Çocuk Oyunlarındaki Tekerlemeler Belgesel ve Kitap Oldu

Çocuk oyunlarının sözlü unsurları olan sayışma, tekerlemeler ve maniler televizyon belgeseli ve kitap haline geldi.

Orhan Kemal İl Halk Kütüphanesi'nde düzenlenen, "Oyun Sözü" kitabı ve belgesel tanıtım toplantısında konuşan Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Şahin, çocuk oyunları önemsendiği takdirde, dünya kardeşliğine ulaşılabileceğini vurguladı.

Şahin, belgeselde izlediği manilerin, soğuk kış günlerinde sıcak bir ortam oluşturduğuna dikkati çekerek, "Bu proje, soğuk kış gününü, sıcacık bir hale dönüştürdü ve bu sayede çocukluk yıllarımızda geri döndük. Çocukluk bizim sıcak yuvamızdır, bu anlamda mani ve oyunlar içimizi ısıttı. Buraya gelirken soğuk havanın üzerimizde bıraktığı tesirden emare kalmadı." dedi.

Yazar Erol Erdoğan'ın, "Oyun kiminse, çocuk onundur" ifadesini hatırlatan Şahin, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Bir gelecek tasavvuru ancak bu kadar güzel ifade edilebilir. Yarınlara nasıl yürüyeceğimize dair bir gelecek tasavvuru kurguluyorsak düşüncemiz, hayalimiz ve idealimiz varsa bu idealleri ancak çocukluğumuza giderek, çocuk oyunlarını önemseyerek, tekrar gün yüzüne çıkartarak ve yarınlara taşıyarak gerçekleştirebiliriz. Mani, ninni, masal ve çocuk oyunlarını gün yüzüne çıkartarak gerçekleştirebiliriz çünkü işin safiyeti, hakikati ve gerçekliği oradadır. Her şeyin sanallaştığı bir ortamda yaşıyoruz, çocukların ömrü bilgisayarların ve oyunların dünyasında geçiyor dolayısıyla işin hakikatinden uzaklaşıyoruz. Bu yapılandırılmış sanal gerçeklikten dönmek de ancak çocuk oyunlarına tekrar dönmekle mümkündür."

"Oyunlar, olağanüstü bir zenginliktir"

İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Coşkun Yılmaz da "Çocukları çocuk yapan şey duygularıdır. Çoğu defa büyüklerde görüp de, 'çocuksu' diye küçümsenen ve alay edilip hor görülen kişilerin sahip olduğu o duyguya bugün daha çok ihtiyacımızın olduğunu düşünüyorum." diyekonuştu.

Yaşlıların oyunlar karşısındaki tavrını belgeselde izlerken, duygulandığını ve çocukluk yıllarını hatırladığını anlatan Yılmaz, şunları söyledi:

"Çocukken oyun arkadaşlarımla oyun esnasındaki kavgaları, çekişmeleri hatırladım. O an çok acı gelen bir anı, şu an için çok tatlı bir tebessümle ve geçmişe dair bir özlemle yad ediliyor. Dünyanın, binlerce yıllık ifade edilen değişimine sığmayacak kadar çok hızlı bir değişim yaşıyoruz, bir kaç çağı ömrümüze sığdırıyoruz. İnsanın insansız kaldığı bir süreci yaşıyoruz. Bunun temel sebebi, köy hayatının şehre taşınması, şehrin hayatının da çocukları merkezine almayan bir yaklaşıma sahip olmasıdır. Eskiye baktığım zaman, büyüklerin küçüklerle oyun oynadığı dönemlerin çok büyük bir miras olduğunu düşünüyorum. Oyunlar, olağanüstü bir zenginliktir. Terbiyeyi, konuşmayı oyunlar öğretir, çünkü onlar sadece oyun değildir. Oyun, eğitimi eğlenceye dönüştüren önemli bir unsurdur. Köy ve sokak hayatı, irfan hayatıdır ve sahip olduğu kültürü yaşatmayı başarmıştır."

"Oyunlar, popüler ve çağdaş sanata dahil edilmelidir"

Çocuk oyunları alanındaki çalışmalarıyla bilinen sosyolog yazar Erol Erdoğan ise çocuk oyunlarının sözlü unsurları hakkında eskiden beri araştırmalar yaptığını belirterek, kitabının hikayesinin de 1990'da baba olmasıyla başladığını söyledi.

Erdoğan, çocukluk anılarının unutulmayacak kadar değerli olduğunu vurgulayarak, "Çocuklarımla oyun oynarken, oyunları unuttuğumu fark ettim ve 'ben unuttuysam, herkes unutmuştur' diye düşünerek, bu oyunları yazmaya başladım. Çok kişisel bir gerekçeyle başlayan oyun yazma çabam, daha sonra toplumsal bir hüviyete dönüştü, herkesin de bu oyunları unuttuğunu gördüğüm için çevremden gelen teşvikleri de göz önüne alarak, 1999'dan itibaren 'çocuk oyunları derlemecisi' gibi bir hüviyet kazandım, 20 yıldır çocuk oyunları derliyorum." dedi.

Hedefinin sadece oyunları derlemek olmadığını ifade eden Erdoğan, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bir malzeme ortaya çıkardım. Beklentim, bu malzemenin bundan sonra unutulmayacak olmasıdır çünkü bir kitaba girdi, belgesel haline dönüştü. Hayalim ise buradaki ortaya çıkan malzemelerin, oyunların günümüzün popüler ve çağdaş sanatına dahil edilmesi ve edebiyat ürünlerinde kullanılmasıdır. Bir sinema senaryosunda, tiyatro oyununda, müzikalde, piyeste veya edebiyat metninde kitapta yer alan tekerlemelerin ve sözlerin kullanılmasıdır. Kitaptan beslenerek, çok daha yeni sentezler oluşturarak, yeni bir takım ürünler ortaya çıkarılmasıdır. Ben de bu konuda gayret edeceğim."