Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği Yürürlükte

Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı, denetimli serbestlik müdürlükleri, Denetimli Serbestlik Hizmetleri Danışma Kurulu'yla koruma kurullarının teşkilat, görev, yetki, çalışma, toplantı usul ve esaslarını düzenleyen Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, yükümlülerin toplum içinde denetim ve takibi, gerektiğinde kollukla işbirliği içerisinde denetim bürosunda görevli denetimli serbestlik memurları tarafından yapılacak.

Denetimli serbestlik müdürü, yükümlü sayısını ve yükümlülerin risk durumlarını gözönünde bulundurarak, yeteri kadar denetimli serbestlik memurunu denetim bürosunda görevlendirecek.

Denetim bürosunda görevli personel içerisinden, izleme merkeziyle birebir çalışmak ve iletişimi sağlamak üzere elektronik izleme müdahale ekibi oluşturulacak.

Denetimli serbestlik personeli denetim ve kontrollerde, yükümlülerin özel hayatlarının gizliliğine dikkat edecek, yükümlülere onur kırıcı ve aşağılayıcı muamelede bulunamayacak.

Denetim bürosunda görevli denetimli serbestlik memurları, yükümlülerin denetim ve takiplerini yapmak, denetim sonuçları hakkında vaka sorumlusuna bilgi vermek, yükümlülere elektronik kelepçe takmak ve elektronik izleme cihazlarını kurmak, elektronik izleme merkezinden yükümlülerin denetim ve kontrolüne ilişkin iletilen talepleri yerine getirmek, yükümlüyü çalışacağı kuruma yerleştirmek, eğitim kurumuna ya da programına kaydettirmek, hakkında hapis cezasının konutta çektirilmesine karar verilen hükümlünün, ikametgah adresine gidilerek infaza ilişkin işlemleri başlatmakla görevli olacak.

-Yükümlülerin uyması gereken kurallar-

Hakkında denetimli serbestlik kararı verilen yükümlü, yapılan çağrılara ve hazırlanan denetim planına, iyileştirme çalışmaları kapsamında belirlenen yükümlülüklere, kararın infazı ve denetim için belirlenen kurallara, denetimli serbestlik personelinin uyarı ve önerilerine uymak ve katlanmak zorunda olacak.

Yükümlülüğün elektronik cihazlar kullanılmak suretiyle yerine getirilmesine karar verilmesi durumunda, yükümlü elektronik kelepçe ve diğer cihazlarla ilgili üniteyi usulüne uygun kullanmak ve korumak zorunda kalacak.

Yükümlü, denetimli serbestlik personeliyle cezaların infazında görev alan diğer kurumların personeline saygılı davranmak, müdürlüğün ve diğer kurumların işleyişinin bozulmaması ve güvenliğinin tehlikeye düşürülmemesi için gerekli özeni ve dikkati göstermek zorunda olacak.

Yükümlü, müdürlüğe alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi altında ya da kesici, delici aletler ve ateşli silahlarla gelemez ve bu şekilde yükümlülüklerin yerine getirilmesine yönelik çalışmalara katılamayacak.

-Denetim ve takip-

Yükümlülerin toplum içinde izlenmesi, denetimi ve takibi, denetim bürosunda görevli denetimli serbestlik memurları tarafından yerine getirilecek.

Tehlikeli veya mükerrir suçlularla uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, cinsel saldırıda bulunma, çocukların cinsel istismarı ve cinsel taciz gibi suçlardan hüküm giyenlerin denetim ve takibinde kollukla işbirliği yapılacak.

Denetlenecek yükümlülerin listesi ve denetim usulü vaka sorumlularınca belirlenerek, müdürün onayına sunulacak. Denetim görevlileri kendilerine verilen listeye uygun olarak denetim görevini yerine getirecek. Yapılan denetimler tarih, saat ve yer belirtilmek suretiyle tutanak altına alınacak.

Şüpheli, sanık veya hükümlü hakkında belirlenen tedbirin türüne, denetimin yoğunluğuna, suçun özelliğine ve yükümlünün durumuna göre, geceleri ve hafta sonlarını da kapsayacak şekilde denetim yapılacak.

Yükümlülerin topluma veya mağdura zarar verme durumuyla tekrar suç işleme riski açısından yoğun denetim altında tutulması söz konusu ise yükümlünün denetim ve takibinde elektronik cihazlar kullanılabilecek.

Hükümlülerin müdürlüklere girişlerinde gerek duyulması halinde üstleri aranabilecek, alkol kontrolü yapılabilecek.

