Çatışmada Dost Ateşiyle Vurulan Askerin Başvurusu

Çatışmada dost ateşiyle yaralanan askerin, açtığı davada reddedilen maddi ve manevi tazminat miktarları üzerinden vekalet ücreti belirlenmesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine karar verildi.

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, 2009'da Bitlis Güroymak'ta PKK terör örgütüne karşı gerçekleştirilen operasyonda mevzisinden izinsiz ayrılan asker, aynı bölgede görevli asker ve korucular tarafından, terörist sanılarak açılan dost ateşi sonucu yaralandı.

Yürütülen adli tahkikatta olayın bilinçli taksirle gerçekleşmediği kanaatine varıldı ve şüpheliler hakkında kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verildi.

Asker hakkında, 10 aydan fazla süren hava değişimi sonrasında GATA tarafından askerliğe elverişli olmadığına dair rapor düzenlendi.

Asker, Askeri Yüksek İdari Mahkemesinde (AYİM) açtığı davada, 190 bin lira maddi, 60 bin lira manevi tazminat istedi.

SGK tarafından TSK vazife malulü aylığı bağlanan davacıya, Jandarma Genel Komutanlığı Nakdi Tazminat Komisyonu kararıyla 17 bin lira nakdi tazminat ödendi.

Maddi zararın tespiti için resen seçilen bilirkişiler ise başvurucunun aldığı nakdi tazminatın mahsubundan sonra 5 bin 246 lira maddi tazminat hak ettiği yönünde rapor hazırladı. AYİM, yargılama sonucunda davacı askere 5 bin 246 lira maddi ve 6 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

Davacının, reddedilen maddi ve manevi tazminat miktarları üzerinden 16 bin 735 lira vekalet ücreti ödemesine hükmedildi.

AYİM'e yapılan karar düzeltme isteminin reddedilmesi üzerine, davacı asker bireysel başvuruda bulundu.

Anayasa Mahkemesi, söz konusu vekalet ücreti nedeniyle askerin hak arama hürriyetinin ihlal edildiğine karar verdi. Ayrıca, askere 8 bin lira manevi tazminat ödenmesi kararlaştırıldı.

Kararda, mahkemeye erişim hakkının, bir uyuşmazlığı mahkeme önüne taşıyabilmek ve uyuşmazlığın etkili şekilde karara bağlanmasını isteyebilmek anlamına geldiği anlatılarak, mahkemeye başvuruyu engelleyen veya mahkeme kararını anlamsız hale getiren sınırlamaların mahkemeye erişim hakkını ihlal edebileceği belirtildi.

Mahkemeye erişim hakkının sınırlandırılabileceği ancak sınırlandırmaların, hakkın özünü zedeleyecek şekilde olmaması gerektiği ifade edilen kararda, şunlar kaydedildi:

"Talep konusunun reddedilen kısmının belirli bir oranının karşı tarafa vekalet ücreti olarak ödenmesi yükümlülüğü öngörülmesi tek başına mahkemeye erişim hakkını ihlal eden bir müdahale olarak nitelendirilemez. Ancak somut olayın koşulları bir bütün halinde değerlendirildiğinde, başvurucunun maddi durumunun elverişsiz olması nedeniyle lehine adli yardım kararı verildiği, ayrıca dava açıldığı sırada ıslah imkanının olmaması nedeniyle hak kaybına uğramamak amacıyla talebini yüksek tuttuğu, bilirkişi raporunun nakdi tazminat tutarını göz önüne alarak hesapladığı, tespit edilen maddi tazminat tutarıyla beraber başvurucu hak kazandığı tazminatın yaklaşık 3/4'ünü vekalet ücreti adı altında davalı idareye geri ödemek zorunda bırakıldığı ve açılan tazminat davasının bu şekilde başvurucu açısından anlamsız hale geldiği dikkate alındığında yapılan müdahalenin ölçülü olduğu söylenemez."