Arılara Sazlı Sözlü "Bal Terapisi"

MERVE TOPUZ/CÜNEYT ÇELİK - Sivas'ın Zara ilçesine bağlı Topaktaş köyünde karakovan balı üreten bağlama imalat ustası Şentürk İyidoğan, müzik eşliğinde daha çok bal ürettiklerini düşündüğü arılarına, haftanın belli günlerinde saz çalıp Aşık Veysel türküleri söylüyor.

Topaktaş köyündeki kardeşinin evinin önünde tamamen geleneksel yollarla bal üreten İyidoğan, söğüt dallarıyla örülü sepetlerin etrafını hayvan dışkısı, çamurla veya külle sıvayarak yaptığı 12 kovandaki arılarına gözü gibi bakıyor.

Geleneksel kovanların yanı sıra fenni kovanlarda da bal üretimi gerçekleştiren İyidoğan, arılarla ilgilenirken onların daha keyifle çalıştığını düşünerek, kovanların yanında saz çalıp türküler söylüyor.

İyidoğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sivas'taki atölyesinde bağlama imalatıyla uğraştığını söyledi.

İşine ek olarak ağabeyi ve kız kardeşiyle bal üretim işine de giriştiklerini anlatan İyidoğan, yoğun bal üretimi olmamasına rağmen, yıllardır hem karakovan hem de fenni kovanlarda bal üretmeye devam ettiklerini dile getirdi.

Ürettikleri balın kaliteli olduğunu vurgulayan İyidoğan, yıllardır bal sattıkları müşterilerinin memnun olduğunu söyledi.

Bağlama ustası İyidoğan, müziğin insan hayatınında çok önemli olduğunu ve bunun hayvanlar açısından da geçerli olabileceğini düşünerek, arılarına zaman zaman saz eşliğinde türküler söylediğini belirtti. İyidoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Müziğin gücünü hepimiz biliyoruz. Yüzyıllar önce insanların müzikle tedavi edildiğini, müzikle terapi yapıldığını biliyoruz. Ben bağlama imalat ustası olarak müziğin hayvanlar üzerinde de etkili olduğunu düşünüyorum. Onun için de bu terapi yöntemini zaman zaman arılarımıza da yapıyoruz. Zaman zaman burada arılarımıza saz çalıyorum. Bir hafta karakovanda çalışan arılarımıza, bir hafta da fenni kovanda çalışan arılarımıza saz çalıyoruz. Keyif alarak yapıyorum. Arıların da çok keyifle çalıştığını düşünüyorum. Yaptığınız işi ne kadar yüreğinizle yaparsanız o kadar lezzet alırsınız. Müziğin içinde olan bir insan olarak bunu kendimden de biliyorum. Biz de zaman zaman bu tür uygulamaları yapıyoruz."

Aşık Veysel türküleri eşliğinde bal yapıyorlar

Her hafta köye geldiğini ve mutlaka arılar için saz çaldığını anlatan Şentürk İyidoğan, "Müziğin bal üretimine katkısını gördük. Haftada birkaç gün akşam saatlerinde oturuyoruz arıların yanında saz çalıp türkü söylüyoruz. Yıllardan beri müşterimiz olanlar bilirler ve balımızın da ayrı bir lezzette olduğunu söylerler. Herkes öyle deyince ben de bunu müziği bağlıyorum" ifadelerini kullandı.

İyidoğan, arılara genelde ünlü halk ozanı merhum Aşık Veysel'in türkülerini okuduğunu dile getirerek, "Hayatım hep Aşık Veysel, onun türküleri ve onun düzeniyle geçti. Ben arılarımıza da hep Aşık Veysel okuyorum. Hayvanlarımıza da insanlarımıza da hep Aşık Veysel anlatmaya çalışıyorum. Aşık Veysel'i de herkesin tanımasını sözlerini herkesin dikkatli bir şeklide dinlemesini istiyorum" diye konuştu.

Şentürk İyidoğan, 100 kovan arıları bulunduğunu ve yılda 600-700 kilogram bal alabildiklerini belirterek, "Geçen yıl fenni kovan balının kilosunu 50 liradan, karakovan balının kilosunu da 100 liradan satıyorduk. Bu yıl da henüz fiyat belirlemedik ama geçen yılın rakamlarına göre 10 ila 20 lira fazla olur" dedi.

"Bilimsel olarak çalışılıp açıklığa kavuşturulması gereken bir konu"

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haki Kara, müzikle tedavinin yıllardır var olduğunu ve hem insan hekimliğinde hem de veteriner hekimlikte uygulama alanı bulduğunu belirtti.

Özellikle yumurta tavukçuluğunda ve süt inekçiliğinde müziğin çeşitli denemelerinin olduğunun bilindiğini aktaran Kara, "Arı-bal üretiminde müzik denemesiyle ilgili bilimsel veriye rastlanılmamıştır. Hayvansal üretimde verimi etkileyen en önemli unsur besleme ve stres faktörüdür. Bu yıl mevsim şartları oldukça uygundu ve çiçek florası çok zengindi. Arı popülasyonları için çok ideal bir yıl olduğunu düşünüyoruz. Verim artışında en önemli katkının bu olduğu kanaatindeyiz. Ancak verim artışında sevgi ve müziğin de katkısı olabilir. Bilimsel olarak çalışılıp açıklığa kavuşturulması gereken bir konudur" değerlendirmesini yaptı.