Çin'de İdam Reformu

Kaçakçılık ve kredi kartı sahtekarlığı dahil 68 farklı suça idam cezası verilen Çin, 2008 Pekin Olimpiyatları öncesinde yürüttüğü imaj çalışması kapsamında idamların sayısını azaltacak.

İnsan haklarına aykırı uygulamaları nedeniyle sürekli eleştirilen Çin'de ölüm cezasının kalkmayacağı ancak infazlarda yeni düzenleme yapılacağı belirtiliyor.

Çin Kamu Güvenliği ve Adalet bakanlıkları, Çin Yüksek Mahkemesi ve Başsavcılığı'nın ortak kararnamesine göre bundan böyle idam cezasının verilmesinde daha titiz ve ılımlı davranılacak. Gizli idamlar ve işkenceyle ifade almalar tarihe karışacak. İdam cezasının temyiziyle ilgili davalarda da bir üst mahkeme yetkili olacak.

Yönetimin son kararnamesine göre, idam kararının temyiz davaları kamuya açık olacak ve son sözü yargıtay ağır ceza dairesi hakimleri söyleyecek. Bu da davaya ilgi duyan herkesin duruşmalara katılabilmesi anlamına geliyor. Aynı zamanda yargıtaydaki temyiz davalarında şahit de dinlenebilecek. Dava dosyalarının kabarıklığı nedeniyle adli makamlar şimdiye kadar muhakeme usullerindeki şartları tam olarak yerine getiremiyordu.

Pekin'de idam cezasının kaldırılması için gayret gösteren Açık Anayasa Enstitüsü uzmanlarından Yao Yao, yasa değişikliklerinin sonuç vereceğini belirterek, "Çin'de adi suçlarla ilgili davalarda bile şahitlerin mahkemede dinlenmesi mümkün olmuyor. Bu durumda sanığın adil bir şekilde yargılandığı söylenemez. Bazı durumlarda tanıklar delillerin toplanmasında yalan söyleyebiliyor ya da işkenceyle sanık aleyhinde ifade vermeleri sağlanıyordu. Avukat mahkemede şahite soru soramıyordu. Oysa şahitlerin bütün celselere katılmaları hukuk devletinin sarsılmaz prensipleri arasında yer alır" dedi.

Çin'de idamların istatistiğini tutan Hong Kong Amerikan Ticaret Odası eski Başkanı ve San Francisco'daki Dui Hua Vakfı'nda görevli John Kamm ise son 10 yılda Çin'de 100 binden fazla insanın idam edildiğini belirterek "Yani bütün dünyadaki idamların yüzde 95'i Çin'de gerçekleşti. Son iki yılda idamların 8 bine düşmüş olması acı bir teselli sayılmalı" diyor.

Uluslararası Af Örgütü, 2005 yılında Çin'de tahminen bin 770 kişinin idam edildiğini belirtiyor. Uluslararası Af Örgütü, 2008 Yaz Oimpiyatları'na kadar idam cezasının kaldırılmasını talep ediyor.

OLİMPİYATLAR İÇİN İMAJ ÇALIŞMASI

Çin'de idam cezasının uygulandığı 68 suç var. Kaçakçılık ya da kredi kartı sahtekarlığı da bunlar arasında sayılıyor.

Dünya İdam Cezasıyla Mücadele Kongresi'nin organizatörü Michel Taube, Çin'de idamların tecil edilmesinin de mümkün olduğunu savunarak, "Bir sonraki kongremiz Çin'de idam cezalarını konu alacak. Çin'de bütün idam cezalarının ertelenmesini talep ediyoruz" dedi.

Çin hukuk sisteminde tek zayıf nokta idam cezalarının sürmesi değil. Rejim muhaliflerinin kapatılıp günde 16 saat zor şartlar altında çalıştırıldıkları kamplar da Batılı ülkelerin tepkisine yol açıyor.

Federal Alman Meclisi'ne sunulan bir karar önergesinde, en az 200 bin kişinin bulunduğu çalışma kamplarının kınanması talep ediliyor. Pekin yönetimi kısa süre önce çalışma kamplarının kapanmasının söz konusu olmadığını duyurmuştu.

(DW-İB-İB-HO-D)