Suriye'de Savaş Suçu Belgeleri

Anadolu Ajansı'nın (AA), " Suriye'de Esed rejimi tarafından işlenen savaş suçlarını belgeleyen rapor ve fotoğraflarına ilişkin haberi" tüm dünyada büyük yankı uyandırdı.

AA Genel Müdürü Kemal Öztürk imzasıyla dün saat 21.00'de "Suriye'de savaş suçu belgeleri" başlığıyla yayınlanan haber dünyanın birçok ülkesinde "flaş" gelişme olarak sunuldu.

Türkiye'de de saatler tam 21.00'i gösterdiğinde bütün haber kanalları rutin yayınlarını kesip AA'nın geçtiği haberi verdi, gazeteler aynı haberi manşetlere taşıdı.

Türk basınında manşetlerde

Haberi sürmanşetten "İnfaz Arşivi" başlığıyla veren Hürriyet gazetesi AA'nın servise sunduğu fotoğraflar eşliğinde gelişmeyi "dünya dehşetle izledi" şeklinde sundu.

"Suriye'nin kaderinin belirleneceği Cenevre-2 görüşmesinden iki gün önce Esad'a şok" ifadesini kullanan gazete, "Sezar kod adlı askeri polis, işkenceyle katledilen 11 bin kişiye ait olduğu iddia edilen 55 bin fotoğrafla Şam'dan kaçıp insanlık dramını afişe etti" diye yazdı.

Habertürk gazetesi de, "İşte Esad'ın insan mezbahaları" başlığıyla sürmanşete taşıdığı haberde, "Suriye'de Esad yönetiminin savaş suçlarını belgeleyen şok rapora ulaşıldı. Gözler yarınki Cenevre-2 masasında" ifadelerini kullandı.

Haberi etkili bir sunumla veren Yeni Şafak da, "Yüzyılın vahşeti" başlığını kullandı. "AA dünyaya duyurdu" vurgusuyla işkence fotoğraflarına yer veren gazete, "Cenevre-2 öncesi Esed'in insanlık suçu kayda geçti" diyerek, Esed'in Lahey'de yargılanabileceğine dikkat çekti.

Akşam ile Star gazetesi haberi "Soykırım" başlığıyla manşete taşıdı. Star, "Esed destekçisi dünya devlerinin utanç fotoğrafları" üst başlığıyla sunduğu haberde kullandığı fotoğraflar üzerine "+18" uyarısını koydu. Akşam da, "Esad'ın işkenceleri dünyayı sarstı" diye yazarak, işkenceyi kara bir leke olarak değerlendirdi.

"Vahşetin raporu" başlığıyla haberi manşetten gören Milliyet de,"Suriye'deki iç savaşın kan donduran fotoğrafları ortaya çıktı. Beşar Esad'ın gözaltındakilere uyguladığı sistematik işkence dünyanın gözü önüne serildi" vurgusunu yaptı.

Yeni Akit gazetesi ise, "Savaş suçu belgeleri" başlığıyla manşete taşıdığı haberi, "Esad'ın zulmü fotoğraflarla kanıtlandı" diye lanse etti. Esed'in uyguladığı sistematik işkence ile hayatını kaybedenlerin fotoğraflarına yer veren gazete, AA'nın haberindeki detayları birinci sayfasında genişçe gördü.

"İşte Esad'ın işkence belgesi" manşetini atan Türkiye de, "Kod adı 'Sezar' olan rejimin görevlisi, katliamlara daha fazla dayanamayıp çektiği fotoğrafları yurt dışına çıkardı" detayına dikkati çekti.

Vatan gazetesi haberi, "İnsanlık suçu" başlığıyla manşetten vererek, "Fotoğraflar dün ortaya çıktı, dünya şokta..." ifadelerini kullandı.

Taraf, "Suriye'de vahşet belgeleri" başlığını kullandığı sürmanşetinde, "Esad'ın ordusundan bir askeri polisin çektiği 55 bin fotoğraf dünyaya yayıldı. Bu kareler rejimin işkence ettiği muhaliflere ait" diyerek, haberi okurlarına sundu.

Sabah gazetesi de, "Esad'ın soykırım kampı" başlığıyla haberi sayfalarına taşıdı.

Avrupa medyasında ortak vurgu

Dünya medyasında da, yaklaşık 11 bin kişinin öldürüldüğünün ispatı olan fotoğraflara dair "Sistematik infaz", "Rejimin ölüm makinesi", "Suriye'de endüstriyel kitlesel katliam" gibi ifadeler ön plana çıktı.

İngiliz BBC internet sitesinde, "Suriye rejimi, işkence ve 11 bin infazla suçlanıyor" başlığını kullanarak, "Suriye rejiminin iç savaş başladığından beri sistematik işkence uyguladığı ve 11 bin kişiyi infaz ettiğine dair açık deliller var" ifadesini kullandı.

Ayrıca BBC, fotoğrafların rejim ve muhalifler arasında üç yıldır devam eden krizin çözümü için en büyük diplomatik girişim olarak görülen Cenevre-2 görüşmelerinin öncesine denk gelmesine de dikkati çekti.

