Hakkari'de Asırlık Buğday Dövme Geleneği

MESUT VAROL - Yüksekovalı kadınlar, gelişen teknolojiye rağmen atalarından kalma yöntemlerle dibek taşında buğday dövme geleneğini devam ettiriyor.

Günün belirli saatlerinde dibek taşının etrafında bir araya gelen kadınlar, hem yemeklerde kullanacakları ürünleri hazırlıyor hem de atalarından kalma asırlık geleneği genç nesillere öğretmenin uğraşını veriyor.

Kadınlar, saatlerce süren zahmetli çalışmanın ardından dövdükleri buğdayı, mevlit ve düğün gibi özel günlerde pişirilen "doğaba", "keledoş", "keşkek" ve "gulul" adlı yöresel yemeklerde kullanıyor.

Misafirlere gösterilen ilginin, pişirilen yemeklerle eşdeğer olduğuna inanılan Hakkari'de, her kadın misafirleri için dibek taşında dövülen buğdayla özel yemekler hazırlıyor.

Hakkarililer, misafirlerini en iyi şekilde ağırlamak ve yörenin eşsiz yemeklerinden ikram etmek için mutfaklarında, dibekte dövülen buğdayı eksik etmiyor. Yörede sevilerek tüketilen "keledoş" yemeğinin tadını, bu buğdaydan aldığına inanılıyor.

"Buğday imece usulüyle dövülüyor"

Dibek taşında imece usulüyle buğday döven kadınlar, zahmetli olan bu işi daha zevkli hale getirmek için birbirlerine çeşitli ikramlarda da bulunuyor. Cumhuriyet Mahallesi'nde yaşayan 69 yaşındaki Kaze İnce de atalarından öğrendiği bu geleneği yaşatmaya çalışıyor.

İnce, AA muhabirine, asırlardır nesilden nesile aktardıkları bazı gelenekleri günümüz de de sürdürdüklerini söyledi.

Yöresel yemeklerde kullanılan buğdayı, dibek taşında silindirle saatlerce dövdüklerini anlatan İnce, "Bu gelenek yaşantımızın bir parçası. Büyüklerimizden öğrendik ve bizler de yaşatmaya çalışıyoruz" dedi.

Dibek taşının, içi oyulmuş özel bir taş olduğunu anlatan Şahide Vural da dövülen buğdayın yemeğinin daha lezzetli olduğunu dile getirdi.

Vural, "Bu çok zahmetli bir iş. Buğdayı dibekte yaklaşık 3 saat dövüyoruz. Bunu yaparken mahalledeki kadınlarla yardımlaşıyoruz. Dövdüğümüz buğdayı daha sonra sıcak suda yıkayıp kurutuyoruz. Yıllardır bu gelenekten vazgeçmedik. Dibek taşımız yıllara meydan okuyor" ifadelerini kullandı.