İran, Sınır Kapısını Kapattı Türkiye Kazandı

Tahran yönetiminin, ABD ordusunun İranlı yetkiliyi tutuklamasının ardından protesto amaçlı Kürt bölgesindeki sınır kapılarını kapatması, Kuzey Irak ekonomisine günlük 1 milyon dolara mal oluyor. Bölgedeki pazar, şu an itibariyle Suriye ve Türkiye'ye kaymış görünüyor.

2 hafta önce Amerikan askerleri, Irak'ın kuzeyinde bölgesel Kürt yönetimi altında bulunan Süleymaniye'de bir otele baskın düzenleyerek, otelde kalan İran ticaret heyetindeki Mahmudi Ağay Ferhadi isimli bir İranlı'yı gözaltına almıştı. ABD ordusunun gerçekleştirdiği operasyonun hemen ardından Kuzey Irak'taki Hacı Ümran, Pervez Han ve Başmak gibi üç önemli sınır kapısını protesto amaçlı kapatma kararı alan Tahran yönetiminin, uygulama ile Kürtlere günlük 1 milyon dolar zarara uğrattığı ifade ediliyor.

Irak'taki Amerikan ordusunun "10 yıldan fazla süreyle Irak'ta İran gizli servislerinin operasyonlarına katılmış bir ajan" olmakla suçladığı Ferhadi ile ilgili kriz giderek derinleşirken, bölgedeki ticari tansiyon da olumsuz etkileniyor. Tahran yönetiminin uygulamasının ardından Kürtler, gıda, sebze, meyve ve giyimde yeni pazar olarak yönünü Suriye ve Türkiye'ye çevirdi.

Uygulamanın ticari ilişkiye büyük darbe vurduğunu kaydeden bölge uzmanları, boykotun sürmesi halinde daha derin krize neden olabileceğine işaret ediyor. İHA muhabirinin görüştüğü siyasi çevreler ve mali analistler ile Kürt tüccarlar, İran sınırlarının kapatılmasıyla pazarın İran'dan Türkiye ve Suriye'ye geçtiğini ifade ediyor.

Konuyla ilgili olarak Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) iki numaralı ismi Fazıl Mirani, İran ve ABD arasındaki gerginliğin zararının Kürtler'e fatura edilmemesi gerektiğine işaret etti. KDP Genel Sekreteri, bu sürtüşmenin en masum tarafının Kürtler olduğunu kaydederek, Tahran'a gönderdikleri heyetle İran makamlarını ikna etmeye çalışılacağı ifade etti.

Kürdistan Üniversitesi Mali Araştırma Bölümü analistlerinden Dr. Muhammed Nuri Baziyani ise; Tahran'ın uyguladığı boykotun ekonomik maliyetinin 1 milyon doların üzerinde olduğunu belirtti. Boykotun devam etmesi halinde zararın büyüyebileceğine dikkat çeken Baziyani, iki tarafın da ortak bir noktada buluşarak sorunun giderilmesi için çaba sarf etmesi gerektiğini söyledi.

Durumdan büyük kaygı duyan hal esnafı, bölgesel yönetimin konuya el atmasını isterken, yönlerini Suriye ile Türkiye'ye çevirmek zorunda kaldıklarını belirtti.

Ömer Halid Zarani isimli tüccar, "Ne yapacağımızı şaşırdık. Mal gelmeyince fiyatlar da arttı. Biz de çareyi Suriye'ye yönelmekte bulduk" derken, esnaf Azal Reşyani ise, gıda sektörünün sebze ve meyve gibi ürünler başta olmak üzere Suriye ve İran'ın eline geçtiğini anlattı. Mahmud Yusuf isimli hal esnafı, kazançlarının yarı yarıya düştüğünü, zararın önemli derecede genişlediğini dile getirdi.

Türkiye daha önce elinde bulundurduğu sınır ticaretinden 5 milyar dolarlık geliri İran'a kaptırmıştı. Türkiye'nin Habur Sınır Kapısı'ndan Kürtler'e geçen ticaretteki geliri 7 ile 10 milyar dolar arasında değişiyor.

Kuzey Irak'taki bölgesel yönetimi, İran ile sorunun çözümü için bugün Tahran'a bir heyet gönderdi. Kürt heyetin İran tarafında, Genel Gümrükler Sorumlusu Kazimi Fıruti ile bir araya gelerek konuyu görüşeceği belirtiliyor.

(SK-CY-CY-SN-D)