Onun Çalışma Arkadaşları Kaporta Ustaları

EFSUN YILMAZ - "Havalı püskürtme" olarak bilinen "Airbrush" tekniğini kasklarda, motosikletlerde ve F-16 savaş uçaklarında uygulayan İzmirli kadın sanatçı Evrim Duyar, otomobil, minibüs ve kamyonları aynı yöntemle resimlendirmek için taşındığı oto tamircilerinin sitesinde kaporta ustalarıyla omuz omuza çalışıyor.

Urla'daki sanayi sitesine her gün rastalı saçları, deri montu ve motosikletiyle gelen Evrim Duyar, az sayıda kişinin ilgilendiği sanat dalını otomobillere, minibüslere veya kamyonlara yansıtıyor.

Türk Hava Kuvvetlerinin bazı uçaklarını da boyayan kadın sanatçının çalışma arkadaşlarını şimdi boyacılar, kaportacılar ve tamirciler oluşturuyor.

Sanayideki erkeklerden farksız olarak ağır iş malzemelerini kaldıran, saatler boyunca bir otomobille uğraşan, boyaların kokusunu soluyan, elleri kirlenen Evrim Duyar'ın çalışma arkadaşları önce durumu garipsediklerini, ancak şimdi "bir kadınla yan yana çalışmaya" alıştıklarını anlatıyor.

"Beni erkek sandıkları için dayak yedim"

Sanatçı Evrim Duyar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Airbrush" tekniğini uygulamaya sanayi sitelerinde başladığını, çalışmayı bir süre sonra atölyelerde sürdürdüğünü anlattı.

Motosiklet, araba gibi araçlar üzerindeki uygulamalar için yegane mecranın da sanayi siteleri olduğunu ifade eden Duyar, "Genel olarak buralara mahkumsunuz, yani bu işin raconu bu. Şu ana kadar bana yansıyan çok marjinal bir tepki yok. İnsanlar bir süre sonra kabulleniyorlar. Bu, benim profesyonel olmamla sağlanıyor. Ama bir muhasebeciden daha çok ilgi gördüğüm doğru" dedi.

Erkek otomobil ustalarının işiyle ilgili sorular sorduğunu dile getiren Evrim Duyar, "İşimin inceliklerini birkaç cevap ile anlatmam mümkün değil ama sorularını cevaplıyorum. Sonra diyalog gelişiyor" diye konuştu.

"Airbrush" tekniğini öğrenmek isteyen erkekler olduğunu da söyleyen Duyar, sanatını öğretmek için bir kadın asistan seçtiğini, her gün asistanının da sanayi sitesine gelip gittiğini belirtti.

Zaman zaman erkek çalışma arkadaşlarının, bir kadının sanayide çalışmasını garip bulduğunu aktaran Evrim Duyar, şöyle devam etti:

"Erkek otomobil tamircileri gelip yanımda duruyor, yaptığım işi seyrediyorlar. Geçenlerde bir usta 'burada çalışman beni çok şaşırtıyor' dedi. Fabrikada kadın yok mu? Kadın, erkek omuz omuza çalışır. Biz her yerdeyiz. Bunu garipseyen insanların hatalı olduğunu düşünüyorum. Genelde çok zorlanmıyorum ama bir kez beni erkek sandıkları için dayak yedim. Sanayide motosikletle gidiyordum. Kaskım da olduğu için cinsiyetim belli olmuyordu. Yokuştan inerken bir kaza oldu. Sürücü arabadan indi, kadın olduğumu anlamadığı için bana vurmaya başladı. Canım sıkıldı, ağladım ama onun dışında büyük zorluk olmadı. Burası 'er meydanı' gibi. İşinizi iyi yapıyorsanız, cinsiyetinizden bağımsız saygı görüyorsunuz. Ben de işimde iyiyim ve saygıyı hak ediyorum."

Sanayideki çiçek etkisi

Çalışma ortamında ritüelinin bulunduğunu, zaman zaman tütsü yaktığını ve tamirhanede caz müzik dinlediğini söyleyen Duyar, bir süre sonra erkek tamircilerin de alışkanlıklarının değiştiğini ifade etti.

Şimdi erkek tamircilerin de kendisinin dinlediğine benzer müzik dinlemeye başladığını aktaran Evrim Duyar, "Sanırım bu sanayideki çiçek etkisi" diye konuştu.

Kadınları yine kadınların dönüştürebileceğine inandığını, erkek egemenliğindeki dünyada savaşların hakim olduğunu dile getiren Duyar, "Ben asıl gücün barışta yattığına inanıyorum ve bütün kız kardeşlerimin Emekçi Kadınlar Günü'nü de kutluyorum" şeklinde konuştu.

Erdal Bağcı'nın oto boyacısı

Evrim Duyar'a tamirhanesini açan oto boyacısı Erdal Bağcı da 26 yıldır sanayide çalıştığını ve ilk kez bir kadına tamirhanesini açtığını dile getirdi.

Bir kadının sanayi sitesinde çalışmasının herkesin dikkatini çektiğini ifade eden Bağcı, "Önceden 'bir kadının yapacağı iş değil' diyorlardı ama işini görünce 'yapıyormuş demek ki' diyorlar. Onun işi boyacılık değil, resim. Zemin hazırlığını biz yapıyoruz. İşimizle ilgili sık sık konuşuyoruz. Evrim'e dükkanı açtım, o da kazanıyor ben de kazanıyorum. Önce garipseyenler oldu ama sonra alıştılar" değerlendirmesinde bulundu.

F-16 boyamıştı

Türk Hava Kuvvetlerinin anı uçaklarının yanı sıra F-16 savaş uçaklarını da "Airbrush" yöntemiyle boyayan Evrim Duyar, bir kamyoneti ise yaklaşık 3-4 haftada resimlendiriyor.

Picasso gibi ünlü ressamların eserlerini yorumlayan Duyar, özgün eserlerini de otomobillere, motosikletlere ve kamyonlara yansıtıyor.

Bir kız çocuk annesi olan Evrim Duyar'ın en büyük hayalini ise 70 metre boyunda ve 6 metre yüksekliğindeki bir yolcu uçağını boyamak süslüyor.

"Airbrush" yöntemi, özel basınçlı havanın cihaz içinde boyayla buluşarak iğne ucundan püskürtülmesini içeriyor.