-Etkin pişmanlıktan yararlananlar-

Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında verilen denetimli serbestlik tedbiri, örgütü dağıtan veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan, gönüllü olarak örgütten ayrılan veya teslim olan ya da yakalanan, pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlayan kurucu, yönetici ve örgüt üyeleri hakkında mahkemelerce etkin pişmanlık hükümleri kapsamında verilen ve etkin pişmanlıktan yararlanan hükümlülerin toplum içinde denetim, takip ve iyileştirmesini öngören tedbirler olarak belirlendi.

Buna göre, hükümlünün müracaatından sonra risk ve ihtiyaçları belirlenecek. Değerlendirme neticesinde hükümlü ile işbirliği içerisinde, hükümlünün ihtiyaçlarına uygun bir denetim planı hazırlanacak. Denetim planı içeriğinde ihtiyaç duyulması halinde müdahale programları uygulanmasına ve periyodik görüşmeler yapılmasına yer verilecek.

Denetim planında yapılacak rehberlik çalışmaları açıkça belirtilecek, hükümlünün ilgisi ve ihtiyaçları belirlenerek, hükümlü, uygun etkinliklere ve meslek edindirmeye yönelik kurs ya da programlara yönlendirilecek. Bu çalışmalar kapsamında müdürlükçe, ilgili kurum ve sivil toplum kuruluşlarının yürüttükleri faaliyetler belirlenerek ve gönüllü kişilerle işbirliği yapılarak toplumda var olan tüm kaynaklardan faydalanılacak ve bu hükümlülere topluma uyum konusunda destek verilecek.

Hükümlü belirtilen süre içerisinde müdürlüğe müracaat etmez veya denetim planında belirlenen programlara katılmaz ya da rehberlik çalışmalarını kabul etmezse ilgili kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ya da gönüllü kişilerle işbirliği içerisinde etkin pişmanlıktan yararlanan hükümlünün toplum içinde denetim ve takibine devam edilecek.

Denetimli serbestlik tedbiri hükümlüye bildirildiği tarihte başlayacak, kararda belirtilen sürenin bitmesiyle sona erecek. Denetimli serbestlik tedbirine ilişkin süre sona erdiğinde dosya kapatılarak mahkemesine gönderilecek. Tedbirin yerine getirilmesi süresince hükümlüye yönelik yapılan çalışmalar rapor edilerek mahkemeye gönderilen dosyaya konulacak.

-Bir konutta denetim ve gözetim altında bulundurulma-

Yönetmelikte, belirlenen bir konutta denetim ve gözetim altında bulundurulma; toplumun ve mağdurun korunması için hükümlünün belirlenen bir konuttan çıkmaması suretiyle denetimini esas alan bir yükümlülük olarak tanımlandı.

Bu kapsamda, yüksek riskli hükümlüler, denetimli serbestlik altında geçirecekleri toplam sürenin en az üçte birini konuttan çıkmamak suretiyle tamamlayacak. Bu yükümlülük, günde en az on, en fazla on iki saat süreyle yerine getirilecek. Bu süre, 18.00 ile 08.00 saatleri arasında uygulanacak. Hükümlünün konutunda bulunacağı süreyle saat aralığı, hükümlünün işi, eğitimi veya aile durumu dikkate alınarak belirlenecek.

Elektronik yöntemlerle takip edilmeyen hükümlüler, evde bulunduğu sürenin başlangıç ve bitiş saatleri arasında belirsiz zamanlarda denetim bürosunda görevli denetim memurları tarafından denetlenecek. Bu yükümlülüğün uygulandığı hükümlülerin bilgileri denetim için ilgili kolluk birimlerine de gönderilecek.

Hükümlünün denetimli serbestlik müdürlüğüne başvurmasından itibaren on gün içinde yükümlülüğün infazına başlanacak. Bu yükümlülük belirlenen sürenin sona ermesiyle tamamlanacak. Hükümlünün risk durumunun değişmesi halinde komisyon tarafından tespit edilen süre tamamlanmadan da konutta bulunma yükümlülüğü kaldırılabilecek.

Hükümlünün tekrar suç işleme riski, topluma veya mağdura zarar verme riskine göre daha önce karar verilmese dahi hükümlü hakkında bu yükümlülüğe sonradan karar verilebileceği gibi daha önce verilmiş olan yükümlülüğün süresi de uzatılabilecek.

Muhabir: Ferdi Türkten

Yayıncı: Tolga Özgenç - ANKARA