Merkez Bankası: Çekirdek Enflasyon Göstergeleri Temel Mal Kaynaklı Olarak Yükseldi

Merkez Bankası, aylık enflasyondaki yüksek gerçekleşmede gıda fiyatları, vergi ayarlamaları ve döviz kuru hareketlerinin etkili olduğunu belirterek, çekirdek enflasyon göstergelerinin ise temel mal kaynaklı olarak yükseldiğini vurguladı. Banka, hizmet enflasyonunun ise göreli olarak ılımlı seyrini koruduğunu ifade etti.

Merkez Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanmış olan 2014 yılı Ocak ayı Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) revize edilmesi nedeniyle Banka tarafından yayımlanan "Aylık Fiyat Gelişmeleri" raporu ile "Reel Efektif Döviz Kuru" verilerini güncelledi. Buna göre Ocak ayı Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1.98 oranında arttığına ve yıllık enflasyonun yüzde 7.75'e yükseldiğini vurguladı. Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti'nde belirtildiği gibi, aylık enflasyondaki yüksek gerçekleşmede gıda fiyatları, vergi ayarlamaları ve döviz kuru hareketleri etkili olurken çekirdek enflasyon göstergeleri temel mal kaynaklı olarak yükseldiğine dikkat çekilen raporda, hizmet enflasyonunun ise göreli olarak ılımlı seyrini koruduğu vurgulandı.

-MEVSİMSELLİKTEN ARINDIRILMIŞ VERİLER HİZMET GRUBU ENFLASYONUNUN ANA EĞİLİMİNDE SINIRLI BİR ARTIŞA İŞARET ETTİ-

Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1.98 oranında arttı ve yıllık enflasyon yüzde 7.75'e yükseldi. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla 0.59 ve 0.51 puan artarak yüzde 7.70 ve yüzde 7.59 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda ve temel mal gruplarının katkısı sırasıyla 0.35 ve 0.2 puan artarken enerji ile hizmet gruplarının katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmedi. Öte yandan, alkollü içecekler ve tütün grubunun katkısı ise, Ocak ayındaki fiyat artışına (yüzde 7.45) karşın, bir önceki yıldaki yüksek baz nedeniyle azaldı. Zincirleme endeks çerçevesinde her yıl başında endekse dahil edilen ürünler ve bu ürünlerin göreli payları güncellendi. Bu çerçevede, 2014 yılında hizmet, gıda ve alkolsüz içecekler ile alkollü içecekler ve tütün gruplarının endeks içindeki payı artarken temel mal ve enerji gruplarının payı azaldı. Söz konusu değişimler özellikle hizmet grubu ile otomobil kaynaklı olarak temel mal grubunda daha belirgin oldu. Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 0.93 oranında artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 8 seviyesindeki seyrini korudu. Alt gruplar bazında incelendiğinde, bu dönemde fiyatların lokanta-otel hizmetleri ile özellikle sağlık hizmetleri kaynaklı olarak diğer hizmetlerde belirgin oranda (sırasıyla yüzde 1.73 ve 1.64) yükseldiği, haberleşme hizmetlerinde ise gerilediği gözlendi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet grubu enflasyonunun ana eğiliminde sınırlı bir artışa işaret etti.

-TEMEL MAL GRUBU YILLIK ENFLASYONUNDA TL'DEKİ DEĞER KAYBI YANSIMALARI VE ÖTV ARTIŞI ETKİLİ OLDU-

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0.92 puanlık artışla yüzde 7.12'ye yükseldi. Bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları ve ÖTV artışı ile yükselen giyim dışı temel mal fiyatları belirleyici oldu. Ocak ayında otomobil fiyatları yüzde 5.93, beyaz eşya fiyatları ise yüzde 2.66 oranında arttı. Öte yandan, giyim fiyatları mevsimsel ortalamalarının üzerinde azaldı, grup yıllık enflasyonu yüzde 4.06'ya geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış

veriler bu dönemde temel mal grubu fiyatlarının ivmelendiğine işaret etti. Ocak ayında enerji fiyatları yüzde 0,75 oranında arttı. Bu artışta büyük oranda, uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın Türk lirasında gözlenen değer kaybı paralelinde yükselen yurt içi akaryakıt fiyatları etkili olmuştur. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonunda son dönemde gözlenen artış eğilimi korunmuş ve grup yıllık enflasyonu Ocak ayında 0.26 puan artarak yüzde 5.41 seviyesine ulaştı.

-İŞLENMEMİŞ GIDA GRUBU YILLIK ENFLASYONU YÜZDE 13.98'E YÜKSELDİ-

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1.22 puanlık artışla yüzde 10.89'a yükseldi. İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 9.35 oranında arttı. Bu gelişmede Ocak ayında yüzde 11.80 oranında artan taze meyve sebze fiyatları ve alt gruplar genelindeki artışlarla yüzde 7.87 oranında yükselen diğer işlenmemiş gıda fiyatları etkili oldu. Sonuç olarak, işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde yüzde 13.98'e yükseldi. Ocak ayında hem ekmek-tahıl hem de ekmek-tahıl dışı işlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüksek oranlı artışlara bağlı olarak işlenmiş gıda fiyatları yüzde 1.42 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8.01'e yükseldi.

-Yİ-ÜFE-

2014 yılından itibaren üretici fiyatlarının ölçümünde değişikliğe gidildi, ÜFE yerine Yurt İçi ÜFE (Yİ-ÜFE) yayınlanmaya başlandı. Önceki endekse kıyasla en temel farklılık tarım fiyatlarının bu endekste yer almaması ve kullanılan sınıflamanın güncellenmesi oldu. Buna göre, Yİ-ÜFE Ocak ayında yüzde 3.32 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu 3.75 puan yükselerek yüzde 10.72 oldu. Bu dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybının etkisiyle, imalat grubunda alt kalemler geneline yayılan fiyat artışları kaydedildi. İmalat sanayinde özellikle petrol ürünleri, ana metaller ve kimyasal ürünler fiyatlarında yüksek oranlı artışlar gözlendi. MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde Ocak ayında tüm ana gruplarda yüksek oranlı fiyat artışları gözlendi. Bu dönemde sermaye ve ara malı gruplarında yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 14.94 ve 12.34 oldu. Sonuç olarak, özellikle Türk lirasındaki değer kaybıyla 2013 yılının ikinci yarısından itibaren imalat sanayi fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artış eğilimi, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında maliyet yönlü baskıların olabileceğine işaret etti.