BM İfade Özgürlüğü Özel Raportörü Kaye Tacikistan'da

Birleşmiş Milletler (BM) Düşünce ve İfade Özgürlüğü Özel Raportörü David Kaye, Tacikistan'daki incelemelerinin ardından mayıs ayında yapılması planlanan referandumun ertelenmesini tavsiye etti.

Kaye, başkent Duşanbe'de düzenlediği basın toplantısında, anayasa değişikliğine ilişkin hazırlığın fikri tartışmalar ve eleştiriler olmadan yapıldığını, bunun da yeterli olmadığını ileri sürdü.

Teklif edilen anayasa değişikliği tasarısının birçok soruna da yol açacağını kaydeden Kaye, yapılması öngörülen anayasadaki değişikliklerin genel olarak cumhurbaşkanı ile bağlantılı olduğunu söyledi. Kaye, bu nedenle değişikliğe ilişkin eleştirilerin cumhurbaşkanına yönelik eleştiriler olarak görüleceğini ve bunun da fikir tartışmalarını engelleyeceğini savundu.

Ülkede sivil topluma ve medyaya yönelik baskı olduğunu, siyasi muhalefetin bulunmadığını belirten Kaye, tüm bunların söz konusu referandumun özgürce geçmesi konusunda endişe uyandırdığını ifade etti. Bundan dolayı söz konusu referandumun mayıs ayında yapılmaması çağrısında bulunan Kaye, anayasa değişikliklerinin kamuoyunda açıkça tartışılması gerektiğini vurguladı.

BM Özel Raportörü, ayrıca geçen yıl eylülde tutuklanan İslami Uyanış Partisi üyelerinin serbest bırakılması gerektiğine işaret etti.

Ülkede yasaklanan partinin tutuklanan üyelerine yönelik sorgu ve mahkeme sürecinin gizliliğinin tedirginlik verici olduğunu dile getiren Kaye, "Bu ziyaretim sırasında yetkili kurumlardan tutuklanan İslami Uyanış Partisi üyeleriyle görüşme talebinde bulundum ancak izin vermediler" dedi.

Tacikistan hükümetine, siyasi tutukluların serbest bırakılması ve çok ciddi suç işledikleri ileri sürülenlerin adil yargılanması çağrısı yapan Kaye, "Bu gibi konularda gizlilik bir bahane olamaz. Medya ve sivil toplum bu gibi davalarda tam erişime sahip olmalıdır" diye konuştu.

Kaye, ülkedeki terör ve aşırıcılık tehlikesinin Tacikistan hükümetinin bir dizi sert önlemler almasına yol açtığını ifade ederken, "Bundan dolayı terörizm ve aşırıcılığa net bir tanım verilmesi konusunda Tacikistanlı yetkililere önerilerde bulundum çünkü bunların net bir tanımının olmaması mahkeme kurumlarına çok fazla yetki veriyor" diye konuştu.

Muhalif "Grup 24" üyeleri ve muhalif liderleri savunan avukatlar hakkında soruşturma açılmasından duyduğu endişeyi de ifade eden Kaye, ülkede farklı görüşteki insanların takip edilmesi olaylarının gözlendiğini anlattı.

Son 6 ayda ülkede insan hakları durumunun ciddi ölçüde kötüleştiğini belirten Kaye, incelemeleri sırasında gazetecilere yönelik baskıların arttığına dair çok sayıda şikayet aldığını açıkladı. Tacikistan'da gazetecilerin ve sivil toplum aktivistlerinin takip edildiğini aktaran Kaye, bu bağlamda birçok medya organının otosansüre başvurmak zorunda kaldığını öne sürdü.

Ulusal güvenlik meselesinin önemine değinen Kaye, ancak ülkedeki barışçıl siyasi muhalefetin yasaklanmasının, avukat, gazeteci ve aktivistlere baskıların yapılmasının güvenliği zayıflatacağını, gerilim ve uzun vadede istikrarsızlığa yol açacağını söyledi. Kaye, ayrıca ülkedeki bazı haber sitelerinin engellendiğini, hükümetin haberleşme ve iletişim sektörüne müdahalesinin ve enformasyon alanını kontrol etmeye kalkışmasının topluma ciddi zarar vereceğini savundu.

Bilgiye erişimin kısıtlanmasının kamuoyu tartışmaları ile birlikte, aynı zamanda özgür ve büyüyen ekonomi inşa etmek için gereken yenilikçiliği de baltaladığını vurgulayan Kaye, Tacikistan hükümeti ile çalışmalarını sürdürmek niyetinde olduğunu da sözlerine ekledi.

Tacikistan hükümetinin daveti üzerine 3 Mart'ta ülkeye gelen David Kaye, Tacikistanlı yetkililerin yanı sıra basın mensupları ve sivil toplum örgütleri temsilcileriyle görüşmelerde bulundu.