Cezayir'de 2018 Tasfiyelerle Geçti

ABDURREZZAK BİN ABDULLAH - Cezayir'de 2018 yılı, üst düzey sivil ve askeri yetkilere yönelik görevden almalar ve uzun süredir sağlık problemleri yaşayan 81 yaşındaki Abdulaziz Buteflika'nın 5. kez cumhurbaşkanlığına aday olacağına ilişkin tartışmalar ile geçti.

Ordunun hakimiyetinin her alanda oldukça güçlü şekilde hissedildiği Cezayir'de, bazı generallerin "yolsuzluk" suçlamasıyla yargı karşısına çıkarılması ve orduda bazı görev değişikliklerine gidilmesi "olağan dışı bir durum" olarak değerlendiriliyor.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'nın, güvendiği adamlarından biri olarak bilinen ve yaklaşık 10 yıldır aynı görevde bulunan Emniyet Genel Müdürü General Abdulgani Hamel, geçen haziran ayında "sürpriz" şekilde görevden alındı.

Hamel'in yerine getirilen Albay Mustafa Lehbiri'nin koltuğa oturur oturmaz başlattığı görevden alma dalgası "eski Emniyet Genel Müdürü Hamel'in adamlarının tasfiyesi" olarak yorumlandı.

Çok sayıda üst düzey komutanı kapsayan bu süreç yüz binleri bulan mensubu ve güçlü organizasyon yapısıyla adeta "ikinci bir ordu" olan Ulusal Jandarma Kuvvetleri Komutanı'nın görevden alınmasına kadar uzandı. Hatta ülkedeki en güçlü istihbarat birimi olarak kabul edilen Askeri Güvenlik Birimi Müdürü görevden alınırken, hava ve kara kuvvetleri komutanları ise emekli edildi.

Söz konusu kararların çoğu daha Savunma Bakanlığınca doğrulanmadan yerel basına servis edildi.

Savunma Bakanlığı ise bu değişikliklerin nedenini askeriyeye bağlı "Ordu" dergisinde yayınlanan makalelerde "görevde değişim ilkesinin pekiştirilmesi" şeklinde açıkladı.

Generallere "yolsuzluk" iddiasıyla gözaltı

Yolsuzluk iddiasıyla yargılanan 5 generale 14 Ekim'de askeri mahkeme tarafından "geçici" gözaltı kararı verildi. Yerel basındaki iddialara göre, gözaltı kararı Buteflika'nın talimatı doğrultusunda alındı.

Bu kararlar Cezayirliler tarafından "siyasi deprem" olarak nitelendirilirken, muhalefet partilerinde ise "iktidar mücadelesi" şeklinde yorumlandı.

İktidara yakınlığıyla bilinen medyada ise söz konusu gelişme "yolsuzluğa karşı verilen kararlı mücadele" olarak duyuruldu.

Yaklaşık iki hafta sonra gazeteler "Buteflika'nın, generallerin geçici olarak serbest bırakılmasını talep ettiği" şeklinde bilgiler verirken resmi makamlardan ise konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı.

Ulusal Halk Meclisi Başkanı ve "meşruiyet" tartışmaları

Ordudaki bu görevden alma ve emekli edilmeleri, üst düzey sivil kadrolarda yapılan değişiklikler takip etti. Ülkedeki valilerin yaklaşık 3'te 1'i ve bölge başkanları da değişti.

Sivil ve askeri kademelerdeki bu depremin ardından, Cezayir'de bir de Ulusal Halk Meclisi Başkanlığı krizi patlak verdi. Buteflika'nın liderliğini yaptığı Ulusal Kurtuluş Cephesi Partisi (FLN), "kötü yönetim" suçlamasıyla Ulusal Halk Meclisi Başkanı Said Buhacce'ye "istifa" çağrısı yaptı.

Bu gelişme nedeniyle mecliste çalışmalar haftalarca dururken, ekim ayı sonlarında Muaz Buşarib'in yeni başkan olarak seçilmesi ancak Buhacce'nin istifa etmemiş olması ülkede "meşruiyet" tartışmalarına neden oldu.

FLN içinde iktidar çatışmaları iddiaları

Meşruiyet tartışmaları, bu krizi FLN'ye taşıdı. Cezayir resmi haber ajansı APS, sürpriz şekilde "FLN Genel Sekreteri Cemal Veled Abbas'ın sağlık sorunları nedeniyle istifa ettiğini" duyurdu.

