Doların Anavatanına Dönüş Çağrısı, Tarım Dışı İstihdamla Geldi

MUSAB TURAN/BELGİN YAKIŞAN - Fed Başkanı Ben Bernanke'nin, parasal genişlemenin devamına ilişkin açıklamalarıyla gerginliğin arttığı gelişmekte olan piyasalarda, ABD tarım dışı istihdam verilerinin de beklentilerin üzerinde iyi gelmesiyle, hafta içinde düşük faiz açıklaması yapan ECB Başkanı Draghi'nin yarattığı ılımlı hava dağıldı. ABD ekonomisinde çarkların döndüğünü gösteren güçlü veri sonrası gelişmekte olan ülke piyasalarında satışlar yoğunlaştı.

Analistler, Fed'in aylık 85 milyar dolarlık tahvil alımının 2014'te sona ereceğini belirten açıklamalarından sonra, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu gelişmekte olan piyasalarda, ECB Başkanı Draghi'nin yarattığı olumlu havanın dağıldığına işaret ediyor.

AA muhabirlerinin derlediği bilgilere göre, tarım dışı istihdam verisi sonrası gelişmekte olan ülkelerin gösterge endekslerinde satış ağırlıklı seyir yaşanırken , gözler gelişmekte olan piyasaların kısa vadede vereceği tepkiye çevrildi.

Cuma günü açıklanan ABD haziran ayı tarım dışı istihdam verisi 165 bin kişi olan beklentinin üzerinde gerçekleşerek, 195 bin kişi olarak açıklanınca, verilerin Amerikan ekonomisinde iyileşmeye net olarak işaret etmesi, gelişmekte olan ekonomilerin sermaye piyasalarında çıkışlara yol açtı.

Analistler, Fed'in tahvil alım programına devam etmeyeceği beklentilerinin sermaye piyasalarında kayıplara yol açtığına dikkati çekerek, bu durumun doların güçlenmesi ve faizlerde yükselişin devam etmesi beklentisini artırdığını belirtiyor.

-Borsa İstanbul cuma günü sert satışlara yöneldi

Tarım dışı istihdam verisinin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 2,67 ile son 2 yılın, dolar endeksi 84,53'le son 3 yılın en yüksek seviyesini görürken, cuma günü 15.30'da açıklanan verinin ardından BIST 100 Endeksi haftayı yüzde 3,05'lik değer kaybıyla tamamladı.

Fed'in varlık alımını beklenenden önce sonlandırabileceğini açıklamasıyla, gelişmekte olan piyasalarda görülen "paranın anavatanına döneceği" kaygısı daha yüksek sesle dillendirilmeye başlandı.

BIST 100 Endeksi, cuma günü yüzde 3,05 oranında gerileyerek, haftayı 73.111,83 puandan tamamladı. BIST 100 Endeksi ilk seansta yatay seyretmesine karşın,  ikinci seansta verinin açıklanmasının hemen ardından sert satışlara yöneldi.

Dolar kuru, TL karşısında tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 1,97 lirayı görürken, bazı gelişmekte olan piyasaların gösterge endekslerinde de satışlar derinleşti. Analistler, uluslararası büyük yatırımcıların bu piyasalardaki fonlarını Amerikan tahvili ve dolara yönlendirebileceği uyarısı yaptı.

Gelişmekte olan piyasalardan Brezilya'nın temel gösterge endeksi Bovespa Endeksi, yüzde 1,2 azalarak 45.210,49 puana, Meksika Bolsa IPC Endeksi yüzde 1,40 değer kaybederek 40.623,09 puana düştü. Arjantin'de Merval Endeksi ise yüzde 1,05 azalarak 3.063,69 puana geriledi.

"Veri, Fed'e cesaret verecek"

İntegral Menkul Değerler Analisti Egemen Candır, ABD tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin oldukça üzerinde geldiğini anımsatarak, verinin detayına bakıldığında, imalat istihdamında 3 aydır devam eden zayıflığın sürdüğünü ve 3 bin kişilik bir daralma oluştuğunun görüldüğüne işaret etti.

Bir süredir toparlanan inşaat, finans ve perakende sektörleri istihdamlarının ise sırasıyla 13 bin, 17 bin ve 37 bin kişilik istihdam artışlarıyla toparlanmanın öncüleri olduğunu dile getiren Candır, "Özellikle bir süredir kuvvetli iyileşme gösteren perakende sektörü istihdamındaki olumlu durum, ABD'de ekonomik toparlanmanın devam ettiğine ve artan tüketici güveninin istihdama yansımaya başladığına işaret etmekte" dedi.

Kamu tarafında harcama kesintileri nedeniyle 7 bin kişilik daralma görülse de bu durumun verideki güçlü görünümü değiştirmediğini kaydeden Candır, iyi gelen verilerin Fed'in parasal genişlemeyi azaltma konusunda daha cesaretli konuşmasını sağlayacağını kaydederek, "Bu verinin bu denli olumlu gelmesi, FED'in parasal genişlemeyi azaltma konusunda daha cesaretli konuşmasına neden olabilir" dedi.

Bazı gelişmekte olan ülke borsalarının, ABD tarımdışı istihdam verisinin açıklandığı gün gösterdiği fiyat hareketleri, endekslerin haftalık farkları ve son değerleri şu şekilde gerçekleşti:

ENDEKS KODU ENDEKS ADI SON DEĞER CUMA GÜNÜ FARK (%) HAFTALIK FARK (%) BIST 100 Borsa İstanbul 73.111,83 -3,05 -4,17 BOVESP Bovespa (Brezilya) 45.210,49 -1,21 -4,73 MERVAL Argentina Merval Endeksi (Arjantin) 3.063,69 -1,05 +2,94 MEXBOL BOLSA Endeksi 40.623,09 -1,40 0,00 - İstanbul