İngiliz The Guardian gazetesi, "Rejim tarafından işlenen 'sistematik infaz'ın delilleri (rejimin) savaş suçları mahkemesinde yargılanmasını gündeme getirdi" başlığını attı.

İngiliz The Independent gazetesi, "Fotoğraflar Esed rejimi tarafından yapılan sistematik işkencenin ispatı olabilir" başlığını kullandı. Birleşmiş Milletler'in (BM) daha önce de Esed tarafından yapılan işkenceye dair belgeler paylaştığına değinilen haberde, yeni fotoğrafların ise 34 aydır devam eden iç savaşın en detaylı ispatı olabileceği belirtildi.

Fransız Le Monde gazetesi, yayınlanan fotoğraflar için "Rejimin 'ölüm makinesi' olduğunun ispatları" başlığını kullandı.

Fotoğrafların kendisini "Sezar" olarak adlandıran ve Suriye ordusunda 13 yıl askeri polis olarak görev yapan bir kişi tarafından çekildiğine değinilen haberde, "Günde 50 ceset fotoğrafı çekmiş olabilir" değerlendirilmesine yer verildi.

Alman Deutsche-Welle'in resmi internet sitesinde ise "Katar merkezli rapor Suriye'yi 'sistematik işkence ve infazlarla' suçluyor" başlığı kullanıldı.

Haberi "Suriye'de endüstriyel kitlesel katliam" başlığıyla okuyucularına duyuran Hollanda'nın de Volkskrant gazetesi, Suriye rejiminden kaçan bir kişinin beraberinde binlerce ölüye ait fotoğraf götürdüğünü ve bunları muhaliflere ulaştırdığını yazdı.

De Telegraaf gazetesi de muhaliflerin tarafına geçen bir kişinin elde ettiği fotoğrafların, uzmanların görüşlerinden hareketle delil olarak kullanılabileceğini yazdı. Gazete, fotoğraflara bakıldığında tutuklu muhaliflerin sadece cinayete maruz kalmadıklarını, aç bırakıldıklarının anlaşıldığını da kaydetti.

Hollanda yayın kurumu NOS ise, sayıları yaklaşık 55 bini bulan fotoğraflardaki görüntülerde zayıf bedenlerde ciddi şiddet belirtileri olduğunu duyurdu. Haberde 2011-2013 yılları arasında çekilen fotoğrafların muhaliflere nasıl ulaştırıldığı da detaylıca anlatıldı.

NRC gazetesi de savaş suçları kanıtı olabilecek fotoğrafların Cenevre-2 konferansına iki gün kala yayımlandığına dikkati çekti.

ABD basınında büyük yankı

Suriye'de Beşşar Esed rejiminin muhaliflere uyguladığı işkenceyi gösteren fotoğraflar Amerikan basınında da geniş yankı buldu. Fotoğraflarla ilgili detaylar, CNN'in internet sayfasında CNN International ve İngiliz Guardian gazetesinin özel haberi olarak yer aldı.

"Tüyler ürpertici Suriye fotoğrafları Esed rejiminin uyguladığı işkenceyi kanıtlayabilir" başlığıyla verilen haberde, İngiliz ve Amerikalı hukuk uzmanlarından oluşan bir komisyonun hazırladığı raporda, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejiminin "sistematik işkence ve öldürmelerinin doğrudan kanıtlarının" yer aldığı belirtildi.

Komisyon üyeleriyle röportajlara yer verilen haberde, rejimin insanları açlık ve ölüme mahkum ederek ölüme terkettiğini gösteren binlerce fotoğrafın bir dönem Suriye askeri polisinde fotoğrafçı olarak görev yapan "Caesar" adlı kod adlı kişi tarafından tedarik edildiği kaydedildi. "Caesar"ın günde 50 kadar cesedin fotoğrafını çektiği iddiasına da haberde yer verildi.

Haberde, araştırma komisyonunun başkanı olan Sir Desmond de Silva'nın, fotoğraflarda yer alan cesetleri Yahudi Soykırımı'nda yaşananlara benzettiği ve fotoğrafların uluslararası ceza mahkemesinde dava açmayı gerektirecek nitelikte olduğu şeklindeki sözleri de yer aldı.

Time dergisinin internet sitesinde de, CNN International ve Guardian'ın haberi kaynak gösterilerek verilen haberde, ünlü savaş suçları savcıları tarafından, Suriye rejiminin işkence ve açlığa mahkum etme uygulamaları hakkında "şok edici" yeni bir raporun yayımlandığı belirtilerek, bunun yarın Montrö'de başlayacak Suriye barış görüşmelerini "altüst etme" tehlikesini içinde barındırdığı yorumu yapıldı.

Haberde, 31 sayfalık gizli raporun, Esed rejimine bağlı güvenlik birimlerinin eline düşen, yaşları 20 ile 40 arasındaki binlerce kişiye yönelik "sistematik işkence ve öldürmelerin doğrudan kanıtlarına" dair detayları gözler önüne serdiğine değinildi.

