Filipinler'deki Barış Süreci

ABDULLAH DOĞAN - Filipinler'de sürdürülen barış sürecinde Gözlemci Heyeti üyesi görevini yürüten İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsani Yardım Vakfı Filipinler Temsilcisi Ömer Kesmen, "Bu iş biraz uzayacak. Mayıs 2016'da düşünülüyordu fakat ortada hiçbir şey yok. Anayasa ve bazı kanunlarda yapılması düşünülen değişikliklerin yetişmesi tahminime göre zor. Her iki tarafın da öngörüsü; barış sürecinin birkaç yıl uzadığı yönünde" dedi.

Kesmen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Filipinler hükümetiyle,  Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) arasında Mart 2014'te imzalanan anlaşma kapsamında, geçen ay silahların sembolik olarak bırakılarak uluslararası gözlemcilerin de yer aldığı bir komisyona teslim edildiğini hatırlattı.

Bangsamoro Temel Yasası'nın hayata geçirilmesiyle Mindanao bölgesine kalıcı ve sürdürülebilir barış getirilmesinin öngörüldüğünü dile getiren Kesmen, bazı olumsuzluklara rağmen görüşmelerin kesintiye uğramadığını söyledi.

İki taraftan da sabote etmek isteyenler var

Kesmen, bölgede yürütülen barış sürecini her iki taraftan da sabote etmek isteyenlerin olduğuna dikkati çekerek, "Hem Müslümanlar hem de Filipinler içinden, kaostan beslenen ve böyle bir barışın olmasını istemeyen, süreci engellemeye çalışan kişiler var çünkü, barışın gelmesi onların yok olmasına sebep olacak" dedi.

Görüşmelerin hiçbir zaman kesilmediğine vurgu yapan Kesmen, ancak Filipinler özel harekat güçlerinden 44 komandonun hayatını kaybettiği operasyondan dolayı Filipinler hükümetinin, aldığı bazı kararları değiştirmeye başladığını anlattı.

Kesmen, şöyle devam etti:

"Bangsamoro Anayasası'nın yarısını ve Bangsamoro adını değiştirmeye çalıştılar. Madenlerin paylaşımı konusunda karar vardı. Benim de olduğum ve 10 gün süren görüşmede anlaşma çıkmadı. Bangsamoro'da petrol var ve Filipinler hükümeti yüzde 75'ini almak istiyor. Morolular da masrafları hükümetin karşılaması kaydıyla, yarı yarıya diyordu. Brezilya'dan gelen bir şirket, Morolulara yüzde 75 teklif etti ama onlar görüşmelerde petrolü Filipinler hükümetine yarı yarıya vermek suretiyle fedakarlık yaptı. Yüzde 50-50 anlaşma sağlanmıştı fakat Filipinler hükümeti bunu kaldırdı. Şimdi hükümet, madenleri ve petrolü istiyor. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Müzakereler devam ediyor."

Moro'da 4 önemli grubun bulunduğunu dile getiren Kesmen, MİKC haricindekilerin barışın sağlanması halinde yok olma tehlikesi yaşadığını bildirdi.

"İki taraf da samimi"

Kesmen, bölgede ramazanda hiçbir olayın yaşanmadığını, bölgesel bazı sorunların kısa sürede aşıldığını ifade ederek, şunları kaydetti:

"Bu iş biraz uzayacak. Mayıs 2016'da düşünülüyordu fakat ortada hiçbir şey yok. Anayasa ve bazı kanunlarda yapılması düşünülen değişikliklerin yetişmesi tahminime göre zor. Her iki tarafın da öngörüsü, barış sürecinin birkaç yıl uzadığı yönünde. Görüşmelerde iki taraf da samimi, savaşın bitmesini istiyor. Filipinler tarafındakiler, 'her şey artık çok zor, hiçbir şey geçen yıl gibi değil' diyorlar ama bir şekilde ortak noktayı bulup barışın sağlanacağına dair umutlar var. Filipinler Devlet Başkanının konuşmalarındaki bazı mesajlar da bizi ümitlendiriyor."

Filipinler'deki barış süreci

Filipinler'in güneyindeki Bangsamoro bölgesinde yaklaşık 40 yıl süren ve 120 bin kişinin ölümüne neden olan çatışmaların ardından 2012 yılında barış görüşmeleri başladı.

Taraflar arasında 27 Mart 2014'te, Müslümanların çoğunlukta olduğu Mindanao'ya özerklik veren Bangsamoro Barış Anlaşması imzalandı ve bölgeye kalıcı barış getirmesi öngörülen "Bangsamoro Temel Yasası"nın nihai taslağı geçen yıl eylülde Filipinler Kongresi'ne sunuldu.

Yüzyıllardır süren mücadele sonrası barış için başlatılan süreç devam ederken Filipinler hükümeti, MİKC idaresindeki Maguindanao'ya, Ebu Seyyaf örgütüyle bağlantılı, iki teröristin yakalanması için 25 Ocak'ta operasyon düzenledi. Özel harekat güçleri mensubu 44 komandonun hayatını kaybettiği bu operasyonda MİKC'ten de 18 kişi yaşamanı yitirdi.

Yaşanan bu gelişmeler hükümet ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi arasında yürütülen barış sürecinin aksamasına neden oldu.