Gelecekte Gps'in Yerini Alabilecek Buluş: Atomik Saatler

İngiltere'deki Sussex Üniversitesi'nden araştırmacılar, benzersiz bir dalga boyutuna sahip lazer ışını kullanarak atomik saatlerin verimliliğini arttırmayı başardılar. Bu ileri teknoloji lazer ışını kullanılarak üretilen atomik saatler, gelecekte uydu teknolojilerinin kullanımını önemli ölçüde azaltacak gibi duruyor. Sussex Üniversitesi Matematik ve Fizik Bilimleri Bölümü'ndeki Fotonik Laboratuvarı'ndan Dr. Alessia Pasquazi atılımını şöyle açıklıyor:

"Örneğin bir ambulans tünelde bile taşınabilir bir atom saati ile haritalarına erişebilecek. Kullanıcılar da kırsal kesimde veya yer altında cep telefonu sinyali olmadan rotalarını planlayabilecek. Taşınabilir atomik saatler uydu sinyaline ihtiyaç olmadan, konumunuza ve planladığınız rotaya erişilebilmek için son derece hassas bir coğrafi haritalama üzerinde çalışacak. Buluşumuz, atomik saatin zamanı ölçmekten sorumlu bölümünde %80 oranında verimlilik sağlıyor. Bu da bizleri, 20 yıl içinde GPS teknolojisinin yerini alabilecek taşınabilir atom saatlerini görmemize bir adım daha yaklaştırıyor. Bu teknoloji, insanların gündelik hayatlarını değiştirecek ve aynı zamanda sürücüsüz otomobillerde, uçaklarda ve havacılık endüstrisinde uygulanabilir olacaktır. Bu gelişmenin burada Sussex'te gerçekleşmesi heyecan verici."

Optik atomik saatler her on milyar yılda bir saniye bozunma yaşıyor. Bu oranla optik atomik saatlerin hassas zaman ölçüm cihazlarının zirvesinde olduğu da biliniyor. Ancak bu saatler yüzlerce kilo ağırlığında devasa cihazlar. Ortalama bir kişinin kullanabileceği pratik bir işleve sahip olmak için bu büyük ölçekli saatlerin, doğruluğunu ve hızını koruyarak boyutlarının büyük ölçüde azaltılması gerekiyor.

Nature Photonics dergisinde 11 Mart Pazartesi günü yayınlanan bir makalede ayrıntılı olarak açıklanan EPic Lab'deki atılım, 'lazer yankılayıcı soliton' adı verilen benzersiz bir dalga türüne dahil.

Pasquazi, solitonu (Sabit bir hızda yayılım gösteren, kendi şeklini koruyan ve kendi kendini idame ettiren şey) şu şekilde açıklıyor:

"Soliton, özellikle bozulmaya dayanıklı olan özel dalgalar. Tsunamiler su solitonudur ve bozulmadan uzun mesafeler kat edebilir. Örneğin 2011 yılında Japonya'daki tsunamiden bazı dalgalar Kaliforniya kıyılarına kadar ulaşmıştı. Dr. Hualong Bao tarafından yapılan deneylerimizde su kullanmak yerine, bir çip üzerinde küçük bir oyukta sınırlı ışık darbeleri kullanıyoruz."

Sussex Üniversitesi'nde Profesör Marco Peccianti şunları ekliyor: "Profesör Matthias Keller'in araştırma grubu tarafından Sussex Üniversitesi'nde geliştirilen ultra kompakt atomik referans (veya sarkaç) ile cihazımızın entegrasyonuna doğru ilerliyoruz. Birlikte gelecekte zamanı ölçme yöntemimizde devrim yaratabilecek taşınabilir bir atom saati geliştirmeyi planlıyoruz."