Kerkük Planı

IRAK'ta IŞİD'in 2014 Haziran'ında ülkenin en büyük ikinci kenti Musul'u işgal etmesinin ardından bölgede süren karışıklık, özel statüdeki Kerkük'ün de tıpkı

1. Körfez Savaşı'nın hemen ardından 1992'de ilan edilen Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi gibi özerk bir yönetim olarak ortaya çıkması ihtimalini doğurdu. Washington'da yürüttüğü resmi temasların ardından Irak Kürdistan Bölgesel Hükümeti'nin kentteki merkezinde, aralarında Hürriyet'in de bulunduğu sınırlı sayıdaki medya organının temsilcileriyle bir araya gelen Kerkük Valisi Dr. Necmeddin Kerim, "Kerkük Bağdat'tan uzaklaşmalı" diyerek planın işaretini verdi.

ABD Başkanı Barack Obama'nın IŞİD'le Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk ve Amerikan Dışişleri yetkilileriyle görüşen Kerim, ABD'nin Kerkük'ün özerk bir yönetim olarak ortaya çıkmasına nasıl baktığı konusunda bir yorum yapmadı. Konuyu Hürriyet'e değerlendiren Amerikan Yönetimi yetkilileri ABD'nin Irak'ın toprak bütünlüğünden yana olduğunu vurgularken, Kerim, Ankara'nın ise Kerkük'ün özerk bir statüde bulunması planını desteklediğini savundu.

KENT FİİLEN BÖLÜNDÜ

Yaklaşık bir milyonluk Kürt, Türkmen ve Arap nüfusa sahip Kerkük, IŞİD'in Musul'u işgal etmesiyle başlayan süreçte hem ekonomik hem de siyaseten fiili olarak bölünmüş durumda. Bağdat'ın sahip olduğu Kuzey Petrol Şirketi (NOI), halen bölgedeki Babagurgur ve Cambur petrol kuyularının kontrolünü elinde tutarken, IŞİD işgalinin ardından Kürdistan Yönetimi'ne bağlı Peşmerge güçleri kentin kuzeyindeki, Bay Hasan ve Avana petrol kuyularını elegeçirdi. Kerkük'ten Türkiye'ye boru hattıyla petrol sevkiyatı önce IŞİD'in bölgedeki eski petrol boru hattını kontrol altına almasıyla kesintiye uğramıştı. Ancak daha sonra Kerkük petrolünün Irak Kürt Bölgesi'nden Türkiye'ye inşa edilen yeni boru hattına nakledilmesiyle petrol akışı devam etti. Bağdat Yönetimi ve Erbil'deki Kürt Yönetimi arasında yaşanan sorunlar nedeniyle ise geçen mart, Bağdat, NOI'ye kendi kontrolündeki bölgelerden petrol akışını kesmesi talimatı verdi. Böylece Kerkük'te geriye sadece Peşmerge'nin kontrol ettiği petrol kuyularından çıkarılan, günlük 250 bin varillik petrol sevkiyatı kaldı.

PEŞMERGE NEDEN HEPSİNİ ALMIYOR

Kürt kökenli Vali Kerim, 2005'te kabul edilen Irak Anyasası'nın Kerkük'te 2007 sonuna kadar kentin statüsüne ilişkin bir referandum yapılmasını öngören 140'ıncı maddesinin halen uygulanmadığını, birkaç yıl daha sabredeceklerini belirterek "Kerkük Bağdat'tan uzaklaşmalı" dedi. Kerkük'ün nasıl bir statüye kavuşması gerektiği konusunda ise "İki seçenek var. ya Kürdistan Yönetimi'ne dahil olması ya da bölgesel bir yönetim haline gelmesi. Benim kişisel tercihim bölgesel yönetim olması. 2-3 yıl geçiş sürecinde uygun olan bu olacaktır" diye konuştu.

ABD'NİN ÜÇ ÖNCELİĞİ

BAŞKAN Obama'nın Ocak ayında görevden ayrılmasından önce Musul'un IŞİD'den kurtarılmasına odaklanan ABD Yönetimi ise bölgede Irak'ın bütünlüğünü tehdit edecek gelişmelere şu aşamada sıcak bakmıyor. Onun yerine Washington üç konuya ağırlık veriyor: 1- Musul'un hemen güneyindeki Mahmur'da Sünni aşiretlerden oluşan milis birliklerinin eğitimi. Hedef, şu anda 3 bin olan bu kişilerin sayısının 15 bine çıkarılması.2- Mahmur'un batısına doğru ilerleyip Dicle Nehri'nin hemen yanındaki, "Q-West" diye Kayyara'daki askeri üssün kontrolünün ele geçirilmesi ve Musul'un güneyle olan bağlantısının zayıflatılması. 3- Eski Başbakan Nuri El Maliki'nin başını çektiği ve yine eski başbakanlardan İyad Allavi ile Şii lider Mukteda Sadr'ın da dahil olduğu bir cepheye karşı politik olarak sıkışan Başbakan Haydar El-Abadi'nin, ülkenin istikrarı için görevde kalması.