Sahte Alkol Sorunu: Yapısal Sebepler

Haber: TENZİLE AŞÇI Kamera: AKINKÜÇÜKKURT

(İZMİR) - TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Toprak, yılbaşı öncesi yeniden gündeme gelen sahte alkol vakalarının bireysel bilinçsizlik değil yapısal sorunlar olduğunu belirterek, "Devlet mekanizması çok yüksek vergi alıyor.  Özellikle alkol üreten firmalardan başta teminat almak gibi bir durum vardı. Bu birçok firmanın kapanmasına neden oluyor. Yurttaş da tüketmek istiyor. Baktığınızda üretilen ürünün üzerinde çok büyük vergiler var. Yapılması gereken şey, bu vergilerin insanların alabileceği rakamlara çekilmesi" dedi.

Yılbaşı yaklaşırken sahte alkol kaynaklı zehirlenme ve ölüm vakaları yeniden gündeme gelirken her yıl tekrarlanan bu tablonun arkasındaki nedenler yeniden tartışılmaya başlandı.

Konuya ilişkin ANKA Haber Ajansı'na konuşan TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Toprak, sahte alkol vakalarının yılın tamamına yayılan yapısal bir sorun olduğunu, yoksulluk ve yüksek vergi politikalarından kaynaklandığını söyledi.

"Sebebi mevcut siyasi iktidarın uygulamış olduğu yanlış politikalar"

Toprak, "Aslında bu yılın geneline yayılan bir sorun. Tek bir sebebi var. O da mevcut siyasi iktidarın uygulamış olduğu yanlış politikalar. Bunun bütçe açığını kapatmak gibi görünmesi, alkol üzerindeki çok yüksek vergiler alınması... Böyle olunca da alkolü ulaşılmaz hale getirince insanlar, kriminal yapıların ürettiği sahte ürünlere yönelmek zorunda kalıyor" dedi.

"Vergiler insanların alabileceği rakamlara çekilmeli"

Sahte alkol vakalarındaki artışın 'bireysel bilinçsizlik' mi yoksa 'yapısal bir sorun' mu olduğu konusuna değinen Toprak, vergilere dikkat çekerek şunları söyledi:

"Birey olarak hepimizin üzerine düşen sorumluluklar var. Biz yurttaş olarak üzerimize düşen vazifelerini yerine getirmeliyiz. Tüketici olarak etiket okumak, bandrol kontrolü yapmak gibi. Ancak esas problemler, yapısal problemler. Devlet mekanizması, başta Tarım ve Orman Bakanlığı olmak üzere, yurttaşın tükettiği alkollü içkiler dahil her türlü gıdanın güvenli olmasını sağlamaktan sorumlu. Önceki aşama bu. Sonrasındaki aşama yurttaşlara geliyor. Devlet mekanizması çok yüksek vergi alıyor. Özellikle alkol üreten firmalardan başta teminat almak gibi bir durum vardı. Bu birçok firmanın kapanmasına neden oluyor. Yurttaş da tüketmek istiyor. Baktığınızda üretilen ürünün üzerinde çok büyük vergiler var. Yapılması gereken şey, bu vergilerin insanların alabileceği rakamlara çekilmesi.

"Denetimlerin artırılması gerekiyor"

Eğer alkolle mücadele edilmek isteniyorsa sadece alkol fiyatlarının artırarak olmaz. Bilinçlendirme çalışması olması gerekiyor. Bunları yapmadığımız sürece de birtakım merdivenaltı işletmelerle karşı karşıya kalıyoruz. Bu durumda da denetimlerin artırılması gerekiyor. Bunun da ilgili mekanizmalarca yapılması gerekiyor. Devletin üzerine düşen iki şey var. Birincisi vergiyi azaltmak ikincisi de denetimi iyi bir şekilde gerçekleştirmek. Bunlar olduğunda vatandaş, sahte ya da taklit ürünler yerine gerçeğini alacaktır."

"Çoğunluğu zehirlenmeyle sonuçlarınan durumlar"

Yoksulluk ile hem sahte alkol hem de taklit-tağşiş ürün tüketimi arasında bağ olduğunun altını çizen Toprak, şu ifadeleri kullandı:

"Bu durumu sadece alkolle sınırlı düşünmemek lazım. Bakanlığın yayımladığı taklit ve tağşiş listelerine baktığımızda... Zeytinyağına başka ayçiçek yağı karıştırılmasından tutun; at, eşek, domuz et nerede kesildiği belli olmayan etler gibi çok ciddi halk sağlığı sorunlarına kadar pek çok örnek görüyoruz. Hijyen şartlarının iyi olmadığı, üretim izni ve işletme kayıt belgesini olmadığı ve gıda mühendisi olmadan yapılan üretimlerde de zehirlenmeler oluyor. Bunlar da yurttaşın alım gücünün düşmesi nedeniyle ucuz gıda üreten ve çoğunluğu da zehirlenmeyle sonuçlanan durumlar. Alkol de bunlardan biri. İnsanlar etil alkol alıp evde içki yapmaya çalışıyor ama her zaman etil alkol olmuyor. Asıl tehlike metil alkol. Etil alkol yerine metil alkol satılıyor. Yanlış distilasyon sonucu körlük ve ölümle sonuçlanan vakalar yaşanıyor."

"Devlet mekanizmasının bunu sağlaması lazım"

Sahte alkolün ayırt edilmesinde bandrol sisteminin yeterli olmadığı konusunda uyarıda bulunan Toprak, asli görevin devlet mekanizmasında olduğunu hatırlatarak "Aslında yeterli olması gerekir ama sistemde açıklar bulunabiliyor. Kullanılmış şişelerin içine sahte ürün konulabiliyor. Bu nedenle şişeyi ilk kez sizin açmanız ve kontrol etmeniz de önemli. Bandrol sonradan ekleme yapılabiliyor. Sahte alkol sadece dökme olarak değil, orijinal gibi görünen şişelerle de piyasaya sürülebiliyor. Mümkünse kişi kendi şişesini alıp kendi açmalı. Ancak bunları önermek de bana doğru gelmiyor. Çünkü kafamızda bu makul şüphenin olmaması gerekiyor. İster alkollü içkiler ister gıda olsun, kişilerin aklında soru işareti olmaması lazım. Gıdaya ulaşmak bir stres kaynağı olmamalı. Devlet mekanizmasının da bunu sağlaması lazım" diye konuştu.

"Aldığı vergiyi bütçe kapatma aracı olarak görmesi gerekiyor"

Denetim ve doğru vergi politikalarıyla sahte alkol vakalarının önlenebileceğini söyleyen Toprak, "Sahte alkol vakaları elbette önlenebilir. Burada yapılması gereken, devletin alkole koyduğu vergileri düşürmesi ve yurttaşın ulaşabileceği rakamlara çekmesi gerekiyor. Buradan aldığı vergiyi bütçe kapatma aracı olarak görmesi gerekiyor. Neticede gıda ürünü olarak geçiyor. Gıda ürünü olarak görmesi gerekiyor. Denetimlerini artırması gerekiyor. Bunu yaparsa zaten kaçak alkol, sahte içki de önlenmiş olur" ifadelerini kullandı.