Suretten Surete "Osman Hamdi Bey'den Günümüze Portre Örnekleri"

Sergi, Osman Hamdi Bey'den Bedri Rahmi Eyüboğlu'na, Nuri İyem'den Sabri Berkel'e, Doğan Paksoy'dan Füruzan'a, İrfan Önürmen'den Hakan Gürsoytrak'a hemen her dönem ve stilden portrenin bir arada görülebilirliği açısından önemli bir seçki sunmakta. Sergi paralelinde hazırlanan kitap çalışmasında birer portre eseri sergilenen 78 sanatçının her bir eseri üzerine sanat tarihçi ve sanat yazarları birer yazı kaleme aldılar.

Fırat Arapoğlu, Hüseyin Avni Baloğlu, Oğuz Erten, Sanem Eyigün, Elif Dastarlı, Hülya Küpçüoğlu, Burcu Pelvanoğlu, Selen Sarıoğlu, Pınar Turanlı, Ferhat Uludere, Özgen Yıldırım, Ruşen Eşref Yılmaz ve Seda Yörüker'in seçmiş oldukları eserler üzerine değerlendirmeleri sergiyi görsel ve metinler üzerinden iki türlü okunur kılmakta. Portredeki özne ve sanatçı üslup ve tekniği üzerine yoğunlaşarak yazılan kısa değerlendirmeler bu açıdan önemli bir kaynak sunmakta.

Eserler 17 Koleksiyon ve 30 sanatçı arşiv seçkisinden derlendi.

Sergilenen portreler dört başlık altında sunulmaktadır.

1. Ressam Suretler, 2- Sanatçı Suretler, 3- Yakın (Aile) Suretler, 4- Irak Suretler

Portrenin sanat kaygısı ile üretilme amacından çok önce kayıtlara geçme isteği; ölümsüzlük tutkusu, egemenlik kurma arzusu, yönetici-soylu sınıfa ait olma ayrıcalığı ve dini inanışlara bağlı olarak ölüm-defin törenleri, ekonomik, sosyal, hukuki ve ticari ilişkiler gibi gereksinimlerden dolayı ihtiyaç duyulduğundan uygulandığı görülmekte.

Betimleme, gösterme, sunma, sergileme özelliklerine sahip olan portre "sanatı", zaman içinde yöneticilerin, soyluların ve kralların hizmetinde olmaktan çıkmış, diğer sosyal gruplara ait insanlara, zanaatkârlara, banker, bilge ve sanatçılara hitap etmeye başladı.

Türk sanatında figür ve portreye gösterilen ilgi Batı sanat tarihindeki kadar egemen bir dil üzerinden kendisini inşa etmemiş ancak malzeme, teknik ve stilistlik açıdan uygulamada eğitsel bir benzerlik sergileyerek, kendi iç dinamik arayışını, nakış zenginliğini kullanabilmeyi ve toplumsal yapıdan beslenmeyi doğurmuştur. Milat olarak Osman Hamdi Bey'le başlayan figüratif resim günümüz çağdaş sanat anlayışının da vazgeçemediği en önemli temayı oluşturmakta.

CKSM'de düzenlenen "Suretten Surete – Osman Hamdi Bey'den Günümüze Portre" başlıklı bu seçki, kuşkusuz tüm örnekleri kapsamasına imkan bulunmayan bir kesiti sunmakta. Sergi ayrıca, UNESCO etkinlikleri kapsamında, Osman Hamdi Bey'i Ölümünün 100.Yılında Anma programında yer almakta. Stilistlik açıdan portrenin incelenmesi, klasik ve çağdaş eğilimlerin ve değişimlerin genel çerçevesi içinde ele alınabilir.

Söz konusu temaya bağlı bütün örnekleri kapsamasa da, yukarda belirlenen genel inceleme çerçevesinin örnek verilerle doldurulabileceği bir kapsamdan da yoksun sayılamayacak denli önemli bir veri sunmakta.