Soma'daki Maden Faciası

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Soma'daki maden faciasıyla ilgili, "Kayıt dışı bir çalışma olduğuyla ilgili bize bir bilgi gelmedi. 15 yaşındaki çocuğun çalıştırıldığı yönünde bir bilgi geldi. Arkadaşlarımıza talimat verdik. Soma'da bir kriz merkezi kurduk. Bu konuda müsteşarımızla birlikte biz sürekli irtibatlıydık. Gelişen tüm olaylara anında müdahale ettik. 15 yaşında değil bu delikanlının 19 yaşında olduğunu tespit ettik" dedi.

Çelik, Bakanlığın Reşat Moralı Toplantı Salonunda düzenlediği basın toplantısında, gazetecilerin Soma'daki maden faciasıyla ilgili sorularını yanıtladı.

Bakan olarak kendisinin bu süreçte geri kaldığı eleştirileri olduğu yönündeki bir soru üzerine Çelik, ilk olay anından itibaren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı'nı Taner Yıldız'ın olay yerine hareket ederken kendisiyle de görüştüklerini anlattı.

Çelik, "Sayın Başbakanımızın talimatıyla oraya gitmemiz gerekiyordu, benim de gitmem gerekiyordu, oraya bakan yardımcımız ve bütün teknik heyetleri gönderdik. İlk dakikadan itibaren İzmir'deki teftiş heyetimiz de kısa zamanda oraya ulaştılar. İlk andan itibaren bakanlık olarak oradaydık" diye konuştu.

Kendisinin gidememe durumunun sağlığıyla ilgili olduğunu belirten Bakan Çelik, önemli ve sürmekte olan bir tetkik için ilgili doktorun kendisine perşembe gününe kadar şehirden ayrılmaması gerektiğini söylediğini aktardı. Bugün hastaneden çıkıp bir basın toplantısı yaptığını anlatan Çelik, "Daha farklı anlaşılmalar olmasın, tabii ki çalışma hayatıyla ilgili sorumlu kişi olarak da böyle bir açıklama zorunluluğu duydum" ifadesini kullandı.

-Çocuk işçi çalıştırıldığı iddiaları-

Maden ocağında kaçak işçi ve çocuk işçi çalıştırıldığına dair iddialarla ilgili soru üzerine de Çelik, bu olayla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın yetkili ve sorumlu olduğuna dikkati çekerek "Ocakta olup bitenler, hayatını kaybedenler, içeride kaç kişi var, kurtarma çalışması nasıl devam ediyor Sayın Taner Yıldız beyin başkanlığında sürdürülüyor. İnanıyorum ki onun açıklamaları son derece isabetli olur. Benim buradan bir şey söylemem doğru değil" karşılığını verdi.

Kayıt dışı bir çalışma olduğuyla ilgili kendilerine bir bilgi gelmediğini ifade eden Çelik, şunları söyledi:

"15 yaşında bir çocuğun çalıştırıldığı şeklinde bir bilgi geldi, arkadaşlarımıza hemen talimat verdik. Orada bir kriz merkezi kurduk, Soma'da Çalışma Bakanlığı olarak. Buradan da Müsteşarımızla birlikte biz sürekli irtibatlıydık, gelişen tüm olayları anında müdahale ettik. 15 yaşında değil bu delikanlının 19 yaşında olduğunu tespit ettik. Dolayısıyla onun da doğru olmaması sevindirici bir durum tabii."

-"İlgili müdürlere, iş yeri sahibine iletildi mi, iletilmedi mi?"-

Bakan Çelik, rapor defterinin çok önemli olduğunu ve bunun resmi bir evrak olduğunu bildirdi.

İşletmedeki tüm gelişmelerin rapor edilmesi gerektiğine işaret eden Çelik, "Acaba tespit ettikleri bir şey var mı, ilgili müdürlere, iş yeri sahibine iletildi mi, iletilmedi mi? Onu biz bilemiyoruz şu an" dedi.