Birkaç gün sonra Veled Abbas ve FLN İcra Ofisi bir yazılı açıklama yaparak, "FLN Genel Sekreteri Cemal Veled Abbas'ın görevini sürdürdüğünü, sağlık sorunları nedeniyle bir süre istirahat edeceğini" bildirdi.

Ancak yeni meclis başkanı Buşarib bir açıklamasında, "parti yönetiminin kendi başkanlığında şekilleneceğini, bunun Buteflika'nın kararı olduğunu ve kurmayları bir araya getirerek olağanüstü kurultayı toplamayı hedeflediğini" ifade etti. FLN Genel Kongresi konusundaki belirsizlik ise devam ediyor.

En büyük sendika başkanından "istifa" açıklaması

Hükümet yanlısı en büyük sendika olarak bilinen Cezayir İşçiler Genel Federasyonu (UGTA) Başkanı Abdulmecdi Seydi Said, 1997'den beri yürüttüğü görevinden sağlık sorunlarını gerekçe göstererek ayrılacağını duyurdu. UGTA yeni başkanını seçmeye hazırlanıyor.

Cezayirli gazeteci Ahsen Halas, ülkede yaşanan son gelişmelere ilişkin yaptığı değerlendirmede, "Geçmiş tecrübeler göstermiştir ki yönetimdeki her değişim kendi devamlılığını garanti altına almayı hedefler." dedi.

Halas, bu değişimler ile herhangi bir açılımdan söz edilemeyeceğini sadece aynı sistem içindeki insanlar arasında bir görev değişikliği yapıldığını kaydetti.

Cezayirli gazeteci ayrıca FLN'nin 2013 ve 2015'te de bu gibi "değişimler" yaptığını yani Buteflika'nın her yeni dönemi münasebetiyle böyle gündemler oluşturulduğunu ifade etti.

Buteflika'nın yeniden cumhurbaşkanı adaylığı

Cezayir'de 1999'dan bu yana Cumhurbaşkanı olan ve yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle ülkeyi cumhurbaşkanlığı konutundan yöneten 81 yaşındaki Buteflika'nın, Nisan 2019'da yapılacak seçimlerde yeniden, yani 5.kez aday olacağı açıklandı.

Ülkedeki değişimlerden siyasi partiler de nasibini aldı. Buteflika'yı destekleyen siyasi partiler Buteflika'nın 5. dönemde cumhurbaşkanı seçilmesi için ortak bir duruş sergileyemedi.

İktidardaki FLN'nin gelecek yıl yapılacak seçimlerde yeniden Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'yı aday göstermesi tartışmalara yol açtı.

Cezayir'in en büyük İslami partisi Barış Toplumu Hareketi Başkanı Abdurrezzak Mukri, medyaya yaptığı açıklamada "Buteflika'nın 5. dönem için cumhurbaşkanı adayı olmak istemediğini" söyledi.

Mukri, yönetimi destekleyen partiler arasında cumhurbaşkanlığı konusunda bir fikir birliği oluşmadığını, ülkede köklü reformlar yapacak bir cumhurbaşkanını belirlemek için şu anda farklı kesimler arasında uzlaşıya ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.

Barış Toplumu Hareketi Başkanı ayrıca nisan ayında yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin "uzlaşma sağlanması için bir yıl daha ertelenmesini" istedi.

Cezayirli Amal Grubu Başkanı ve eski Ulaştırma Bakanı Ömer Ğul ise sürpriz bir çıkış yaparak seçimlerden önce Buteflika'nın başkanlık ettiği bir uzlaşı toplantısı yapılması ve çeşitli alanlarda kazanımları perçinleyecek reformlar yapılması çağrısında bulundu.

Ülkedeki farklı kesimler arasında uzlaşıya ihtiyaç duyulduğunu vurgulayan Ğul, bazı siyasi partilerin bu yöndeki girişime açık olduğunu belirterek uzlaşı toplantısının yapılması durumunda beklenmedik gelişmeler yaşanabileceğini savundu.

Değişiklikler "yeni gelişmelerin habercisi"

Cezayir Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'nden Prof. Tevfik Bukaada ise son dönemde meydana gelen değişiklikleri "yeni gelişmelerin habercisi" olarak değerlendirdi.

Bukaada, Buteflika'nın 2013'te hastalanmasının ardından pek çok ulusal meselede yönetimde görüş ayrılıkları olduğunun ayyuka çıktığına işaret ederek, yönetimde gücü elinde bulunduran kesimlerin kendileri için "engel" gördüğü kesimi tasfiye etmeye çalıştığını ileri sürdü.