Bask, ETA'sız 10. yılında siyasi tartışmaların gölgesinde normalleşme sürecini sürdürüyor

İspanya'nın kuzeydoğusundaki Bask özerk bölgesi, terör örgütü ETA'nın bağımsızlık yanlısı silahlı mücadelesini sonlandırmasının 10. yılında siyasi tartışmaların gölgesinde normalleşme sürecini devam ettiriyor.

ETA, 20 Ekim 2011'de silahlı eylemlerini tamamen bırakıp, 3 Mayıs 2018'de de kendisini feshettiğini açıklamıştı.

Terörün sona ermesiyle normalleşme sürecinin başladığı Bask'ta barış ve birlikte yaşam için orta ve uzun vadede yapılacak çok işin olduğu konusunda birleşen siyasetçilerin, buna rağmen geçmişle yüzleşme ve gelecek planlarında ciddi görüş ayrılıkları olduğu görülüyor.

Bask özerk hükümetinin yayımladığı ve 27 Eylül-1 Ekim döneminde yapılan ankete göre, Bask bölgesinin İspanya'dan ayrılıp bağımsız bir ülke olmasını isteyenlerin yüzde 22, karşıtlarının ise yüzde 38 olduğu bildirildi.

Ankette, yüzde 35 ile önemli bir kısım da bağımsızlıkla ilgili olası bir girişime o dönemin şartlarına göre karar vereceğini söyledi.

Ayrıca Bask bölgesinde son dönemlerde yapılan diğer anketlerde, ETA terörünü yaşamayan genç nüfusun büyük çoğunluğunun terör saldırılarının yol açtığı acılarla ve mağdurlarla ilgili çok az bilgisinin olması sosyal açıdan önemli bir sorun olarak gösteriliyor.

Bu konuyu bugün bir üniversitede yaptığı konuşmada gündeme getiren Bask özerk yönetimi başkanı İnigo Urkullu, gençlere şu mesajı verdi:

"Bizim neslimiz şiddet gerçeğini çok yakından yaşadı. Şu anda Bask halkının çoğunluğu geri dönüş istemiyor. Bu önemli ama yeterli değil. Geleceğimizin bir hafızası olmalı. Sıfırdan başlamak, temiz bir sayfa açmak istemiyoruz. Yaşananların bir daha asla olmaması için kapsayıcı bir hafızaya, tüm insan hakları ihlallerini, tüm mağdurların tanıklıklarını içeren, eleştirel ve etik bir hafızaya katkıda bulunmak bizim sorumluluğumuzdur."

Siyasi tartışmalar devam ediyor

Diğer yandan ETA'nın siyasi kolu olarak bilinen ve 2003'te yasa dışı ilan edilen Batasuna partisinin bir devamı olarak görülen EH Bildu koalisyonunun (üç siyasi parti ve bağımsız adaylardan oluşuyor), dün yaptığı açıklamada, terör örgütünün neden olduğu olaylardan dolayı üzüntü duyduğunu ve hiçbir zaman bu olayların yaşanmaması gerektiğini söylemesi yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.

Başta sağ görüşlü siyasi partiler ve terörizm mağdurlarının kurduğu dernek, EH Bildu'yu "ETA'nın mirasçısı" olarak nitelendirerek ETA terörünün kınanmadan normalleştirilemeyeceğini vurguladı.

İspanya'da ana muhalefette olan Halk Partisi (PP) de iktidardaki sol görüşlü azınlık hükümetini, dışarıdan destek aldığı EH Bildu'yu "aklamakla" suçladı.

PP lideri Pablo Casado, 2022 devlet bütçesinin parlamentodan geçmesini sağlamak için Başbakan Pedro Sanchez'i EH Bildu ile "ETA üyesi mahkumların cezaevindeki durumlarının iyileştirilmesi karşılığında pazarlık yaptığını" ileri sürdü.

Başbakan Sanchez, bu iddiayı yalanlayıp, "terörizmi asla alet etmediklerini ve etmeyeceklerini" vurguladı.

Ancak EH Bildu lideri Arnaldo Otegi'nin bugün bir oturumda yaptığı konuşmada, ETA mahkumlarına atfen "Bu 200 kadar mahkum cezaevinden çıkmalı. Çıkmaları için bütçeden yana oy kullanmak gerekirse kullanacağız." şeklinde konuşması kafalarda soru işareti bıraktı.

Rakamlarla ETA terörü

Bask bölgesinin bağımsızlı için 1958'de kurulan ETA, ilk silahlı saldırısını 7 Haziran 1968'de Villabona kasabasında jandarma Jose Antonio Pardines'i öldürerek gerçekleştirdi.

Son olarak 16 Mart 2010'da Fransa'nın başkenti Paris yakınlarındaki Dammarie-les- Lys'da Fransız jandarması Jean Serge Nerin'i öldüren ETA, İspanya İçişleri Bakanlığının kayıtlarına göre toplamda 853 kişinin (yaklaşık 500'ü güvenlik görevlisi) ölümünden sorumlu tutuluyor.

ETA'nın "en kanlı dönemi" 244 kişinin öldürüldüğü 1978-1980 olurken, terör örgütünün en büyük saldırısı da 1987'de Barselona kentinde bir alışveriş merkezine konulan bombanın patlaması sonucu 21 kişinin hayatını kaybetmesi olarak biliniyor.

ETA'nın 40 yılı aşkın süren saldırılarında 2 bin 597 kişinin yaralandığı ve 86 kişinin rehin alındığı bilgisi de resmi kayıtlarda yer alıyor.