Bursa'nın Ticaret ve Alışveriş Vitrini: Kapalı Çarşı

ELİF ÖZLEM ÇELİKLER - Osmanlı'nın ilk çarşılarından, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alt bileşen olarak giren Hanlar Bölgesi'ndeki Bursa Kapalı Çarşı, 7 asırlık tarihiyle kentin en hareketli ticaret merkezi konumunda bulunuyor.

Geçmişten bugüne alışveriş ve ticaretin nabzının attığı Kapalı Çarşı'nın doğuşu, Orhan Gazi'nin Bursa'yı şekillendirme sürecinde, Tahtakale altında han ve hamamların yapılmasıyla başladı. Hanların aralarının kapatılmasıyla Kapalı Çarşı'nın ilk hali oluştu.

Yüzyıllarca çeşitli yangın ve depremlere maruz kalan ve yenilenen çarşı, içinde barındırdığı Kuyumcular Çarşısı başta olmak üzere Yorgancılar Çarşısı, Ayakkabıcılar Çarşısı, mobilyacılar ile hala alışveriş ve ticaretin merkezi konumunda bulunuyor.

Şehrin ticaret ve alışveriş vitrini Kapalı Çarşı, içindeki 130 dükkanla, asırlardır koruduğu tarihi imajını yitirmeden hizmet vermeye devam ediyor.

Kapalı Çarşı, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne 2014 yılında alınan "Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu" miras alanının 6 alt bileşeninden biri olan Hanlar Bölgesinde yer alıyor.

Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Birliği Başkanı Muhsin Özyıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kent için büyük önem taşıyan Kapalı Çarşı'nın 700 yıllık bir mazisi olduğunu hatırlattı.

Çarşının yapımına Orhangazi zamanında başlandığını aktaran Özyıldırım, şöyle konuştu:

"Hisardan müteşekkil olan Bursa daha sonra hisardan çıkarak ovaya yayılmaya başlıyor ve ilk önce çarşı ve hanlar bölgesinde inşalar başlıyor. Burada yapılan ilk bina Emir Han dediğimiz hemen Kapalı Çarşı'nın üzerinde bulunan hanımız. Biraz ilerisinde Orhanbey Hamamı dediğimiz, bugünkü ismiyle Eski Aynalı Çarşı yapılıyor. Orhan Bey'den sonra 1. Murat Hüdavendigar hemen Ulu Cami'nin biraz güneyinde kalan Kapan Han'ı kuruyor. Daha sonra Yıldırım Beyazıt, Kapalı Çarşı'nın kuzeyinde kalan Bedesteni kuruyor. Sonrasında gelen Çelebi Mehmet İpek Han'ı, Geyve Han'ı ve diğer çarşı ve arastaları oluşturuyor."

"Çarşılar arasında 'amiral' çarşı"

Özyıldırım, zaman içerisinde bu hanların aralarındaki ana arterlerin "çarşı" olarak isimlendirildiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Kapalı Çarşı'mız da Bedesten civarı ile Emir Han arasında kalan bir bölüm olarak zamanın bezcileri, kavukçuları, sahafları, tahtacıları, çuhacı ve aktarların bulunduğu bir çarşı olarak ortaya çıkıyor. Zamanla üstü kapatılarak Kapalı Çarşı haline getiriliyor. Bu süreç 7 asır öncesinden başlayarak bugüne kadar devam ediyor. Kapalı Çarşı bizim çarşılar arasında 'amiral' diye nitelendirdiğimiz en kıymetli çarşımız. Etrafındaki diğer çarşılara da sinerji veren bir çarşımız. Kapalı Çarşı'mız asırlarca farklı iş kollarına yönelik ticaretini yaparken, son yüzyıl özellikle de son 50 yılda daha ziyade sarrafiye ve kuyuma yönelik bir ticarete dönüyor. Kapalı Çarşı'mızın şu andaki en büyük özelliği kuyumcuların konuşlandığı büyük bir çarşımız olması. Kapalı Çarşı'da şu anda 130 dükkan var."

Çarşıda yapılan son restorasyon çalışmalarından memnun olduklarını ifade eden Özyıldırım, "Tarihi hatırlarsak 1958'de çıkan çarşı yangını en çok Kapalı Çarşı'mızı etkilemişti. Ondan sonra yapılan tamirat ve onarımlarla yine yaşamını sürdürdü ama son 5-6 yıl önce başlayan restorasyonun da tamamlanmasıyla son haline haline kavuşmuş oldu." dedi.

"Turizm potansiyelimiz arttı"

Hanlar Bölgesi'nin UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmesiyle turist potansiyelinin de arttığını, bundan memnuniyet duyduklarını dile getiren Özyıldırım, şu değerlendirmelerde bulundu:

"UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde Türkiye'den 18 tane mahal var. Bunların bir kısmı arkeolojik kalıntılar olan yerler, bir kısmı tarihi yapılar ancak bunların içerisine çarşı olarak girebilen yegane yer bizim Bursa'mız. UNESCO'da yer alabilmiş olmak, dünya turizm ajandaları ve dergilerinde baş sayfalarda yer almak anlamına geliyor. Kıymetini çok iyi biliyoruz. Bizim açımızdan turizm açısından da bir potansiyel oluşturuyor. Hakikaten de UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdikten sonraki turizm potansiyelimiz ve turist akınımız giderek arttı. Daha artacak öyle görünüyor."

"Dünyaya örnek olabilecek bir marka"

Bursa Kapalı Çarşı Dernek Başkanı İsa Altıkardeş de çarşının yenilenen yüzüyle Bursalıların yanı sıra yerli yabancı turistlere hizmete etmeye devam ettiğini söyledi.

Altıkardeş, çarşıda farklı ticari alanların bulunduğunu ancak kuyumcuların çoğunlukta olduğunu vurgulayarak, "Alışveriş merkezi kültürü Türkiye'nin her yerinde oturmuş olabilir ancak tarihi kültürün en iyi örneği Bursa Kapalı Çarşı'dır. Doluluk oranı her geçen gün artıyor. Bunun daha da yukarı çıkabilmesi için gerekli çalışmaları hem esnaf hem belediye olarak ortak çalışmayla turizm anlamında çarşımızın Türkiye değil dünyaya örnek olabilecek bir marka olduğunu dünyaya göstermek için yoğun şekilde çalışıyoruz." ifadesini kullandı.