Yufkaların pişirildiği saçlar özenle işleniyor

Odun ateşinde yufka pişirmek için bir zamanlar evlerin vazgeçilmezi olan yuvarlak saçlar, artık sadece kırsal kesimden talep görüyor. Saç işlemecileri ise saatlerce saç dövüp, hem dayanıklılığı hem de pişirme esnasında saçların kül tutmasını ve ekmeğe yapışmamasını sağlıyor.

Geçmişte evlerde yapılan ekmeklerin pişirilmesi için vazgeçilmez olan ve odun ateşinde üç ayaklı demir üzerinde konulan 'saçlar' günümüzde unutulmaya yüz tutuyor. Denizli Tarihi Bakırcılar Çarşısı'nda saç işlemeciliği yapan zanaatkarlar, saçların daha dayanıklı ve kullanışlı olması için saatlerce 'saç dövüyor.' Saç satışları ise merkezde yok denecek kadar azken, kırsa kesimde yaşayan vatandaşlar saç almak için çarşının yolunu tutuyor. Ekmek yapılırken üzerine kül atılan saçlar, kül tutabilmesi ve dayanıklı olması için tek tek vurularak işleme yapılıyor. Saç satıcıları ise, eskiden tüm evlerde ekmek pişirilmek için kullanılan saçların artık günümüzde rağbet görmediğini söylüyor.

"Şehir yaşantısında kullanımı azaldı"

Bakırcılar Çarşısı'nda saç satıcılığı yapan Turgut Ardınç, saçların ustaları tarafından özenle şekillendirildiğini belirterek, "Köy yerlerinde odun ateşinde yufkaların pişirilmesi için kullanılan dövme saçlar. Bun saçlar, düz plakadan yuvarlak hale getirilir sonra ustalarımız bunu elde çekiçle tek tek döverek 'bombey' vaziyeti aldırılır. Bunlar 'sacayak' dediğimiz üçayaklı altlık konulduktan sonra odun ateşinde yufka pişirmek için kullanılır. Odun ateşi yakmaya müsait olan her yerde kullanılabilir. Daha çok köy ve kasaba yaşamında kullanılabilir, şehir yaşantısında kullanım biraz azaldı" dedi.

"Dayanıklılık ve kül tutması için dövülüyor"

İşleme saçların satışının azaldığını ancak günümüzde kırsal kesimlerde hala kullanıldığı için satışların devam ettiğini aktaran Ardınç, "Satılıyor ama geçmişe göre adetlerce sattığımız yok, genelde alıcılar ilçelerden geliyor. Sacın hem dayanıklılık açısından hem de yufkanın yakmaması için altına yapılan külleme açısından dövülmesi gerekir. Eğer dövülmediyse sac kül tutmaz" diye konuştu. - DENİZLİ