Lisanssız Elektrik Üretimine Yeni Düzenleme

Lisanssız üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapmaları esas olacak. Elektrik enerjisinin, üretim tesisiyle aynı yerde kurulu tüketim tesisi ya da tesislerinde tüketilemeyen miktarı, aynı dağıtım bölgesinde olması şartıyla aynı kişinin uhdesindeki başka bir tüketim tesisinde ya da tesislerinde tüketilebilecek.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından hazırlanan "Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik" ve "Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına dair Tebliğ", Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmeliğe göre, önlisans ve lisans alma yükümlülüğünden muaf olan yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten gerçek veya tüzel kişilerin ihtiyacının üzerinde ürettiği elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde söz konusu elektrik enerjisi, ilgili görevli tedarik şirketi aracılığıyla değerlendirilecek.

Dağıtım sisteminde yeterli kapasite bulunması halinde bir tüketim tesisi için birden fazla kojenerasyon veya yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisi kurulmasına izin verilebilecek. Bir gerçek veya tüzel kişi, uhdesindeki her bir tüketim tesisi için sadece bir adet mikrokojenerasyon tesisi kurabilecek. Üretim tesisi kuracak gerçek veya tüzel kişilerin üretim tesisleri ile tüketim tesislerinin aynı dağıtım bölgesi içerisinde olması gerekecek. İletim sistemine bağlanacak üretim tesisi başvuruları için dağıtım sistemine bağlanacak üretim tesisi başvurularında dağıtım şirketince yürütülmesi öngörülen iş ve işlemler, TEİAŞ tarafından yürütülecek.

Yönetmelik kapsamında hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri haricindeki üretim tesislerinde üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, bağlantı ve sistem kullanımı amacıyla, Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu ile doğrudan ilgili şebeke işletmecisine başvuracak. TEİAŞ görüşü sorulan başvurular, TEİAŞ görüşünün dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ulaştığı tarih itibariyle mevcut başvurularla birlikte belirlenen usule göre değerlendirilecek.

Rüzgar enerjisine dayalı başvurulardan; bağlantı noktası uygun bulunanlarla alternatif bağlantı önerilen başvurular hakkında Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) tarafından rapor hazırlanacak. Üretim tesisinin şebekeye bağlantısında, korumasında veya kumandasında üretim tesisine ilave olarak dahili veya harici bir bağlantı ekipmanı kullanılması durumunda, bağlantı ekipmanları da üretim tesisine ilişkin kabul testlerine dahil edilecek.

Can ve mal emniyetinin sağlanması için düzenleme kapsamında kurulan üretim tesisiyle bağlantı ekipmanının, şebeke kaybı olması veya kısa devre arızası oluşması durumlarında tebliğde belirlenen koşullara uygun olarak şebekeyle bağlantısının kesilmesi zorunlu olacak. Şebekeye bağlı her bir üretim tesisinin üretimini ölçmek amacıyla ayrı bir sayaç bulundurulması zorunlu olacak.

Bir tüketim tesisi için kurulacak, farklı teşvik fiyatlarına tabi yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleriyle kojenerasyon ve mikro kojenerasyon tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin ayrı ayrı saatlik ölçülmesine imkan verecek şekilde sayaç tesis edilecek. Lisanssız üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapmaları esas olacak. Elektrik enerjisinin, üretim tesisiyle aynı yerde kurulu tüketim tesisi ya da tesislerinde tüketilemeyen miktarı, aynı dağıtım bölgesinde olması şartıyla aynı kişinin uhdesindeki başka bir tüketim tesisinde ya da tesislerinde tüketilebilecek.

Serbest bölgelerde sisteme verilen enerjiye bedel ödenmeyecek

Yönetmeliğe göre, OSB dağıtım şebekesi içinde kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji ancak OSB dağıtım şebekesine bağlı tüketim tesislerinde tüketilebilecek. Serbest bölgelerde bu düzenleme kapsamında kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji, ancak serbest bölge sınırları içerisinde yer alan tüketim tesislerinde tüketilebilecek. Bu kapsamda sisteme verilen enerji için herhangi bir bedel ödenmeyecek.

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve işletilen tüketim tesisiyle aynı yerde kurulu üretim tesisinde ya da tesislerinde üretilerek her fatura döneminde şebekeye verilen net elektrik enerjisiyle tüketim tesisiyle aynı yerde kurulu olmayan üretim tesisinde ya da tesislerinde üretilerek şebekeye verilen elektrik enerjisinden ilgili tüketim tesisinde, her fatura dönemi için tüketilemeyen net elektrik enerjisi miktarı, ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi olarak kaynak bazında belirlenen fiyattan 10 yıl süreyle satın alınacak.

