Adana'da Iran'a Pamuk Tohumu Ihracatı

ÖMER FANSA - Adana'da Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile özel bir firmanın iş birliğiyle ıslah edilen yeni çeşit pamuk tohumu, İran'a ihraç edildi.

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) bünyesindeki Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde, yörede yaygın olarak ekimi yapılan pamukta yeni çeşitler elde edilmesine dönük çalışmalar yürütülüyor.

Özel sektör iş birliğiyle yürütülen bu çalışmaların sonucunda yeni bir pamuk çeşidi elde edildi ve bu verimli çeşidin tohumu özel izinle 40 ton üretilerek, İran'a satıldı.

TAGEM Genel Müdürü Nevzat Birişik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de üretilen yaklaşık 165 civarında bitkinin tümüyle ilgili ıslah çalışması yaptıklarını, üreticiler tarafından ekilen ürünlerin tohumlarının yüzde 60'ına yakınının enstitüleri tarafından geliştirildiğini söyledi.

Tarım açısından en kritik halkanın tohumculuk olduğuna, tüm girdiler iyi seçilmiş nitelikte olsa bile yanlış tohumla başlanılan bir faaliyetin karlı olmayacağına dikkati çeken Birişik, Türkiye'nin dünyanın en zengin 6-7 genetik kaynak bölgesine ev sahipliği yapması ve barındırdığı zengin biyoçeşitlilikle tohumculuk açısından son derece önemli bir durumda bulunduğunu dile getirdi.

"Tohumları ticarete kazandırdık"

Enstitülerin çalışmalar sonucunda elde edilen çeşitleri Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü ya da Bakanlığa bağlı tohum üretme kuruluşuna verdiklerini, özel sektörle yaptıkları çalışmalar sonucunda elde edilen tohumları da ticarete kazandırdıklarını anlatan Birişik, şöyle devam etti:

"Devletin araştırmalarda özel sektörle iş birliği yapması son derece stratejik ve doğru bir adım. Geliştirilen çeşitlerin ticarileştirilmesi, pazara sevk edilmesi, tanıtılması, pazarlanması hususunda özel sektör daha dinamik. Özel sektör, Enstitü ile belirli bir pazara yönelik özel niteliklere haiz bir çeşit üretmek üzere yola çıktı. Yol arkadaşlığının devam etmesi sonucu bugün yeni bir çeşit geliştirilip tescil edildi ve İran'a ihracatı gerçekleştirildi. Yapılan çalışmalarla Türkiye gen kaynağı kendisinde olmayan, kökeni Afrika olan pamuk gibi ürünlerde bile tohum geliştirip ihraç edebilen bir ülke haline geldi."

Türk özel sektörünün, Ar-Ge'ye yatırım yapabilen ve bunun sonuçlarını görebilen bir büyüklüğe eriştiğine işaret eden Birişik, "Bu, Türkiye için bir dönüm noktasıdır. Bakanlık olarak da bu örneklerin artmasını diliyoruz. Bakanlığımızın enstitü altyapısının bu amaçla daha çok kullanılmasına, istifade edilmesine imkan tanımak istiyoruz." dedi.

Birişik, Türkiye'den daha önce de tohum ihracatı yapıldığını belirterek, şunları kaydetti:

"Ama bu, bir firma ile Enstitümüzün birlikte çalışarak ıslah ve tescil edip ondan sonra yeter miktarda yurt dışına satışın ilk örneğidir. Türkiye'de bu modelin çalışabileceğinin, Türk özel sektörünün tohum kadar hassas bir alanda Ar-Ge yapabileceğinin, devletin buna omuz verebileceğinin, bilim insanıyla katkı sunabileceğinin ve Türkiye'nin tarımsal teknoloji açısından bir eşiği aştığının göstergesidir."

Özel üretim izniyle ihraç edildi

İhracatçı firmanın yönetim kurulu başkan yardımcısı Hamdi Çiftçiler de 2008 yılında başlatılan projenin ilk çıktılarından olan MAY344 çeşidinin hem yurt içinde hem de yurt dışı pazarlarda üreticilerle buluştuğunu söyledi.

Geliştirilen tohumun TAGEM-özel sektör iş birliğiyle ıslah edilip yurt dışına ihraç edilen ilk pamuk çeşidi olduğunu vurgulayan Çiftçiler, şöyle dedi:

"Islah edilen MAY344 çeşidimizin, 2 yıl boyunca gerçekleştirilen deneme ekimlerinde, verimlilik, stres şartlarına dayanıklılık ve kalite konularında gösterdiği yüksek performans neticesinde üretim izni alınarak sertifikalı tohum üretimi gerçekleştirildi. Bu tohum ilk senesinde tescil işlemleri tamamlanmadan özel üretim izniyle 40 ton olarak ihraç edildi. Şu an tescil süreci tamamlandı ve bu sezon üreticilerle ilk kez buluştu. Önümüzdeki sezon çok daha fazla üretilip, hem yurt içinde hem de yurt dışında daha yüksek tonajda satışı yapılabilecek. MAY344, İran'a ihraç edilerek, kamu özel sektör iş birliğiyle geliştirilip, yurt dışına satılan ilk pamuk çeşidi oldu."