Taş" Altında Rızk Arıyorlar

LALE KÖKLÜ - Erzurum'un Oltu ilçesinde dağın metrelerce altından adeta iğneyle kuyu kazar gibi gün yüzüne çıkartılan ve civar köylerdeki vatandaşların en büyük gelir kaynağı olan Oltu taşı, altın ve gümüşle ilmek ilmek işlenerek tespih, takı ve süs eşyası olarak satışa sunuluyor.

Yeşilbağlar köyündeki vatandaşların ekmek kapısı haline getirdiği Akdağ etekleri, Oltu taşı maden ocaklarıyla dolu... 150 metre derinliğindeki madenleri kazıp rızklarının peşine düşen köylülerin, murç ve çekiç yardımıyla binbir meşakkatle çıkardıkları Oltu taşı, kilosu 25 liradan 150-200 liraya kadar alıcı buluyor.

Sabahın erken saatlerinde köyden yaklaşık 3 kilometre uzaklıktaki Akdağ'a gelen köylüler, besmele çekerek açtıkları madene iniyor. Güçlükle oydukları madenden çıkardıkları "kara kehribarları" el arabasına yükleyen köylüler, maden içine kurdukları jeneratörlü sistemlerle el arabasındaki taşları ocak girişine çekiyor.

Burada köylülerin yere döktüğü taşlar, kalitesine göre yontularak türküler eşliğinde ayıklanıyor. Daha sonra madenden çıkartılan kömür görünümündeki Oltu taşları, usta ellerde tespih, anahtarlık, gerdanlık, broş, küpe, saç tokası, tarak, ağızlık, yüzük, bilezik, sigaralık ve çeşitli süs eşyaları olarak şekilleniyor.

Oğluyla beraber yıllardır yerin metrelerce altında Oltu taşı çıkararak ekmek parası kazanan Hacı Osman Aktürk (65), AA muhabirine yaptığı açıklamada, taşın birçok Oltulu'nun geçim kaynağı olduğunu söyledi.

Çıkaran da işleyen de para kazanıyor

Köylülerin rızkını taştan çıkardığına dikkati çeken Aktürk, meşakkatli bir iş olan taşın çıkarılışını şu sözlerle anlatıyor:

"Köyden ayrı ayrı ailelerin burada bir yeri, madeni vardır. İnsanlar burada eşer, döker, taşın arkasında rızkını arar. Sabahtan buraya gelirler, bir çay içip murç ve çekiçlerle 'Ya Allah Bismillah, Allah bugün rızkımı versin' der aşağı inerler. Allah ne verdiyse... Bakarsın o gün çok çıkar, öyle bir gün olur da hiç çıkmaz. Rızıkları varsa çıkar yoksa da boş dönerler boş dönen de çok olur. Yaptığımız işle resmen iğneyle kuyu kazıyoruz. Ham olarak çıkardığımız taşları Oltu'ya satarız. Oltu'da da işlenir. Buradan Oltu taşını çıkaran da işleyen de para kazanır."

Aktürk, yaptıkları işin riskli olmadığını iddia ederek, "Madenin üst tabakası çok sert, çekme, çökme olmaz, kömür ocaklarında olduğu gibi grizu falan da olmaz ama vaden yetmişse bir taş düşse de ölebilirsin" diye konuştu.

Evinin bahçesindeki bir köşeyi atölyeye çeviren ve 45 yıldır Oltu taşından yaptığı birbirinden şık tespihleri Türkiye'ye ve dünyaya pazarlayan Süleyman Coşkun (68) ise yaptığı işin bir sanat olduğunu söyledi.

Coşkun, kimi zaman yaptığı bir tespihe günlerini harcadığını ifade ederek, kendi bulduğu inek yağı ve tebeşir tozuyla cilalayıp taşın parlamasını sağlıyor.

"Deseler ki 'gel kaymakam ol' olmam"

Oltuyu işlemenin sabır isteyen bir sanat aynı zamanda da kazançlı bir iş olduğunu belirten Coşkun, şöyle devam etti:

"Ben işimi çok seviyorum, çok küçük yaşta alıştım bunları yapmaya. Bana şimdi deseler ki 'gel kaymakam ol' olmam, bu benim işim olduğu için ondan daha çok seviyorum, alışmışım, bana hoş geliyor. Yapılışı çok eziyetli, kolay yapılmıyor bir tanesi 11-12 sefer elden geçiriliyor, el emeği göz nuru bunlar. İşçilik, sabır isteyen bir sanat. Tabii üç-beş kuruş menfaatle de duruyoruz yani bu çok zengin edici bir iş değil ama ekmek parası, mecbur çalışıyoruz. Bize öğretenleri de Allah nur içinde yatırsın."

Babasının küçük yaşta öğrettiği Oltu taşı işlemesini eşiyle beraber açtıkları dükkanda meslek haline getiren Halime Bayındır da 25 yıldır yaptığı takılarla ev bütçesine katkı sağlıyor.

Kendi gibi Oltu'da yüzlerce ev hanımının evde yaparak bu işten para kazandığını dile getiren Bayındır, özellikle çiftlerin yaptırdığı Oltu taşlı takıları, eşlerine hediye aldığını, kendilerin de bundan iyi para kazandığını sözlerine ekledi. - Erzurum