Elektrik enerjisi görevli tedarik şirketi tarafından düzenlenen tarife kapsamında enerji alan tüketicilere satılabilecek. Lisanssız üreticiler yönetmelik kapsamındaki üretimleri için ikili anlaşma ve/veya Organize Toptan Elektrik Piyasalarında satış yapamayacaklar.  Görevli tedarik şirketleri satın almakla yükümlü oldukları enerji miktarı için her bir üreticiye her bir fatura döneminde yapacağı yerli ürün kullanımını destekleme bedeli hesaplanacak.

Lisanssız faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerinin inceleme ve denetimi ilgisine göre ilgili Şebeke İşletmecisi ve/veya görevli tedarik şirketi tarafından yapılacak. Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisleri için Kurum tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmayacak. Düzenlemeye göre, kurulu gücü 5 megavata kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine emre amade kapasite bedeli tahakkuk ettirilmeyecek.

Dağıtım şirketleri ile OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, ilgili dağıtım bölgesinde trafo merkezi bazında dağıtım sistemine bağlanabilecek üretim tesisi kapasitelerini içinde bulunulan yıl için, ocak, nisan, temmuz ve eylül aylarının ilk haftası içerisinde kendi internet sayfalarında yayımlamakla yükümlü olacak.

21 Temmuz 2011 tarihli ve 28001 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliği" yürürlükten kaldıran bu yönetmeliğe göre, üretim tesisisin dağıtım bölgesinde, tüketim tesisisin OSB dağıtım bölgesinde olması halinde, ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilebilmesi için piyasa işletmecisi tarafından yapılması gerekli ilave yazılım çalışmaları bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yıl içerisinde tamamlanacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri için verilmiş olan bağlantı görüşleri geçersiz hale gelecek.

Tebliğ

"Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına dair Tebliğe" göre, kurulacak üretim tesislerinden tek fazdan bağlanacak tesislerle üç fazlı ve faz akımı 16 A ve daha küçük olan tesisler TS EN 50438 standardına, faz akımı 16 A'dan büyük olan ve dağıtım sistemine AG seviyesinden bağlanacak üretim tesisleri TSE K 191 kriterine, faz akımı 16 A'dan büyük olan ve şebekeye YG seviyesinden bağlanacak üretim tesisleri TSE K 192 kriterine uygun olarak tasarlanacak, kurulacak, test edilip devreye alınacak ve işletilecek.

Yenilenebilir enerji kaynakları dışında kalan diğer kaynaklara dayalı üretim tesisi kuran kişilerin tükettikleri kadar enerjiyi üretmeleri esas olacak. Bu tesislerden sisteme verilen ancak üretim yapan kişiler tarafından tüketilmeyen/tüketilemeyen enerjinin birim kWh miktarı için belirlenen en düşük teşvik bedeli karşılığı destek ödemesi yapılacak.

OSB dağıtım şebekesi dışında kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji OSB dağıtım şebekesine bağlı tüketim tesisinde veya tesislerinde de tüketilebilecek. Bu durumda OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi her ayın ilgili tarihinde tüketim değerlerini günlük bazda ilişik olduğu dağıtım şirketine bildirmekle yükümlü olacak. Bu üretim ve tüketime ilişkin birinci ve ikinci fıkralarda yer alan hükümlere göre yapılması gereken iş ve işlemler dağıtım şirketi tarafından yerine getirilecek. OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından tüketim bildirimi yükümlülüğü ihlal edildiği takdirde tüketim değeri sıfır kabul edilecek ve ortaya çıkacak zararlar OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiden tazmin edilecek.

Aynı tarife grubundaki bir veya birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişi, yönetmelik ve tebliğ kapsamında üretim tesisi kurmak amacıyla uhdesindeki tesislerde tüketilen elektrik enerjisi için tüketimlerini birleştirebilecek. Bir dağıtım bölgesinde kurulu tüketim tesisi ya da tesislerinin tüketimleri OSB dağıtım şebekesi içindeki bir tüketim tesisiyle birleştirilemeyecek ancak OSB dağıtım şebekesi içinde ve dışında tüketimi olan bir gerçek ya da tüzel kişi üretim tesisini OSB dağıtım şebekesi dışında kurmak kaydıyla birden çok tüketim tesisinin tüketimlerini birleştirebilecek. Tüketimi birleştirilecek tesisler, üretim tesisinin kurulacağı dağıtım bölgesi içinde olacak.

Tebliğle, 10 Mart 2012 tarihli ve 28229 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ yürürlükten kaldırıldı. - Ankara