Filipinler'deki Barış Süreci

İHH İnsani Yardım Vakfı Başkan Yardımcısı Huseyin Oruç, Filipinler'de hükümet ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) arasındaki barış sürecine ilişkin iki tarafından da ciddi bir irade ortaya koyduğunu belirterek, "Benim gördüğüm, iki tarafın da mutlu olacağı bir sonuç var" dedi.

Bağımsız denetleme heyeti üyelerinden biri olan İHH adına Filipinler'de bulunan Oruç, Moro'daki barış sürecinin son durumunu değerlendirdi.

Oruç, İHH'nın ülkede görev yapan beş bağımsız denetim heyetinden biri olduğunu ve vakfın 2013 şubat ayında kurulan heyetle resmi olarak sürecin içine dahil olduklarını söyledi. İslam coğrafyasındaki sivil toplum kuruluşları adına bir ilki gerçekleştirdiklerini belirten Oruç, yüzyıllardır devam eden bir çatışmanın çözümünde son noktada sözü söyleyecek olan hakem heyetinin içerisinde olmanın büyük bir sorumluluk olduğunu bildirdi.

Barış sürecinin Mart 2014 sonunda Filipinler Başkanlık Sarayı'nda imzalanan "Kapsamlı Bangsamoro Anlaşması" ile çok önemli bir aşamaya geldiğini hatırlatan Oruç, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino, hükümet ile ülkenin güneyindeki MİKC arasında yıllardır süren çatışmalara son verecek olan kanun tasarısını senatoya sundu. Artık hızlı bir süreç başlıyor. Meclis önümüzdeki hafta tatile giriyor. Tatile girmeden komisyon oluşturulacak ve bu komisyon çalışmalarına başlayacak. Hedef bu yıl bitmeden bu kanunun kongreden geçmesi."

Oruç, bundan sonra aksi yönde bir sürprizle karşılaşacaklarını sanmadığını söyleyerek, "Ülkedeki siyasi irade artık bu yasa tasarısının geçmesi gerektiği yönünde. Başbakan da bunun üzerine bütün görüşmeleri ve pazarlıkları yaptı. MİCK de son sözü söyledi" şeklinde konuştu.

Son sözü nihayetinde kongrenin söyleyeceğini belirten Oruç, yasa tasarısıyla alakalı kongrede bir komisyon kurulacağını ve bağımsız denetleme heyeti olarak bu komisyona başkanlık edecek temsilciyle de uzun bir toplantı yaptıklarını bildirdi. Oruç, "Temsilcinin söylediği de başkanın bu iradesinin ciddi bir karşılık bulacağı yönünde. Bu komisyonun çalışmalarından sonra yasa üzerinde ciddi bir değişiklik yapılacağını sanmıyorum. Çünkü yasa zaten ciddi manada bir kontrolden geçti" dedi.

Malezya'nın arabuluculuğu -

Barış sürecinin geçen martta yapılan kapsamlı barış anlaşması sonrası bir süre duraksadığını ve tıkanma noktasına geldiğini hatırlatan Oruç, barış süreci önündeki engellerin Malezya'nın arabuluculuğu sayesinde kaldırıldığını söyledi. Oruç, yapılan kapsamlı barış antlaşmasının mayısta Filipinler devlet başkanına verildiğini fakat başkanın bunu geçiştirdiği ve temmuz ayında da üzerinde MİCK'i kızdıracak ciddi değişiklikler yaptığını aktararak, şunları söyledi:

"Bu noktada Malezya tekrar devreye girdi, iki heyeti bir araya getirdi. Malezya'nın arabulucuğu çok önemliydi iki ülke için de. Çünkü bölge çok iç içe geçmiş. Birinin sorunu diğerini de etkiliyor. Problemin çözülmesi aslında Malezya'nın da problemlerinin çözülmesi demektir."

"2011'den beri bütün görüşmelerin Malezya'da yapıldı" diyen Oruç, 50'den fazla oturum yapıldığını ve ortak noktaların bulunmasında, tıkanıklıkların giderilmesinde Malezya'nın katkısının inkar edilemeyeceğini savundu.

Normalleştirme süreci -

Oruç, gelecek mart ayında bir referandum yapılacağını ve kurulması muhtemel Bangsamoro'un beş tane bölgesi olduğunu söyledi. Bu beş bölgenin hepsinde referandum yapılacağını ve bu bölgelerin "evet" diyenlerinin Bangsamoro'nun bir parçası olacağını ifade eden Oruç, yüzde 51'den fazla "evet" denildiğinde kabul edilen yasanın devreye gireceğini ve Bangsamoro Otonom Bölgesi'nin kurulmuş olacağını bildirdi.

Oruç, bölgede bir yıllık geçiş sürecinin ardından 2016'da yerel seçimler yapılacağına değinerek, ülkenin yaşayacağı normalleştirme sürecini şu şekilde açıkladı:

"Anlaşmaya göre, Bangsamoro özerk hükümeti kendi bütçesine ve polis gücüne sahip olacak. İç işlerinde bağımsızlık kazanacak olan Bangsamoro'da iç güvenliği Moro yönetimine ait polis sağlarken, dış güvenlik Filipinler hükümetinin sorumluluğunda olacak. Geçiş sürecinde, silahsızlanma süreci eş zamanlı olarak ilerleyecek. MİCK 12 bin olan mücahit sayısını aşamalı olarak düşürecek, karşılığındaysa ordunun bölgeden çekilmesi süreci bağımsız komisyonlar aracılığıyla denetlenecek."

Türkiye'den cevap bekleniyor -

Bölgenin silahsızlandırma konusunun iki taraf arasında koşullu kabul edildiğine dikkat çeken Oruç, Türkiye'ye bölgede ciddi bir sorumluluğun yüklendiğinin altını çizdi. Oruç, MİCK ile Filipinler devleti arasında daha önce İngiltere ile Kuzey İrlanda arasında yapılmış anlaşma bezeri bir tatbikat yapıldığını ve silahların uluslararası bir yapıya emanet edileceği konusunda mutabakata vardıklarını söyledi.

"Silahların teslim edileceği heyeti Norveç, Türkiye ve Brunei ülkeleri oluşturuyor" diyen Oruç,  Norveç'in bunu kabul ettiğini fakat Türkiye ve Brunei'den cevap beklendiğini söyledi. Sürecin çok hızlı işlediğini ve Türkiye'nin acilen bir isim belirleyerek bu yapıya dahil olması gerektiğini ifade eden Oruç, bu ülkelerin yapması gereken tek şeyin Bangsamoro'nun belirlediği bölgelerde depolanan silahların kontrolünü sağlamak olduğunu sözlerine ekledi.

MİKC ve diğer bazı silahlı gruplar, Müslümanların çoğunlukta olduğu güney bölgesinin bağımsızlığı ve Müslüman azınlığın "daha iyi bir yaşam" sürebilmesi için yıllardır mücadele ediyordu. Nüfusun büyük bir kısmının Katolik olduğu ülkenin güneyindeki çatışmalar, Müslüman azınlığın yoksulluk içinde yaşamasına neden olmuştu.

Filipinler'in güneyinde etrafı Bubun Denizi'yle çevrili olan Mindanao adalar grubunda merkezi yönetime karşı yaklaşık 40 yıl önce başlatılan ayaklanmada, 2 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştı. Bölgede 16. yüzyılda İslamiyet'i kabul etmiş Müslümanların yanı sıra diğer dinlerden de topluluklar bulunuyor. - İstanbul