İngiliz Mimarlar: "İstanbul Dubaileşiyor"

Türkiye'nin tanınmış mimarlarından Emre Arolat, dünyanın en önemli mimarlık etkinliklerinden olan Londra Mimarlık Festivali (London Festival Of Architecture) kapsamında, "İstanbul Londralaşıyor mu?" başlıklı bir konuşma yaptı. Panelde İstanbul'un Londralılaşmaktan çok, Dubaileştiğine vurgu yapan bazı İngiliz mimarlar, şehrin en büyük sorununun giderek artan nüfus olduğuna değindi.

Moderatörlüğünü WAF (World Architectural Forum) Başkanı ve Ağa Han Komitesi eski Başkanı Prof. Dr. Süha Özkan'ın üstlendiği etkinlikte konuşan Emre Arolat, İstanbul'un güncel muhafazakar-neoliberal politikalar altındaki hızlı kentsel gelişimi ile Londra'nın 80'li yıllarda geçirdiği dönüşümü karşılaştırarak, İstanbul'un bugün içinde bulunduğu süreçte mimarlığın rolünü sorguladı. İki yıl önce Ağa Han Mimarlık ödülünü kazanan, bugüne kadar da Türkiye ve yurtdışında önemli ödüllerin sahibi olan Emre Arolat, Londra ve İstanbul arasında dev mimarlık projeleri, alışveriş merkezleri, çok katlı gökdelenler, camla kaplı projeler gibi çok benzerlikler bulunduğunu, ancak İstanbul'un henüz transformasyonunu tamamlamadığını belirtti. Eski muhafazakar Başbakan Margaret Thatcher döneminde, Londra'ya yabancı sermaye akışının arttığına, birçok kamu kurumunun özelleştirildiğine şehrin çehresinin de değiştiğine dikkat çeken Arolat, "Cumhuriyet'in Muhafazakarlarıö olarak adlandırdığı Adnan Menderes, Turgut Özal ve Tayyip Erdoğan'ın dönemlerinde Türkiye'de köklü yapı değişikliklerinin ve imarlaşmanın yaşandığına dikkat çekti. Arolat, Türkiye'de TOKİ'nin tek tip dev sosyal konutlarla niceliksel olarak başarılı bulunduğunu, ancak bu konutların planlama ve tasarım kararları yönünden hayli problemli olduğunu söyledi ve Samsun çevresindeki sel felaketinde ölümle sonuçlanan facialara da mekan olduğunu ekledi.

İstanbul'un her yerine açılan dev alışveriş merkezlerine de değinen ödüllü mimar, "Ayasofya veya Boğaziçi köprüsüne yeni AVM'ler eklense çok kişinin hoşuna gidebilir" diyerek eleştiride bulundu.

"MİMARLIK ANLAYIŞI KÖKTEN DEĞİŞİYOR"

Panele dünyaca ünlü mimarlık kuramcısı Charles Jenks de katıldı. Arolat'ın ardından söz alan Charles Jencks, Arolat'ın düşüncelerini büyük ölçüde paylaştığını, tüm dünyada mimarlık anlayışının kökten değiştiğini, kentleşmenin Istanbul'a somut kazançlar getirdiğini ifade etti. Mimarlığın 'kamu sanatı' olduğunu belirten Jencks, İstanbul'un zaman kenti olduğunu ve Roma'dan bu anlamda daha büyük olduğunu ifade etti. Prof. Süha Özkan, iki kentin 1970 ve 1980'lerde dönemin politik idaresine göre kentleşmesinin tartışıldığı ve aralarındaki benzerliklerin ortaya konduğu panelde, İstanbul'un mimaride yeni geliştiğini, diğer kentlerin yaptığı hataları tekrarlamayacağını kaydetti.

İSTANBUL DUBAİLEŞİYOR MU?

Etkinlikte, İstanbul'un Londralılaşmaktan çok, Dubaileştiğine vurgu yapan bazı İngiliz mimarlar, şehrin en büyük sorununun giderek artan nüfus olduğuna değindi. Trafiğin keşmekeşliği ele alınarak, bir yerden bir yere gitmenin güçlüklerinden bahsedildi ve "şehir bu sorunlarla yanıyor" denildi.

Birçok mimar, her yıl arka arkaya açılan yeni AVM'lerden şikayetçi oldu. Bazı mimarlar, İstanbul'un Londra'dan çok Amerikanvari bir kent halini aldığını öne sürdü.