Madencilikte Yeni Dönem Başlıyor

TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen 'Maden Kanunu' ile maden yataklarının bulunmasına yardımcı olanlara maddi imkanlar sağlanacak, madencilik yapacak şirketlerin statüsünde, 'madencilik yapabileceği yazılı olma' şartı kaldırılacak.

TBMM Genel Kurulu'nda, 'Maden Kanunu ve çeşitli kanunlarda değişiklik öngören teklif' kabul edildi. Yasa teklifine göre; Maden Teknik Arama'nın (MTA) yurt dışında faaliyet göstermek üzere kuracağı şirketlerin arama ve araştırma faaliyetleri dışında işletme faaliyetinde de bulunmasına imkan tanınıyor. Madencilik yapacak şirketlerin statüsünde, 'madencilik yapabileceği yazılı olma' şartı kaldırılacak. Buluculuk hakkı ile görünür rezerv geliştirme hakları maden siciline şerh edilecek.

KURULUN YETKİLERİ BAKANLIĞA DEVREDİLİYOR

Maden Kanunu kapsamında oluşturulan 'kurul' kaldırılarak, kurulun yetkileri ilgili bakanlığa devrediliyor. Maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale geldiği alanın ruhsattan taksir edilmesine veya ruhsatın iptal edilmesine bakanlık karar verecek. Kanunda belirtilen alanlara yapılan ruhsat müracaatlarının hak sağlaması halinde 2 ay içinde ruhsat bedeli yatırılması ve kanunda belirtilen çerçevede müracaatta bulunulması şartıyla ruhsat düzenlenecek. Ruhsat sahasındaki bu alanlara ilişkin ilgili kurumlardan izin alınması için ruhsat sahibine bir yıl süre verilecek. Bu süre içinde bu alanların izin alınamayan kısımları ruhsat sahasından taksir edilerek ihale yolu ile ruhsatlandırılacak. Maden ruhsat sahalarında, maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı ruhsat sahasındaki geçici tesisler dışındaki faaliyetler ve tesisler için bakanlığın izni olmaksızın hiçbir şekilde iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenemeyecek.

Düzenleme ile; madencilik faaliyetleri ile devlet ve il yolları, otoyollar, demir yolları, havaalanı, liman, baraj, enerji tesisleri, petrol, doğal gaz, jeotermal boru hatları, su isale hatları gibi kamu yararı niteliği taşıyan ya da gerçek veya tüzel kişilere ait diğer yatırımların birbirlerini engellemesi, maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale gelmesi, yatırım için başka alternatif alanların bulunamaması durumunda, madencilik faaliyeti ve yatırımla ilgili karar, kamu yararı açısından yatırımların önceliği ve önemini tespit etmek üzere, ilgili bakanlığın uygun görüşü alınarak bakanlık tarafından verilecek. Bakanlık tarafından alınan bu kararlar, kamu yararı kararı yerine geçecek.

DEVLET HAKKI ORANLARI REVİZE EDİLİYOR

Kabul edilen yasa ile; önemli bir kamu geliri olan ruhsat bedeli ve devlet hakkının hukuki statüleri yeniden düzenleniyor, madenlerden alınacak ruhsat bedeli ve devlet hakkı oranları revize ediliyor. Maden istihracı ile sağlanacak gelirden devlet payına düşen ve ödeme yükümlülüğü ruhsat sahibine ait olan kısım, devlet hakkı olacak. Madenlerden alınan devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilecek. Ruhsat sahipleri tarafından devlet haklarının beyanında kullanılan ocak başı satış fiyatı, Genel Müdürlük tarafından ilan edilen ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak. Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından denetlenecek ve eksik beyanlar tamamlattırılacak. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacak. Kaynak tuzlaları, lületaşı ve oltu taşı için düzenlenen ruhsatlardan alınacak devlet hakkında bu şart aranmayacak.

RUHSAT, GENEL MÜDÜRLÜK TARAFINDAN VERİLECEK

Düzenleme ile; madenlerin aranması ve işletilmesi için yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından ruhsat verilecek. Üretime yönelik hazırlık çalışmaları ve üretim için yapılan faaliyetler, 'maden işletme faaliyetleri' olarak adlandırılacak.

