Hal Rüsumuna Tabi Mallarda Düzenleme

Hal rüsumuna (malları satın alanlarca toptan satış bedeli üzerinden toptancı hali bulunan belediye veya işletmelere ödenen meblağ) ilişkin ödemeler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenen banka nezdinde açılan hesaba yatırılacak.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının "Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına ilişkin yönetmelik Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak, yürürlüğe girdi.

Buna göre, aynı hal içinde mal alımı, satımı ve devrine ilişkin işlemlerin, mal fiyatlarının yükselmesine sebebiyet vermemek ve mal fiyatlarının düşmesine engel olmamak kaydıyla üretici ve üretici örgütlerinin yanı sıra komisyoncu ve tüccarlar arasında da yapılabilmesine imkan sağlandı. Toptancı hallerindeki işyerlerinin devrinde ilgili meslek örgütünün görüşünün alınması zorunluluğu kaldırıldı, toptancı hallerindeki mevcut işyerlerinde faaliyet gösterenlerle yapılacak olan kira sözleşmelerinde noter onayının aranmaması öngörüldü.

Bakanlar Kurulunun, gerekli durumlarda hal rüsumuna tabi malları yeniden belirleyebilmesi yönünde düzenleme yapıldı. Hal rüsumunda, belirtilen mallardan hal rüsumu alınması ve hal rüsum oranları, Bakanlar Kurulunca kararlaştırıldığı takdirde değiştirilebilecek. Hal rüsumuna ilişkin ödemeler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca belirlenen banka nezdinde açılan hesaba yatırılmak suretiyle yapılacak. Malın üretildiği yerde toptancı hali bulunmaması veya birden fazla toptancı halinin bulunması durumunda ilgili maddeye göre işlem yapılacak.

Malın üretildiği ve tüketildiği yerde toptancı hali bulunması durumunda, hal rüsumunun yüzde 50'si, malın üretildiği yerdeki toptancı halinin bağlı olduğu belediye veya işletmecisi tarafından bildirilen banka hesabına, kalan yüzde 50'si ise malın tüketime sunulduğu yerdeki toptancı halinin bağlı olduğu belediye veya işletmecisi tarafından bildirilen banka hesabına aylık olarak izleyen ayın 5. iş günü sonuna kadar ilgili banka tarafından aktarılacak.

Malın üretildiği yerde toptancı hali bulunmaması durumunda, hal rüsumunun tamamı malın tüketime sunulduğu yerdeki toptancı halinin bağlı olduğu belediye veya işletmecisi tarafından bildirilen banka hesabına aylık olarak izleyen ayın beşinci iş günü sonuna kadar ilgili banka tarafından aktarılacak.

Malın tüketime sunulduğu yerde toptancı hali bulunmaması durumunda, hal rüsumunun tamamı malın üretildiği yerdeki toptancı halinin bağlı olduğu belediye veya işletmecisi tarafından bildirilen banka hesabına aylık olarak izleyen ayın 5. iş günü sonuna kadar ilgili banka tarafından aktarılacak. Malın hem üretildiği hem de tüketime sunulduğu yerde toptancı halinin bulunmaması durumunda, hal rüsumunun tamamı aylık olarak izleyen ayın 5. iş günü sonuna kadar toptancı hallerinin bağlı olduğu belediyelerin ülke geneli o ayki toplam rüsum gelirindeki payı dikkate alınarak bu belediyeler tarafından bildirilen banka hesabına ilgili banka tarafından aktarılacak.

Bildirim tarihinden itibaren bir yıl içinde malın tüketime sunulduğu yerin belli olmaması veya diğer nedenlerle bu maddeye göre dağıtılamayan hal rüsumları, malın üretildiği yerde toptancı hali bulunması durumunda üçüncü fıkraya göre, malın üretildiği yerde toptancı hali bulunmaması ya da bulunup bulunmadığının belirlenememesi durumunda ise dördüncü fıkraya göre aktarılacak.

Hal rüsumunun özel toptancı halinin işletmecisi hesabına aktarılması, bildirime konu malların özel toptancı halinin faaliyet alanında üretilmesi veya tüketime sunulmasına bağlı olacak. Özel toptancı halinin işletmecisi hesabına aktarılan tutarların yarısı aylık olarak izleyen ayın 5. iş günü sonuna kadar ilgili belediyeye ödenecek. Hal rüsumunun tahsilini ve ilgili belediye ile işletmelere dağılımını yapacak banka, Türkiye Bankalar Birliğinin verilerine göre ülke genelinde şube sayısı 600 ve üzerinde olan ve bu şubelerin en az yüzde 60'ı toptancı hallerinin bulunduğu il, ilçe ve belde merkezlerinde faaliyet gösteren bankalar arasından Bakanlıkça belirlenecek. Bu belirlemede, toptancı halinin bağlı olduğu belediye veya işletmecisine ödenmek üzere, bunlar tarafından bildirilen banka hesaplarına aktarılacak meblağlar için en yüksek getiriyi sağlayan teklif ile Bakanlıkça öngörülen diğer şartlar dikkate alınacak.

Banka tarafından hal rüsumunun tahsiliyle ilgili belediye ve işletmelere dağılımını yapmak üzere gerekli alt yapı oluşturulacak.

1 Ocak 2012 tarihinden önce kurulmuş toptancı hallerindeki tahsisli işyerleri, mevcut tahsis sahiplerine Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren hiçbir işleme gerek kalmaksızın 12 yıl süreyle kiralanmış sayılacak. Bu şekilde kiralanmış sayılan işyerleri için sözleşmeler, yönetmelik hükümleriyle son tahsis ücretleri esas alınarak yapılacak. Bu sözleşmelerde, noter onayı aranmayacak.

1 Ocak 2012 tarihinden önce büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanları içinde kurulan, toptancı hali statüsü bulunup bulunmadığı hususunda ihtilaf bulunan yerlerden, toptan sebze ve meyve satışı yapılan yer sayısı 30 veya üzeri olanlar, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın sisteme kaydedilecek.

Komisyoncuların vadeli satışlarda mal bedelini satış tarihinden itibaren 30 iş günü içinde ödemesine, üreticiler tarafından perakende olarak doğrudan tüketicilere satılan malların bildirime tabi olmamasına ve laboratuvarların yalnızca orta ve büyük toptancı hallerinde ve bu yerlerde faaliyet gösterenlerin 1/3'ünün yazılı talebi üzerine oluşturulmasına yönelik düzenlemeler yapıldı.

Bildirim işleminin malın üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden gideceği yere kadarki aşamada yapılabilmesine imkan veren uygulamanın süresi de ihtiyaç doğrultusunda 31 Aralık 2013 olarak yeniden belirlendi.

Toptancı halinde satılmak üzere bildirimde bulunulup toptancı hali dışında toptan satılan mallar da cezalı hal rüsumu kapsamına alındı. - Ankara