Kutup Işıklarının Sırrı Çözülüyor

Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA uzmanları, kutup yakınlarında gözlenen, gökyüzünü parlak kırmızı, yeşil ve mor renklere boyayan "kuzey ve güney ışıkları"nın (aurora borealis ve aurora australis) sırrını kısmen çözdüklerini açıkladılar.

KUTUP gecelerinde gözlenen muhteşem ışık gösterilerinin "güneş fırtınaları"ndan kaynaklandığı uzun süredir tahmin ediliyordu. NASA’nın geçen yıl fırlattığı 5 THEMIS uydusu ile Kanada ve Alaska’daki pek çok gözlemevinden gelen bilgiler, güneş fırtınalarının Dünya’nın manyetik alanına yaptığı etkilerin kuzey ışıklarını meydana getirdiğini ortaya koydu.

Bulgulara göre, Dünya’nın manyetik alanı, güneş fırtınalarının uzaya fırlattığı yüklü parçacıklardan beslenerek büyüyor. Bu büyüme kritik bir orana ulaştığındaysa, aşırı yüklenmiş manyetik alan aniden üstündeki fazla yükü atıp eski şekline dönüyor. Bu işlem sırasında atılan fazla yük de "kuzey ışıkları"na dönüşüyor.

Bu doğa olayının Dünya’dan ne kadar uzakta olduğu hálá bir tartışma konusu, ancak NASA’nın proje yetkilisi David Sibeck, THEMIS uyduları sayesinde bu konunun da yakında çözüleceğinden emin olduğunu söyledi. Proje Dünya ve uzayda elektronik sistemler için tehlike yaratan, astronotları tehdit eden güneş fırtınalarının da daha iyi anlaşılmasını sağlıyor.

200 milyon dolarlık proje

NASA’nın geçen yıl yörüngeye oturttuğu 5 uydudan meydana gelen THEMIS projesi (Time history of events and macroscale interactions during substorms), güneş fırtınalarıyla dünyanın jeomanyetik alanı arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlıyor. Güneş’te meydana gelen fırtınalar nedeniyle atmosferin üst tabakalarında biriken parçacıkların neden "elektron yağmurları"na yol açtığını araştıracak olan proje, 200 milyon dolara mal oldu.