Çelik, rapor defterindeki bilgilerin kendileri için yol gösterici olduğunu ifade ederek "Şu anda iş güvenliği uzmanlarının iş yeriyle ilgili ne gibi şeyleri not ettiklerini bilemediğimiz için özellikle söylüyorum. Zaten adli ve idari soruşturma mutlaka az önce bahsettiğim önemli evrakı kayıt altına büyük ihtimalle almıştır" değerlendirmesini yaptı.

-"Bu soruyu herkes sorma hakkına sahip"-

Maden Mühendisleri Odasının daha önceden bu konuyla ilgili Bakanlığı uyardığı yönündeki iddialarının sorulması üzerine Bakan Çelik, şunları belirtti:

"Bize gelen tüm uyarılar, şikayetler hele hele tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerleriyle ilgili göz ardı edilmez. Eğer böyle bir şey gelmişse mutlaka biz üzerine gitmişizdir. Dikkat ederseniz bugünkü olayla ilgili teftişleri ne kadar düzenli 2012, 2013, 2014 yıllarında yaptığımız ve nerede, ne bulunmuş onlar ayrıntılı olarak elimizde var. Giderilmiş mi giderilmemiş mi? Giderilmesi gereken bir kusursa tehlike arz etmeyen bir eksiklikse bir süre verilerek yerine getiriliyor. Hayır, eğer gerçekten iş güvenliğini ilgilendiren bir konuysa kapatmalar gerçekleşiyor. Burası örgütlü bir iş yeri, bu da aslında bu yönüyle sevindirici. Çünkü varsa bir eksiklik sendika başkanları tarafından hemen ilgili birimlere bildirilmesi gerekiyor. Ama onlarla da görüştüğümüzde işletmenin az önce bizim rapora yansıyan düzeyde ifadeleri var. Kendilerinin tespit ettikleri bir eksiklik olmadığı şeklinde ifadeleri var ama soruşturmadan çıkacak olan bu eksiklik nedir ki bu kaza meydana geldi? Doğrusu bu soruyu herkes sorma hakkına sahip, biz de bunun cevabının takipçisiyiz."

-"Nezaketsizlik yapmak istemiyorum"-

Soma'daki kazayla ilgili kendisinde yeni bilgilerin olup olmadığının sorulması üzerine Çelik, "Orada gecesini gündüzüne katan arkadaşlarımız ve bakanımız var. Ben bir nezaketsizlik yapmak istemiyorum. Arkadaşlar, periyodik olarak açıklama yapıyorlar, oradaki ortamı buradan Ankara'dan değerlendirmek doğru değil. Belli bir süre içerisinde açıklamalar yapıyorlar, onu beklemeniz daha doğru olur" şeklinde cevapladı.

Bir gazetecinin "Eğer bundan sonraki süreçte Bakanlığın gözünden kaçan ya da Bakanlığın görmediği eksikliği olduğu ortaya çıkarsa bu Bakanlığın hiçbir sorumluluğu olmadığı anlamına mı gelecek" sorusunu Çelik, şöyle cevapladı:

"Güvelik sistemi öyle güzel kurulmuş ki yasayı o yüzden anlatmaya çalıştım. İş yerin de iş güvenliği uzmanı var, hekimi var. Ankara'dan gidecek olan teftişler değil. Teftiş yapıyorsunuz, şikayetler üzerine yapıyorsunuz, periyodik tetkikler yapıyorsunuz ama aynı zamanda 24 saat orayı teftiş eden görevliler vardır. Onun için sorumluluk falan değil acaba bunlar evrakta mı yoksa evrakta olanlar aynı zamanda fiiliyatta var mı? Yani evraka geçmiş olan bir kusur ve noksanlık yoktur, incelemeden kastım bu. Kimseyi temyize çıkarmak falan bunun peşinde değiliz. Tam tersine kime gidiyorsa kimin eksiği varsa oraya kadar gidilmesi gerekiyor. Evraklar çok güzel ama uygulama yok diyelim. Bunun tabii ki sorumluluğu olacak veya evraklarda olan şeyin uygulamada da sağlanmış hiçbir eksiklik yok. Onu biz idari, adli ve müfettişlerin değerlendirmesi neticesinde önümüze koyacakları bir şeydir. Çıkacak tablo ne? Acaba uyum var mı yok mu evrak ile pratikteki durum arasında durum nedir? kazanın nereden kaynaklandığı bütün bu araştırmalarla ortaya çıkacak. Biz de o zaman ancak sağlıklı değerlendirme yapabileceğiz."