PARA CEZALARI GELİYOR

Düzenleme ile kanuna aykırı iş yeri açan ve faaliyet gösterenlere para cezası verilecek. Buna göre; çevresel etki değerlendirmesi ile ilgili karar, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, mülkiyet izni olmadan veya düzenlemeye aykırı faaliyette bulunulduğunun tespiti halinde 46 bin 579 lira tutarında idari para cezası uygulanarak, bu alandaki işletme faaliyetleri durdurulacak. Bu ihlallerin, ilk tespit tarihinden itibaren 3 yıl içinde üç kez tekrarı halinde ise ruhsat iptal edilecek. Ruhsat sahalarında ruhsat sahipleri, madencilik faaliyetleri ve madenlerin işlenmesine yönelik faaliyetler dışında hiçbir faaliyette bulunamayacak ve geçici tesisler dışında herhangi bir tesis veya altyapı tesisi kuramayacak. Ruhsat sahalarında ruhsat sahibi veya diğer gerçek veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları ancak Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde ticari veya sınai faaliyette bulunabilecek. Maden ruhsat sahalarında rezerv kaybına sebebiyet verilmemesi için arazinin vasfına bakılmaksızın ruhsat sahaları hafriyat toprağı, cüruf, inşaat yıkıntı atığı ve benzeri atıklar için döküm alanı olarak kullanılamayacak, maden ruhsat sahalarına kamu kurum ve kuruluşları tarafından döküm izni verilemeyecek. Teknik elemanların ve yetkilendirilmiş tüzel kişilerin beyanlarına sorumluluk getirilerek, gerçek dışı beyanların önüne geçilmesi amacıyla idari para cezası verilecek. Cezalar, kusurun ilk kez işlenmesi halinde bin lira, ikinci kez tekrarı halinde 5 bin lira olacak. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler, hazırladıkları rapor, proje ve her türlü teknik belge veya sundukları bilgi ve belgelerden sorumlu olacak. Kanuna göre, maden ruhsat sahibi veya vekilinin, mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması, herhangi bir nedenle tetkik ve incelemeleri engellemesi halinde 31 bin lira, bunların tekrarında ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Mahallinde tetkik ve inceleme gerçekleştirilinceye kadar üretim faaliyetleri durdurulacak. Sevk fişi olmaksızın maden sevk edildiğinin mülki idare amirlikleri, il özel idarelerinin yanı sıra yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları veya ilgili kamu kurum, kuruluşu tarafından tespiti halinde sevk edilen madene el konulacak. Ödenmesi gereken devlet hakkına ilaveten sevk fişi olmaksızın sevk edilen miktar için madenin ocak başı satış bedelinin 5 katı tutarında idari para cezası verilecek. Bu hükmün ihlalinde idari para cezası 10 katı olarak uygulanacak. Ruhsatı olmadan veya başkasına ait ruhsat alanı içerisinde üretim yapıldığının tespiti halinde faaliyetler durdurularak üretilen madene mülki idare tarafından el konulacak. Bu fiili işleyenlere kesilen tüm madenin ocak başı satış bedelinin iki katı tutarındaki idari para cezası, 5 katına çıkarılacak.

ALTIN VE GÜMÜŞTE DEVLET HAKKI ORANI AZALTILIYOR

Düzenleme ile; altın, gümüş ve platin madenleri için uygulanan devlet hakkında teşvik indirimi yüzde 40 olarak düzenleniyor. Bu şekilde altın, gümüş ve platin madenlerinden alınacak devlet hakkı oranı azaltılıyor. Altın, gümüş ve platin hariç bakır, kurşun, çinko, demir, krom, civa, kalay, kobalt, nikel, alüminyum grubundaki madenlerin yurt içindeki entegre tesislerde metal hale getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayacak.

KAÇAK AKARYAKIT ÖNLENECEK

Ölçü ve ölçü aletlerinin tamir ve ayarlarının yanı sıra muayenelerinin de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yetki belgesini taşımayan kişilerce yapılması yasak olacak. Ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarını yapmak için yetkilendirilen servislerin, yetki kapsamındaki hizmetlerde ilgili kanun ve yönetmeliklere aykırı faaliyette bulunması da yasak olacak.

Kanuna göre, Petrol Piyasası Kanunu kapsamında, kanunun yürürlüğe gireceği tarihten önce işlenen, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nca (EPDK) idari para cezası henüz uygulanmamış olan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkanı bulunan fiiller için ihtar yapıldıktan sonra, sonuca göre gerekirse soruşturma açılabilecek. - Ankara