Said Celili: Yaptırımlar Kaldırılmalı

-dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun ev sahipliğinde gerçekleşen İran-5+1 nükleer görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenleyen Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Said Celili, "Yükümlülüklerimiz gibi haklarımızı da kullanabilmemiz gerekiyor. İşbirliği içinde bunu ele alırsak ileriye gidebiliriz. İşbirliği süreci içinde İran halkının güveni kazanılmalı. Görüşmelerde gözönüne alınması gereken diğer bir konu da bu yaptırımların kaldırılması." diye konuştu.

Lütfü Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda gerçekleşen ve beklenenden uzun süren görüşmeler sonrasında ikinci basın toplantısını, Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Said Celili yaptı. Celili basın toplantısında görüşmelerin olumlu geçtiğini söyleyerek, yaptırımların kaldırılması gerektiğine dikkat çekti.

NÜKLEER ENERJİ İÇİN AFİŞLİ MESAJ

Celili salona girmeden önce önünde konuşma yapacağı platforma, üzerinde İngilizce "Kimse için nükleer silah olmasın. Herkes için nükleer enerji olsun" yazılı bir afiş asıldı. İranlılar tarafından asılan afiş üzerinde nükleer araştırmalar yaptıkları sırada hayatlarını kaybeden İranlı nükleer uzmanlarının da resimlerinin olması dikkat çekti. Afişin asılmasının ardından Celili salona girdi. Celili, asılan afişle ilgili olarak, "Bu gördüğümüz gençler bizim gençlerimiz. Bu insanlar bizim insanlarımız. BM Güvenlik Konseyi'nin kara listelerinde yer alan kişiler bazen hedef alınıyor. İnsanları öldürmek üzere hedef almalar var. İnsan hakları diyenler, her yerde insan haklarından bahsedenler, 'kimse için nükleer bomba olmasın herkes için nükleer enerji olsun' diyenler, bu konuda açıklama yapmalılar" diye konuştu. Hayatını kaybeden İranlı bilimadamlarıyla ilgili konuşan Celili, "Buradaki şehitlerimizi görüyorsunuz. Bu şehitlerimiz bu nükleer teknolojinin yerelleştirilmesi konusunda, özellikle izotoplar konusunda çok büyük katkı sağlamışlardır. Ama bunlar onların hayatlarına mal olmuştur. Bu hedef için hayatlarını feda etmişlerdir" dedi.

"İRAN TARAFINDA DA GÜVENİN OLUŞMASI ÇOK ÖNEMLİ"

Müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini söyleyen Celili, "Bu demek değildir ki görüş ayrılıklarımız olmadı. Bizim üzerinde mutabık kaldığımız noktalar önemlidir. İşbirliğiyle ve bundan sonraki müzakerelerle ilgili olarak üzerinde mutabık kalındı" dedi. 23 mayısta Bağdat'ta yapılacak ikinci tura da değinen Celili, "Bizim daha sonraki müzakerelerimizin konusuna gelince, nükleer konudaki işbirliği en önemli konu olacaktır. Bildiğiniz gibi nükleer konulara işkin olarak İran'ın çok değerli yetenekleri var ve İran İslam Cumhuriyeti'nin nükleer yeteneklere ilişkin yaklaşımı işbirliğine dayalıdır. Nükleer silahların yayılmasının önlenmesine ilişkin anlaşmalar gibi metinlerin dikkate alınması söz konusudur. Burada tabii ki hareket tarzımız İran İslam Cumhuriyeti'nin dini liderinin vereceği fetvadır ve önemlidir. Bir nükleer bombanın geliştirilmesi aslında uluslararası silahsızlanma ve nükleer silahların bombaların yayılmasının önlenmesi konusunda bir işbirliği olmalıdır. Bugün İran İslam Cumhuriyeti'nin barışçıl amaçlı olarak kullanmak üzere nükleer yetenekleri vardır. Nükleer enerjiyi barışçıl amaçlarla kullanması ve düşük zenginleştirilmiş uranyumun kullanılması... Bu İran'ın herkes için barışçıl nükleer enerji yolundaki görüşünü teyit etmektedir. Bu tabii İran'ın şehit edilen nükleer bilimadamlarının da anısına olacaktır. Müzakerelerimizde bu yaklaşımımıza dayalı olarak bazı konularda mutabık kaldık. Birtakım sonuç vermeyen yaklaşımlar söz konusu oldu. Bundan sonraki müzakerelerde ise güven artırıcı önlemlerin alınması çok önemli. İran tarafında da güvenin oluşması çok önemli. Her iki tarafın yapıcı diyaloğa girmesi de önemli" dedi.

