Van Erciş Bıyıklısı'nın Nesli Tehlikede

Van Gölü'ne özgü inci kefalinden sonra, göle dökülen Ilıca, Zilan, Kömürcü ve Deliçayda yaşayan 'Erciş Bıyıklısı' olarak nitelendirilen balık ile ilgili de araştırma yapılıyor. Van'daki Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi ve Doğa Gözcüleri Derneği Kurucusu Prof.Dr. Mustafa Sarı, sazan familyasından olan 'Erciş Bıyıklısı' balığının neslinin tehlikeye girdiğini söyledi. Sarı, DSİ'nin yaptığı setlerin buna neden olduğunu bildirdi.

YYÜ Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi ve Doğa Gözcüleri Derneği kurucusu Prof.Dr. Mustafa Sarı, dünyada sadece Van Gölü'nde yaşayabilen ve nesli tükenmekte olan inci kefali balığını yok olmaktan kurtarıp, üretimini artırmak için yıllar süren çalışma yaptı. Çalışmaların karşılığını alan Prof.Dr. Sarı, inci kefalini korumak için de bilinç oluşturdu. Prof.Dr. Sarı, şimdi de dünyada sadece Erciş'te bulunan Ilıca, Zilan, Kömürcü ve Deliçayda yaşayan latince ismi 'Barbus plebejus ercisianus' olan 'Erciş Bıyıklısı' balığı için araştırma yapıyor. Sarı, Sazangiller familyasından olan, boyu 25-30 santimetre olan ve yaklaşık 150 gram ağırlığında olan endemik tür olan Erciş Bıyıklısı'nın neslinin tehlike altında olduğunu söyledi. Yıllardan bu yana aynı yerlerde araştırmalar yaptığını anlatan Sarı, elektro şokla örneklemeler yapmak için Zilan çayı ve etrafındaki derelere geldiğini belirterek şöyle konuştu:

BALIKLAR SETLERİ GEÇEMİYOR

"Bu derenin hemen aşağı tarafında Koç Köprü barajı yapıldı. Bu baraj sadece Zilan Çayı ile beslenmiyor. Buradaki 3 tane büyük akarsu ile besleniyor. Bu akarsuların ikisinde taşkın ve sel zararını önlemeye yönelik DSİ tarafından bir dere ıslahı çalışması yapılmış. Bu dere yatağını bozmadığı sürece ve sel zararı çok yüksek oluyorsa vatandaşın talebi doğrultusunda bunlar bilimsel usüllere uygun biçimde yapılabilir. Bunu yaparken 7-8 tane seki yapılmış. Bunlar 90 derecelik açılarla yapılmış ve yüksekliği 2 metre civarında. Burada yaşayan balıklar buradan geçip yukarılara doğru çıkamıyorlar."

'ERCİŞ BIYIKLISI'NIN NESLİ TEHLİKEDE

Derelerin her tarafında 5 yıl önceye kadar çeşitli balıkları bulmanın mümkün olduğunu belirten Prof.Dr. Sarı, şöyle devam etti: " Van Gölü Havzası'nda 15 tür balık yaşıyor. Burada dünyada sadece burada yaşayan endemik bir tür olan 'Erciş Bıyıklısı' yaşıyor. Bu setler yapılmadan önce dere boyunca bu balıkların hepsinden yakaladım. Ama bu şekiler yapıldığından itibaren yukarı kısımlarda bir tane balık bile kalmadı. Dere boyunca yukarıya doğru çıktık. Ama bir tane balığa bile rastlamadık. Çünkü bu setlerin önüne balıklar yığılıp kalıyorlar ve yukarıya geçemiyorlar. Dere ıslahı çalışması yapılacaksa mutlaka bu sekilerin 30-35 derece bir açıyla olması gerekiyor. Öyle olsaydı balıklar çok rahat yukarı doğru çıkabilecekti. Ama şuanda geçemiyorlar. Dolayısıyla Erciş Bıyıklısı'nın geleceği, hayatı tehlikede. Biran önce acilen bu yapıların düzeltilmesi lazım."

RAPOR HAZIRLANIYOR

Gereken önlemlerin alınması için bilimsel rapor hazırladıklarını belirten Prof.Dr. Sarı, "Bu raporumuzu Orman ve Su işleri Bakanlığı, DSİ, Erciş Kaymakamlığı, Belediye ve Valiliğe göndereceğiz. ve yetkililerden 2015 yılı bahar ayı gelmeden önce, bu setlerin düzeltilmesini talep edeceğiz. Neden bahar ayı gelmeden önce çünkü, sazangillerden birçok balık üremek için yukarıya doğru göç eder. Bahara kadar bir düzeltme yapıldığı takdirde, balıklar yukarıya doğru geçebilecekler. Eskiden olduğu gibi buralar balıklarla şenlenmiş olacak. Yetkililerimiz şöyle düşünüyorlar. 'Her dere ıslahında balıkları düşenecek miyim?' Evet düşüneceğiz. Çünkü 1380 sayılı Su Ürünleri Yasası öyle diyor. Bu şekilde yapılması kanuna aykırı."