Üniversitenin Yetiştirdiği Domuzlar Bilime Hizmet Ediyor

ABDULGAFUR KILIÇ- Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Tıp Fakültesi Deneysel Tıp Araştırma ve Uygulama Merkezi (DETAUM), deneysel çalışmalarda kullanılmak üzere domuz yetiştiriyor.

Başta tıp olmak üzere diş hekimliği, biyoloji, gıda, beslenme, toksikolojik, farmakolojik ilaç yapımı gibi birçok alandaki yenilik, laboratuvar hayvanları üzerinde yapılan inceleme ve operasyonlarla ortaya çıkıyor. Bu tür bilimsel çalışmalarda kullanılan hayvanlar ÇÜ bünyesindeki merkezde yetiştiriliyor.

DETAUM Müdürü Yrd. Doç. Dr. Yusuf Kenan Dağlıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, merkezlerinin Türkiye'deki deney veya laboratuvar hayvanlarının üretildiği ve deneysel çalışmaların yapıldığı önemli merkezlerden olduğunu söyledi.

Tıp, diş hekimliği, biyoloji, gıda, beslenme ve farmakolojik ilaç gibi birçok alanda yapılan deneysel çalışmaların tamamında deneysel hayvan kullanıldığını belirten Dağlıoğlu, ''Bu tip merkezlerde fareler, sıçanlar, tavşanlar kullanılıyor ve Türkiye'de bildiğim kadarıyla hiçbir merkezde olmayan domuzlar bizim merkezimizde üretiliyor'' dedi.

Bu ve benzeri deneysel hayvanları bilimsel çalışmalarda kullanmak için ruhsatları olduğunu kaydeden Dağlıoğlu, şu bilgileri verdi:

''Domuz, diğer deney hayvanları gibi insan fizyolojisine ve anatomisine yakın olduğu için bir de hem cüsse olarak hem de bazı dokularda ret olayının çok az olmasından dolayı tercih ediliyor. Üretimi de bir o kadar zor deney hayvanı. Ayrıca bizim gibi Müslüman bir ülkede üretilmesi ve bu gibi çalışmalarda kullanılması dışarıda yaptığımız çalışmalarda da sorgulanan bir konu. Yurt dışında da 'Sizde domuz var mı, üretiliyor mu?' sorularına çokça maruz kalıyoruz. Ülkemizde fiziki koşulları uygun olup da domuz üretebilen tek merkez burası. Bundan dolayı da kurs çalışmalarında, laparoskopik robotik cerrahi çalışmalarda domuz tercih ediyoruz.''

Dağlıoğlu, kısa süre önce İstanbul Acıbadem Üniversitesi'nden bir ekibin, kurdukları modern robotik cerrahi ve simülasyon merkezinde domuz kullanmak istediğini ve bunun için ÇÜ'den yılda yaklaşık 200-250 domuz almak için kendilerine başvurduklarını bildirdi.

- Yılda 500 domuz üretilebiliyor

Deneysel çalışmalar için yılda yaklaşık 500 domuz üretebildiklerini belirten Dağlıoğlu, aynı zamanda yılda 4-5 bin fare ve 500-600 tavşan üreterek bilimsel çalışmalara kazandırdıklarını kaydetti.

Dağlıoğlu, bilimsel çalışmalarda maddi getiriden çok yayın ve insan sağlığı üzerinde getireceği yararı ön planda tuttuklarını fakat hayvanların üretimi ve yem masraflarının önemli gider olduğunu ifade etti.

Merkezde üretilen hayvanların geliriyle giderlerin karşılandığını anlatan Dağlıoğlu şöyle devam etti:

''Bu konuda zaten üniversitemiz ve Rektörümüz Prof. Dr. Mustafa Kibar bize her türlü desteği vermekte. Hatta bize şu müjdeyi verdiler, önümüzdeki yıl Türkiye'de çok iddialı bir merkez kuracağız ve yakın zamanda da temeli atılacak. İnşallah ülkemizden ve dışarıdan araştırmacıların da gelip çalışacağı bir merkez kurmak istiyoruz. Hayvanların fiyatı kar amacı gütmediğimiz için kendi üniversitemize ve dışarıdan gelen taleplere göre değişebiliyor. Domuzun 600 ila bin lira arasında maliyeti var. Tavşan 70, sıçan 20, fareleri ise 10 liradan deneysel çalışmacılara verebiliyoruz.''

Deney hayvanları üzerinde çalışmak için belli yetkinliğe sahip olmak gerektiğine dikkati çeken Dağlıoğlu, şunları kaydetti:

"Ağırlıklı olarak tıp fakültesine hizmet veriyoruz ama bunun yanında biyoloji, diş hekimliği, su ürünleri alanlarında da yapılacak çalışmalara hayvan temin etme imkanı sunabiliyoruz. Bunun yanında ülke olarak bizim de altına imza attığımız Avrupa Hayvan Hakları Sözleşmesine göre çalışmalarda belli prensipler üzerinde yoğunlaşmaktayız. Bunun için de hayvan deneyleri sertifika programları düzenliyoruz. Doktorlar, eczacılar, veteriner hekimler, biyologlar, lisanslı ve kariyerini tamamlamış doçentler, profesörler, deney hayvanları üzerinde çalışma yapacakları zaman bu sertifikaya sahip olmaları gerekiyor. Talebe göre yılda iki defa bu hayvan deneyleri sertifika programlarını düzenliyoruz.''

Deneysel çalışmalarda orijinallik ve insan sağlığına uyarlanabilirliği her zaman ön planda tuttuklarına işaret eden Yusuf Kenan Dağlıoğlu, kısa süre önce merkezde yapılan bir çalışmayla 5 ülkeden gelen cerrahların domuz üzerinde ilk defa damar anastomozları ya da doku zedelenmesi için operasyon yaptığını, dünyada ilk defa uygulanan mikro cerrahi operasyonun başarılı olması halinde yöntemin özellikle kemik kırıklarında çok büyük kolaylık sağlayacağını sözlerine ekledi.