TBMM İdari Teşkilatının Sendika Yasağına İptal

Anayasa Mahkemesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İdari Teşkilatı'nda çalışanların sendika kurmasını ve sendikaya üye olmasını yasaklayan kanun hükmünü oy birliğiyle iptal etti.

Anayasa Mahkemesinin kararı, Resmi Gazetede yayımlandı.

Ankara 2. İş Mahkemesi, baktığı bir davada uygulama konusu Kamu Görevlileri ve Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun, "TBMM Başkanlığı idari teşkilatının sendika üyesi olamayacakları ve sendika kuramayacaklarına" ilişkin hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına vararak, iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Yüksek Mahkeme, düzenlemeyi oy birliğiyle iptal etti.

Anayasa Mahkemesinin gerekçesinde, sendika hakkının, örgütlenme özgürlüğünün bir parçası olduğu belirtilerek, sendika kurma hakkının ancak genel sağlık ve genel ahlak ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerine dayanılarak kanunla sınırlanabileceği kaydedildi.

Bu özgürlüğe yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeni bakımından gerekli olduğundan söz edilebilmesi için zorunlu bir nitelik taşıması gerektiği vurgulanan gerekçede, TBMM Başkanlığı idari teşkilatında görev yapanların sendika kurmasını ve sendikalara üye olmasını yasaklayan kuralın, sendika kurma ve sendikalara üye olma hakkına müdahalede bulunduğunun açık olduğu belirtildi.

Kurulda, TBMM Başkanlığı idari teşkilatında görev yapanların sendika kurmasının yasaklanmasının yasama organının çalışma düzeninin korunması amacına dayandığının anlaşıldığı kaydedilen gerekçede, idari personelin, TBMM Genel Kuruluna, Başkanlık Divanına, komisyonlara, siyasi parti gruplarına ve milletvekillerine yasama işlevinin gerektirdiği her türlü bilgi desteği ile idari ve teknik destek sunduğu ifade edildi.

"Sendikalaşma, sosyal adaletin tesisine hizmet eder"

Sendikaların, hak ve menfaatlerini korumak amacıyla üyelerinin üretimden gelen güçlerine dayanarak faaliyet gösteren örgütlü yapılar olduğu belirtilen gerekçede, şu tespitler yapıldı:

"Bireysel olarak zayıf durumda bulunan çalışanlar, örgütlenmek ve sendikalaşmak suretiyle işveren karşısındaki pazarlık güçlerini artırmakta, gerek hak ve menfaatlerinin korunmasında gerekse sorunlarının çözümünde etkin bir konum elde etmektedirler. Bu bakımdan sendikalaşmanın sosyal adaletin tesisine hizmet eden önemli bir demokratik araç olduğu söylenebilir. Bununla beraber sendikalaşma olgusunun, kurumların çalışma düzenini olumsuz etkileme potansiyeline de sahip olduğu açıktır. Bu durum işin doğasından kaynaklanmakta olup sadece bu gerekçeyle örgütlenme özgürlüğünün bir parçası olan sendika kurma hakkının kural olarak ortadan kaldırılması, demokratik toplum gerekleriyle örtüşmez. Bunun yanında, katı bir disiplin ve hiyerarşik düzen gerektiren kimi mesleklerde çalışma düzeninin bozulması, kamu düzeninin de telafisi mümkün olmayacak şekilde bozulmasına neden olabileceğinden bu gibi durumlarda kamusal yarara üstünlük tanınarak, ilgili mesleklerle sınırlı olarak sendikalaşmasının yasaklanması söz konusu olabilir. TBMM Başkanlığı idari teşkilatında görev yapan personelin sendikalaşmasının, çalışma düzeni üzerinde yaratacağı etkinin, bunların sendika kurma hakkından yoksun bırakılmalarını zorunlu kıldığı söylenemez. Zira bu kişilerin yürüttüğü hizmetlerde meydana gelebilecek aksamalar, yasama organının çalışma düzeni yönünden telafisi güç ve imkansız zararların oluşmasına yol açmamaktadır."

Bu nedenlerle TBMM idari personelin sendika hakkından yoksun bırakılmasının, demokratik toplum düzeni bakımından zorunluluk taşıdığının söylenemeyeceği vurgulanan gerekçede, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarının da bu yönde olduğu aktarıldı.

Gerekçede, "Bu durumda, TBMM Başkanlığı idari teşkilatında görev yapanların sendika kurma ve sendikalara üye olmalarının yasaklanması suretiyle sendika hakkına yapılan müdahale, demokratik toplum düzeni açısından gerekli bir müdahale niteliği taşımamaktadır" denildi.