USA Today gazetesi de, CNN ve Guardian'a dayandırdığı haberinde, araştırma komisyonu üyesi avukatların, rapordaki iddiaların Suriyeli yetkililere karşı savaş suçları yöneltilmesine neden olabileceği şeklindeki görüşlerine yer verdi. Haberde, BM ve insan hakları kuruluşlarının Suriye'deki insan hakları ihlallerini daha önce belgelemiş olsa da, uzmanların rapordaki bu son kanıtların "bugüne kadar ortaya çıkan diğer bütün bulgulardan daha detaylı ve çok daha geniş boyutlu olduğunu" söylediği kaydedildi.

NBC News de, Guardian'a dayanarak verdiği haberde, raporun, doğruluğunun kanıtlanması halinde yarın başlayacak Cenevre-2 Konferansı'nda Suriye'nin elini oldukça zayıflatabileceği yorumunda bulundu. Haberde, raporda yer alan fotoğrafların "öldürmelerin sistematik ve yukarıdan talimatla işlenmiş olduğuna dair güçlü bir işaret olduğu" belirtildi.

Arap basınında 'savaş suçu' yorumu

AA'nın dün dünyaya duyurduğu haber Arap basınında da büyük ilgi gördü.

Londra merkezli yayın yapan El-Hayat, Al-Quds Al-Arabi gazeteleri ile El-Cezire ve  Al-Arabiya televizyonlarının da aralarında bulunduğu onlarca gazete, televizyon ve internet sitesi haberi "flaş" haber olarak verdi.

Habere bültenlerinde genişçe yer veren El-Cezire, "Suriye zindanlarındaki sistematik ölüm ve işkencenin delilleri" vurgusunu öne çıkardı.

Al-Arabiya televizyonu da haber yayına verildikten sonra gelişmeyi izleyicilerine aktardı ve ortaya çıkan belgelere ilişkin canlı yayın bağlantıları gerçekleştirerek geniş analizlere yer verdi.

Ürdün'de yayın yapan Alarab Alyavm adlı gazete de, "Hükümet zindanlarında işkence altında ölen 11 bin Suriyelinin 55 bin fotoğrafı" başlığıyla haberi okurlarına duyurdu.

Fas gazetesi El-Raiy El-Mağribiyye, "Esed'den ayrılan polis işkence altında ölenlere ait 50 bin fotoğrafı kaçırdı" başlığını kullanırken, El-Fecr, "Suriye zindanlarında ölen 11 bin kişiye fotoğraflar sistematik ölüm ve işkenceye delildir" diye yazdı.

Es-Sebil ile Rasad adlı iki gazete, "Anadolu Ajansı'nın yayınladığı belgeler Esed'in savaş suçu işlediğini teyid ediyor" başlığıyla haberi yayınladı.

Mısır'ın Ona adlı haber ajansı, "Rapor:  Suriye rejimi zindanlarında işkence altında ölen 11 bin tutuklu" başlığıyla haberi duyururken, Suriyeli muhaliflere ait Orient adlı televizyon kanalı, "Esed'in en büyük katliamı Nazi vahşetini aşıyor" yorumunu yaptı, Yemen'de yayın yapan İktisad gazetesi de, "Suriye rejiminden ayrılan bir polisin kaçırdığı belgeleri Anadolu Ajansı yayınladı" diye yazdı.

El-Mesriyoon adlı gazete de, "Beşar zindanlarında 11 bin kişinin ölüm ve işkence görüntüleri" başlığıyla gelişmeyi sayfalarına taşıdı.

Fas'taki Hespress adlı internet sitesi de, haberi, "AA'nın büyük başarısı" diye aktardı.

Azeriler haberi AA'dan aldı

Suriye'de Esed rejimi tarafından işlenen savaş suçlarını belgeleyen rapor ve fotoğraflar, Azerbaycan basınında da geniş yer buldu.

Haberi yayınlayan "Yeni Müsavat" gazetesi, Anadolu Ajansı'nı (AA) kaynak göstererek, "Suriye'deki savaş suçunun delilleri, 16+ fotolar" başlığını attı.

Daha sonra avropa.info, medianews.az siteleri de haberi Yeni Müsavat gazetesinden alarak ve AA'nın ismini kullanarak yayımladı. Gündelik Telegraf gazetesinin internet sitesinde de AA kaynak gösterilerek, "Esed ordusunun işkence ve katliam yöntemleri" başlığıyla haber verildi.

publika.az sitesi de AA'yı kaynak göstererek yayımladığı haberde, "Beşar Esed'in kan donduran cinayetleri" değerlendirmesini yaptı.

Haber, Azadlık gazetesi internet sitesinde de yer buldu. "Esed'in beşeri suçu fotolarla ispatlandı" başlıklı haberde, fotoğrafların AA, Guardian ve CNN tarafından yayımlandığı belirtildi.

moderator.az, fox.az, anspress.az gibi internet siteleri de haberi Türk basınını kaynak göstererek yayımladı.

axar.az sitesi, AA'nın servis ettiği görüntüleri kullanarak, "Suriye'de dehşetli işkence delilleri" başlığıyla haberi duyurdu. bolgexeber.com sitesi de axar.az sitesindeki haberin aynısını yayımladı. - İstanbul