önemli katkılar sunduğunu bildirdi.

Tek parti iktidarlarının olduğu her dönemde Türkiye'nin sıçrama yaptığını ifade eden Bozdağ, koalisyon dönemlerinde ise ekonomik krizlerin yaşandığını söyledi.

Parlamenter sistemin siyasal istikrar temin etme özelliğinin bulunmadığını belirten Bozdağ, "Bu, sistemin kendinde yok. Sistemin içindeki aktörlerin uzlaşmasıyla ancak siyasal istikrar temin edilebiliyor. Yoksa sistem bunu temine müsait değil, ama başkanlık sistemi kendisi siyasal istikrarı temin ediyor" diye konuştu.

-"Kimse kimseyi kandırmasın"-

Türkiye'de esas olanın yasama, yürütme ve yargı ayrılığı olduğuna dikkati çeken Bozdağ, "Peki Türkiye'de yasama, yürütme, yargı ayrı mı, değil. Kimse kimseyi kandırmasın. Yasama, tek başına iktidarlarda, koalisyon iktidarlarında ise koalisyonun emrinde olur" diye konuştu.

Bozdağ, gensoru, genel görüşme, meclis araştırması, meclis soruşturması gibi konularda belli çoğunluğun sağlanmasının şart olduğunu anımsatarak, bu nedenle iktidar grubunun istememesi halinde bu mekanizmaların etkin şekilde hayata geçirilmesinin mümkün olmadığını söyledi.

Bozdağ, "Herkes kuvvetler ayrılığı olsun istiyor, o zaman kuvvetler ayrılığının olduğu sistemin adı başkanlık sistemidir. Parlamenter sisteminde kuvvetler ayrı falan değildir, koalisyon olduğu dönemde yasama koalisyonla hareket eder, tek başına iktidar olduğu zaman da tek başına iktidarla hareket eder" diye konuştu.

Hesap verilebilirlik ve hesap sorulabilirlik bakımından da başkanlık sisteminin net olduğunu belirten Bozdağ, şöyle devam etti:

"Koalisyon dönemlerinde partilere hesap sorulduğunda cevap hazır, 'Bana tam yetki vermedin, yetki vereydin hesap soraydın' diyor. Parlamenter sistemde koalisyon olduğu zaman, hesabı ödeyecek, faturayı ödeyecek yok. Herkes hesaptan kaçabiliyor orada. Hesap ortada kalıyor. Onun için zaman zaman vatandaş ne yapıyor Türkiye'de- 2002'de olduğu gibi, hesabı ortada bırakanları toptan alıp siyasetin bir noktasına süpürüp götürüyor, atıyor.

Başkanlık sistemi, hesap verebilirlik bakımından en açık ve net sistemdir, hesabı verecek başkandır. Hesap sormak istiyorsak, hesabı vereceklerin bahane uydurmalarını istemiyorsak, faturayı birbirine ciro etmelerine izin vermeyen bir sistem olsun istiyorsak, o zaman bakacağız, parlamenter sistem mi bu işe uygun yoksa başkanlık sistemi mi-"

-"Parlamenter sistemin kapıları, pencereleri açık"-

"Türkiye'nin parlamenter sistem uygulaması her tür hukuk dışı ve ahlak dışı operasyona müsaittir" diyen Bozdağ, sistemin darbe, muhtıra ve diğer hukuk dışı operasyonlara açık durumda olduğunu, ayrıca milletvekili transferleriyle parlamentoda iktidarların değişebildiğine dikkati çekti.

AK Parti'de milletvekili sayısının operasyona izin vermeyecek kadar büyük ve güçlü olduğunu dile getiren Bozdağ, "Parlamenter sistem haklın sandıkta operasyona izin vermeyecek bir sonuç ortaya koyması haricinde her türlü operasyona açıktır" dedi.

Bozdağ, "Parlamenter sistemin emin olun kapıları açık, pencereleri açık, altı da açık üstü de açık. Eğer siyasi iradeyi temsil edenler güçlü olmazlarsa nereden operasyon yapmak isterseniz müsait. Şu anda güçlü bir irade var, o yüzden her operasyon başarısız kalıyor" diye konuştu.

Başkanlık sisteminin diktatörlük getireceğine, otoriter yapıyı tesis edeceğine yönelik eleştirilere de değinen Bozdağ, başkanlık sisteminin diktatörlüğe başkaldırı olduğunu, bu sözlerin ise sadece korkutma amacıyla söylendiğini savundu.

Başkanlık sisteminin ayırt edici özelliğinin eyalet sistemi olmadığını vurgulayan Bozdağ, bunun sadece Amerikan uygulamasının siyasal bir tercihi olduğunu ifade etti.

Bu sistemde parlamentonun da ortadan kalkmadığını bildiren Bozdağ, Türkiyede başkanlık sistemi her yönüyle tartışıldığında, kanaatlerin farklılaşacağına yürekten inandığını kaydetti.

Sisteme "Başkan seçilemeyiz" diye karşı çıkıldığını ileri süren Bozdağ,

"Bunlar, ideolojik partiler. Çünkü başkanlık sistemi ideolojik partilerin yürütmeye hakim olmasına izin vermiyor. Parlamentoya, yasama organına girebilir, ama başkanlık sistemi, ideolojik, radikal veya uçtaki grupların yürütmede söz sahibi olmasına izin vermiyor. Kötü bir şey mi- Radikal grupların yürütmede olmaması toplumların selameti açısından her zaman tercih edilen bir husustur" dedi.

Muhabir: Esra Altınmakas

Yayıncı: Tolga Özgenç - ANKARA