Fed Kararı Çin'den de Çıkışa Neden Oldu

AHMET HACIFAZLIOĞLU - Çin Xian Jiaotong Liverpool Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Göncü, ABD'nin parasal genişlemeyi yavaşlatma ve ekonomik duruma göre 2014 yılında durdurma kararının Çin piyasasından da para çıkışına sebep olduğunu dile getirdi.

Fed Başkanı Ben Bernanke'nin  açıklamaları ve Çin öncü göstergelerinde aşağıya yönlü düşüşe ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Göncü, Bernanke'nin son açıklamalarıyla gelişmekte olan piyasalardan önemli miktarda para çıkışı yaşanmakta olduğunu, ABD ekonomisinin 2014 yılındaki durumuna göre tahvil alımlarının durma ihtimali olduğunu ifade etti.

Bunun Çin piyasasından da para çıkışına yol açtığını ancak Çin ekonomisinde kurdaki hareketlerin dar bir bantla sınırlı olduğunu belirten Göncü, Çin Shangay borsasının da günü yüzde 2,77 kayıpla 2.084,02 seviyesinden tamamladığını kaydetti.

Çin'den gelen sanayi üretimi, PMI gibi verilerin ekonomik yavaşlamanın devam ettiğini gösterdiğini anlatan Göncü, bununla beraber Çin'deki eyalet bütçelerindeki çok büyük borç stoğunun bankacılık sisteminde de önemli bir kırılganlık oluşturduğunu, Çin'in 2008'de başlattığı 650 milyar dolarlık ekonomiyi canlandırma paketinin çok da verimli olarak değerlendirilemediğini anlattı.

Verimsiz bir şekilde harcanan bu kaynağın ve bol likiditenin bir kısmının ekonomik karlılığı olmayan yatırımlara yöneldiği değerlendirmesini yapan Göncü, "Yerel eyalet yönetimlerince de harcanan bu kaynağın bir kısmı verimsiz yatırımlar ve tekrardan yüksek borçlanma gerekliliği olarak geri döndü. Çin ekonomisi için Fed kararlarıyla para çıkışı olması esas sorun olmamakla beraber yaşanan para çıkışı faizlerde sert yükselişe sebep oldu. Faizlerin fazla yükselmesi hem yerel yönetimler için hem de emlak piyasası için risk oluşturacaktır" diye konuştu.

Kısa vadede Çin piyasasındaki likidite sorunu iyi idare edilebilirse, Fed'in öngördüğü gibi ABD'deki ekonomik toparlanmanın Çin açısından iyi tarafları olacağını da aktaran Göncü, "ABD'nin 2013 yılı itibarıyla tekrar Çin'in en büyük ihracat pazarı olacağı ve bu piyasanın toparlanmasının önemli bir unsur olacağını, Çin'in ABD'ye olan ihracatında önemli bir düzelme görülebileceğini belirtti.

İç piyasada likidite darlığı"

Fed'in kararlarının Çin açısından en önemli ayağının piyasada bir likidite sıkıntısı yaratıp yaratmayacağı konusu olduğunu söyleyen Ahmet Göncü, "Çin'de İnterbank faizlerindeki yükseliş ve döviz çıkışı, merkez bankasının piyasaya döviz satmasıyla likiditede daralmaya neden oluyor. Son bir haftada Shanghai bankalararası faiz oranı (SHIBOR) 206 baz puanı artarak yüzde 7,66'ya geldi" dedi.

Göncü, Fed kararının Çin piyasasından para çıkışına neden olsa da, Çin'in 3 trilyon dolar civarındaki, çoğunluğu ABD tahvillerinden ve dolar cinsinden olan rezervinin değerlenmesi anlamına da geldiğinin unutulmaması gerektiğini söyledi.

Değerlenen doların Çin para birimi yuan üzerindeki değerlenme baskısının da azalmasına sebep olacağını anımsatan Göncü, şunları kaydetti:

"Fed Başkanı Bernanke'nin açıklamalarıyla Çin'den kısa vadede döviz çıkışları sebebiyle iç piyasada likidite darlığı gözlenmekte. Bununla beraber SHIBOR faizlerinde yukarı yönlü hareket gerçekleşti, merkez bankasının yükselen faizler ve döviz çıkışlarıyla sıkışan piyasayı rahatlatmak amacıyla kısa vadede munzam karşılıklarını aşağıya çekmesi de gündemde. Fed'in açıklamaları kısa vadede Çin piyasasında dalgalanmalara sebep olsa da, ABD ekonomisinin toparlanması 2014 yılı ve sonrasında Çin'in ihracatına olumlu yansıyacaktır. ABD Çin'in en büyük ihracat pazarı ve buradaki olumlu tablo şüphesiz Çin ekonomisi için de olumlu olacaktır."

Çin piyasasında sermaye hareketlerinin devlet tarafından sınırlandırıldığı bir piyasa olduğunu hatırlatan Göncü, ayrıca mevcut sıcak para hareketinin hacminin de devletin döviz rezervleri ve devletin piyasadaki ağırlığı karşısında çok küçük kaldığını, Çin piyasasındaki para arzının (M2) yıllık bazda yaklaşık yüzde 16 civarında genişlediğini, bunun da çok büyük bir likidite sıkışıklığının düşük bir ihtimal olduğunu gösterdiğini bildirdi.

Göncü, "Yine de oluşabilecek hızlı faiz hareketlerinin yakından takip edilmesi gerekmektedir. Çin'deki emlak piyasasının şiştiği ve eyalet yönetimlerinin borçlarının tarihi rekorlar kırdığı bir dönemde Merkez Bankası faizlerin hızlı yükselmesine izin vermeyecektir. Gerekirse piyasaları rahatlatmak için minimum rezerve oranlarını düşürebilir" dedi. - İstanbul