Yunanistan'da AİHM Kararlarının Uygulanması Tartışmaları

Yunanistan'da, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına Yunan mahkemelerinin adapte olmasına yönelik yasal düzenleme Parlamentoda onaylandı.

Yunanistan'da, mahkeme kararı ile cinsiyet hüviyetini değiştirmeye yasal hak tanıyan torba tasarı kapsamında Meclise getirilen düzenlemeye iktidar ve bazı muhalefet milletvekilleri "evet" oyu verirken, Rodop ili SYRİZA milletvekilleri Mustafa Mustafa, Ayhan Karayusuf, Demokratik Güçbirliği Partisi (DHSY) milletvekili İlhan Ahmet ve İskeçe SYRİZA milletvekili Hüseyin Zeybek "hayır oyu" kullandı.

SYRİZA milletvekili Mustafa AA'ya yaptığı açıklamada, söz konusu kanunun uluslararası alanda Yunanistan'ın selameti açısından iyi bir gelişme olduğunu ancak, azınlık hakları açısından bazı sakıncaları bulunduğunu belirterek, bu yüzden hayır oyu kullandığını söyledi.

Yasal düzenlemenin son anda yapılan değişiklik ile çok fazla uzlaşmacı ve her yöne çekilebilir bir hale geldiğini ifade eden Mustafa şunları kaydetti:

"Yasal düzenleme AİHM kararlarının yaşama geçirilmesi konusunda çok fazla şartlar koyuyor. Bu şartlar bir şekilde azınlığı töhmet altında bırakıyor ve bölgede sanki bir tehlike ve sorun varmış algısı yaratıyor. Bizler azınlığın temsilcileri olarak bu ortamı kabul etmek istemiyoruz. Bu açıdan asgari tepki olarak bu düzenlemeye oy vermemeyi kararlaştırdık ve hayır oyu kullandık."

DHSY milletvekili İlhan Ahmet ise SYRİZA hükümetinin "AİHM kararlarına Yunan mahkemelerinin adapte olmasına yönelik Meclise getirdiği yasanın bir göz boyamadan ibaret olduğunu" söyledi.

Yunanistan'ın, Avrupa İhsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) gereğince herhangi ek bir kanun olmadan AİHM kararlarına uyma ve bu kararları uygulama zorunluluğu bulunduğuna işaret eden Ahmet, " Hükümet'in, ortağı Bağımsız Yunanlılar Partisi'nin itirazlarını gidermek için, AB insan hakları mahkemesi kararlarına uymayı öngören yasaya İTB'nin tanınmasını engellemek amacıyla 'milli güvenlik sebebi' eklemesi ise kabul edilemez. Azınlığımız ve İTB asla Yunanistan'ın milli güvenliğini tehdit etmemiştir. Hükümetin bu tavrı azınlıkta büyük hayal kırıklığı yaratmıştır" diye konuştu.

Yunanistan Adalet Bakanlığınca hazırlanarak kısa bir süre önce Meclise getirilen kanun, kabul edilmesi durumunda Batı Trakya'da kapatılan İskeçe Türk Birliği'nin (İTB) resmiyet kazanmasına yol açacağını ileri süren hükümetin küçük ortağı Bağımsız Yunanlılar Partisi (ANEL) ve muhalefet partilerinin itirazları nedeniyle geri çekilmişti. Yunanistan Adalet Bakanı Stavros Kondonis, yasal düzenlemenin partilerle istişare edildikten sonra istenilen değişiklikler yapılarak yeniden Meclise getirileceğini bildirmişti. Yasal düzenleme "Milli güvenlik söz konusu olduğunda karar uygulanmayabilir" şartı getirilerek önceki gün yeniden meclise getirilmişti.

- Kapatılan Türk dernekleri

Batı Trakya'da isminde "Türk" kelimesi olduğu gerekçesiyle 1986'da açılan dava sonucunda mahkeme kararıyla kapatılan İskeçe Türk Birliği yaklaşık 20 yıl süren iç hukuk mücadelesinin aleyhine sonuçlanmasının ardından 2005'te davayı AİHM'e taşımıştı.

AİHM 2008'de Batı Trakya'da Türk azınlığa ait derneklerin açtığı iki ayrı davada, Yunanistan'ın, azınlığa ait dernekleri kapatma kararıyla "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin örgütlenme hakkıyla ilgili 11. maddesini ihlal ettiği" görüşüne vararak Yunanistan'ı mahkum etmişti.

Ayrıca, 2001'de kurulmak istenilen ancak ismindeki "Türk" ibaresi nedeniyle buna izin verilmeyen Rodop Türk Kadınları Kültür Derneği de alt mahkemelerin bu konudaki kararının 2005'te Yunanistan Yüksek Mahkemesi (Arios Pagos) tarafından onaylanmasının ardından davayı AİHM'e götürmüştü.

Daha önce aynı gerekçelerle Rodop Valisi tarafından kapatma davası açılan Gümülcine Türk Gençler Birliği ile Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği de uzun süre hukuk mücadelesi vermişti. Dava sürecinin sonunda alt mahkemenin dernekleri kapatma kararının 1988'de Yüksek Mahkeme tarafından da onaylanması üzerine tabelaları sökülerek faaliyetleri durdurulmuştu.