Türkiye'nin Deri İhracatı İkiye Katladı

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) hazırladığı "Deri ve Deri Ürünleri İmalatı Sektör Raporu"na göre, Türkiye'nin 2005-2013 dönemi deri sanayi ihracatı iki kat artışla 1,90 milyar dolara yükselirken, katma değer de aynı oranda artarak 1,63 milyar lira oldu.

İSO'dan yapılan açıklamaya göre, deri sanayi meslek komiteleri ve sivil toplum kuruluşları katkılarıyla oluşturulan "Deri ve Deri Ürünleri İmalatı Sektör Raporu" açıklandı.

Buna göre Türkiye'nin 2005-2013 döneminde deri ve deri ürünleri imalatı sanayi üretimi yüzde 16,7 arttı. Sektörün ihracatı yaklaşık iki kat artarak 1,90 milyar dolara, katma değeri de iki kat artışla 1,63 milyar liraya yükseldi. Sektörün Türkiye'nin toplam ihracatı içindeki payı 2013 yılında yüzde 1,25 oldu.

Rapora göre, dünya deri ihracatı içindeki payı 2013 yılı itibarıyla yüzde 0,79 olan Türkiye, ihracatta 10. sırada yer aldı.

Alt sektörler bazında dünya ihracatı içinde en yüksek paya sahip grup, yüzde 7,7 ile kürk giyim eşyası olurken, Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı 508 milyon dolar ile Rusya, diğer büyük ihracatçı pazarlar 131 milyon dolar ile İtalya ve 114 milyon dolar ile Almanya olarak yer aldı.

Dünya deri ihracatının lider ülkesi Çin'i, İtalya, Hong Kong, Fransa ve Almanya izledi. Deri ithalatının lider ülkesi ise 30 milyar dolar ile ABD oldu.

Rapora göre, deri sanayinde kişi başı üretim ile ölçülen verimlilik 2005-2013 döneminde yüzde 7,9 geriledi. Ayakkabı imalatı yüzde 32,9 ve derinin tabaklanması üretimi yüzde 2,3 artarken, giyim eşyası üretimi yüzde 21,3 düştü. Bu gerilemede özellikle kürkten giyim eşyası ve saraciye üretimi etkili oldu.

Deride 19 stratejik hedef belirlendi

Raporda, Türkiye deri ve deri ürünleri imalatı sanayinde belirlenen 19 stratejik hedef şöyle sıralandı:

"Hayvancılığın desteklenmesi, deriye et ve süt kadar önem verilmesi, ham, yarı işlenmiş ve işlenmiş kürk postu ithalatında ve üretiminde yüzde 20 ÖTV'nin kaldırılması, yüzde 18 KDV'nin yüzde 8'e indirilmesi, KKDF'nin vadeli ithalatta yüzde 1'e indirilmesi, yurt içinde olmayan malların ithalatında kaldırılması, aksesuar yan sanayinin geliştirilmesi, firmaların iş gücü kamu yüklerinin azaltılması, indirimli enerji fiyatı uygulanması, teşviklerde 6. bölgede uygulanan desteklerin deri OSB'lerinde de aynen uygulanması, çevre yatırım ve harcamalarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bütçesi ile desteklenmesi, OSB dışındaki doğal kümelenmelerin ıslah OSB niteliğinde statüye kavuşturulması, Turquality ve Marka Destek Programı'na deri sektörünün katılımının arttırılması, 2023 yılında 10 milyar dolar ihracat yapılması, özel faturalı ihracatın resmi ihracata dahil edilmesi, üretici-ihracatçıya ÖTV iadesi yapılması, Rusya'ya ihracatta referans fiyatlarının ve geçiş maliyetlerinin düşürülmesi, DİR kapsamında izin verilen döviz kullanım oranının yüzde 75'e yükseltilmesi, doğal deri ile suni deri ayrımına ilişkin tüketici bilincinin arttırılması, nitelikli insan kaynakları yetiştirilmesi ve zanaatkarlığın korunması, çalışma hayatına ilişkin düzenlemelerin gözden geçirilmesi ve ilave yüklerin azaltılması, saraciyede alışta yüzde 18, satışta yüzde 8 KDV'den kaynaklı sorunların giderilmesi, ithalatta ürün kalitesi denetimlerinin etkinleştirilmesi, indirimlerin düzenlenmesi, kayıt dışı denetimlerin artırılması ve fikri mülkiyet haklarının etkinleştirilmesi."

"Ete gösterilen özen deriye gösterilmiyor"

Açıklamada görüşlerine yer verilen İSO Yönetim Kurulu Üyesi Sultan Tepe, raporun deri imalat sanayi sektörünün rekabet gücünü artmasına ve kurumsal iş birliklerinin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla hazırlandığını belirterek, "Bu rapor, gelecekte yürütülecek daha ileri araştırmalara ve geliştirilecek yeni politikalara ışık tutacak" ifadelerini kullandı.

İSO 12. Grup Deri ve Deri Mamülleri Sanayi Meslek Komitesi Başkanı Gürkan Kopuz, deri sektörünün hammaddesinin canlı varlık olduğuna ve hayvan sayısının giderek azaldığına dikkati çekerek, "Maliyet sorunları ya da et varlığının azalması gibi nedenlerle maalesef dişi hayvanlar daha üremesini yapmadan kesiliyor. Üreme olmadan çoğalma olmaz. Kamudan bu noktada denetim talep ediyoruz. Bizler eti için kesilen hayvanların ham derisini alıp, ayakkabı ve saraciyede bir değer haline getiriyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

İSO 44. Grup Ayakkabı ve Yan Sanayi Meslek Komitesi Başkanı Hüseyin Çetin de ayakkabı sektörünün 2023 yılında 2,5 milyar dolar ihracat hedefi olduğunu ve sektörden yüzde 55 pay aldığını belirterek, "Alt sektörlerden ayakkabı grubunun Rusya, Ukrayna ve Irak'ta yaşanan sıkıntılara rağmen ihracatı artırdık. Dünya hazır giyim devleri arasındaki H&M ve Zara gibi markalar, yerli ayakkabı üreticilerinden alımlarını artırdı" ifadelerini kullandı.

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Şenocak da mart ayında ihracatı artan üç sektörden birinin deri olduğunu aktararak, Uzak Doğu'da özellikle Çin gibi ülkelerde düzenlenen fuarlar sayesinde yarı mamul ürün ihracatında büyük bir sıçrama yaptıklarını, derideki en büyük pazar olan Rusya'ya ihracatta düşüş olduğunu, ancak ikinci sıradaki İtalya'ya yüzde 10 artış kaydedildiğini bildirdi.

Türkiye Deri Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Matraş da deri sektörünün hammaddesi olan hayvancılığın önemine değinerek, şunları kaydetti:

"Türkiye'nin 100 milyon tonu aşkın et tüketimi var, ancak ete gösterilen özen deriye gösterilmiyor. Türkiye'de kırmızı et yeniyorsa, dericilik sektörü kendine öz kaynaktan hammadde bulabilir. Türkiye'de 100 hayvanın yüzde 30'u çok kaliteli niteliği taşıyor. Deri sanayinde ülke genelinde 14 OSB var ve 20 ilde deri sanayi yapılıyor. Ama bizim mezbamız olmayan iller var. Diğer ülkeler deri sanayi rekabetinde Türkiye'yi geçmeye başladı. Örneğin Hindistan, ham deri ihracatını yasakladı, sadece çanta, ayakkabı yani katma değer ihraç ediyor. Ama biz katma değer olmadan birkaç kuruşla deri hammaddesini dışarı gönderiyoruz."