"İLERİYE DOĞRU BİR ADIM ATTIK"

Celili konuşmasında bir sonraki görüşmelerin Irak'ın başkenti Bağdat'ta yapılacağını hatırlatarak, "Her iki taraf açısından önemli olan konuların hepsinin ele alınması gerekiyor. Bu konular adım adım, mütekabiliyet esasına bağlı kalma çerçevesinde yürütülecek. Her türlü nükleer işbirliği nükleer silahların yayılmasının önlenmesi konusunda görüşmeler yapılmasında mutabık kalındı. Bu görüşmeler ileriye dönük olarak başka işbirliklerinin genişletilmesi açısından bir temel teşkil edecek" dedi. Görüşmelerin başarılı olduğunu belirten Celili, "İleriye doğru bir adım attık. İleriye doğru devam ettiğimizi ve bundan sonraki görüşme turunda başarılı olacağımızı umut ediyorum" dedi.

"GÖZÖNÜNE ALINMASI GEREKEN KONU YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI"

Konuşmaların ardından Celili, gazetecilerin sorularını yanıtladı. 15 ay önce İstanbul'da yapılan görüşmelere göre bu görüşmelerin farklı olan yanıyla ilgili bir soruya Celili, ayrıntılı cevap vermekten kaçınarak, "Biz baştan beri İran İslam Cumhuriyeti'nin aradığı hakların başka devletlerin aradığı haklarla aynı olduğunu söyledik. Bu görüşme bu atmosferdeydi" dedi. Bağdat'taki görüşmelerde hangi konuların ele alınacağı sorusuna ise Celili, "Yükümlülüklerimiz gibi haklarımızı da kullanabilmemiz gerekiyor. İşbirliği içinde bunu ele alırsak ileriye gidebiliriz. İşbirliği süreci içinde İran halkının güveni kazanılmalı. Görüşmelerde gözönüne alınması gereken diğer bir konu da bu yaptırımların kaldırılması" yanıtını verdi. Celili görüşmelerin 15 ay önceki görüşmelerden ne farkı olduğuna ilişkin ise "Bugün 5+1'deki yaklaşıma baktığımızda olumlu bir yaklaşım gördük. İleriye doğru atılmış bir adım olarak gördük. Baskı ve tehdit dili İran'a işlemiyor" dedi.

"MÜEYYİDE VE TEHDİTLERİN YERİNE BAŞKA BİR GİRİŞİM KULLANMALIYIZ"

Görüşmelerde yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyumun gündeme gelip gelmediği sorusunu da yanıtlayan Celili, "Herkesin kendine göre farklı değerlendirmeleri olabilir. Ama bugün İran'ın imkanları İran'ın gücünü de gösteriyor hem yazılım hem de donanım açısından. Bunlar İran'ın gücünü gösteriyor. İran'ın nükleer imkanları başkalarının da yararlanacağı fırsatlar yaratabilir" dedi. Zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyaç duyduklarını dile getiren Celili, "Bizim yüksek zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyacımız var" dedi. Müeyyideler artırılırsa buna İran'ın tepkisinin ne olacağı sorusuna ise Celili, "Başarılı olmamız için müeyyide ve tehditlerin yerine başka bir girişim kullanmalıyız diye düşünüyorum. Bağdat görüşmesinden sonra bu çerçeve sürdürülebilir sanırım" yanıtını verdi.

CELİLİ'DEN SURİYE MESAJI

Celili Suriye konusunun görüşmelerde gündeme gelip gelmediğiyle ile ilgili ise "O konularla ilgili olarak İran'ın yapıcı yaklaşımı çerçevesinde karşılıklı bir yaklaşım geliştirilebilir. Suriye konusunda aynı görüşlere sahibiz. Suriye konusunda tek bir çözüm var o da demokrasi. Suriye halkı özgür bir seçimle Suriye'de kendi geleceklerine kendileri karar vermeli. Her hangi bir dışarıdan müdahalenin Suriye'deki sorunu çözeceğine inanmıyoruz. Suriye'de bir seçim olmalıdır" diye konuştu. - İstanbul