-"Olayı politik, makam, mevki boyutlarıyla bugünlerde tartışılmasını doğru bulmuyorum"-

"Size ve Enerji Bakanına dönük olarak istifa çağrıları var. İstifayı düşündünüz mü?" sorusuna Bakan Çelik, şu yanıtı verdi:

"Şu anda yalnız hayatlarını kaybeden kardeşlerimizin acılarıyla doluyuz. Ben bu olayı politik, olayın makam, mevki boyutlarıyla bugünlerde tartışılmasını doğru bulmuyorum. Tekrar ediyorum:  Çalışma Bakanlığı bir kazanın meydana gelmemesi, farkındalığın artırılması için gerekli yasal alt yapılarının yanında farkındalığı artırmak için gerekli çalışmalarını sürdürüyor. Keşke bu olayları yaşamadan bu farkındalığı iyiden iyiye tüm kesimler tarafından içselleştirilse de bu olaylarla karşı karşıya kalmasa."

Kazada bir sabotaj ihtimali olup olmadığının sorulması üzerine Çelik, "Siz, denetimleri yaptırırsınız raporda bir eksiklik yoksa yüzde 98 önlenebilir iş kazaları diye genel istatistiki bilgi çerçevesinde bakarsanız yüzde 2'de olabilir. Ama bu, buraya giren bir şey midir? Yoksa başka bir nedenden mi kaynaklanıyor, bunun ortaya çıkarılması gerekiyor. Bu, incelemelerden ortaya çıkacak olan bir hadisedir" karşılığını verdi.

-"Ben yine gitme arzusundayım"-

Kendisinin perşembe günü Soma'ya gidip gidemeyeceğinin sorulması üzerine Çelik, şunları kaydetti:

"Şu an itibarıyla biraz zor görünüyor ama ben, yine gitme arzusundayım. Eğer gidememe durumu olursa ailelere gidip bizzat ziyaret edip, onlarla ilgileneceğim. Bu işin sosyal güvenlik boyutu da var, SGK başkanımız da orada, o boyutuyla yapılması gereken işlerle meşguller heyet olarak. Bu çerçevede hayat devam ediyor ne acı ki. Yaşanan acılara rağmen hayat devam ediyor. Hiç olmazsa acılarını biraz hafifletme adına aileleri ziyaret edip, onların geleceklerini, yavruların geleceklerini aydınlık kılma konusunda Sayın Başbakanın da açıklamaları oldu. Yapılması gereken neyse en üst düzeyde yapılmasını sağlamaya çalışacağız."

Mecliste son reddedilen önergeyi inceleme imkanının olup olmadığı sorulan Çelik, şöyle konuştu:

"İnceleme imkanım olmadı ama çalışma hayatıyla ilgili herhangi bir konu mecliste tartışılacaksa komisyonlar kurulacaksa bütün bunların yararlı olduğu inancı içerisindeyim. Kimin getirdiği kimin götürmesi değil. Burada bu konuların konuşulmasından ben rahatsızlık duymam. Çünkü çok da konuştuk Meclis'te, çok da tartıştık. Ama birçok kesimler bunun içinde belki siyasiler de vardır. İş sağlığı ve güvenliği yasasının çıkıp çıkmadığı, yürürlüğe girip girmediği, neleri kapsadığı konusunda bu farkındalık oluşturmakta zorlanıyoruz. Çünkü gündelik hayatımızı kuşatan çok daha farklı olaylar var ama bunun ne kadar önemli olduğunu bu müessif olay meydana geldiği zaman görüyoruz. Bu farkındalığı biz 24 saat aklımızdan çıkarmayalım diye bunları söylüyorum."

- Ankara