Balıkların Yumurtlama Alanı Turnasuyu Irmağı'nda Kuruma Tehlikesi

ORDU ve Giresun yaylalarının yan kolların birleşmesiyle oluşan Karadeniz'e özgü 'Karadeniz alası' veya 'som balığı' olarak isimlendirilen alabalıkların yumurtlama alanı olan Turnasuyu Irmağı, suyunun bir miktarının hidroelektrik santral projesi (HES) kapsamında tünellerle başka bir vadideki Melet Irmağı'na aktarılması sonucu kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Vadide yapımı planlanan 3 ayrı HES için aynı projenin uygulanacak olması derenin tamamına yakını için kuruma endişesi yarattı. Hukuk mücadelesi yürüten çevreciler, projelerin iptal edilmesini istiyor.

Ordu ve Giresun'un yaylalarındaki yan kollardaki derelerin birleşmesiyle oluşan Kabadüz ile Altınordu ilçesi sınırları içinden geçen ve Karadeniz'e özgü 'Karadeniz alası' veya 'som balığı' olarak isimlendirilen alabalıkların yumurtlama alanı olan Turnasuyu Irmağı, HES nedeniyle kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Deniz seviyesinden 1500 metre yükseklikteki Giresun-Kabadüz sınırında yer alan Turnalık İkidere mevkiinde gölet oluşturuldu. Gölette depolanan su, tünelle Melet ırmağı üzerinde kurulan ve üretime geçen Darıca 2 HES'e aktarıldı. Altınordu ilçesi Hürriyet-Erenli-Gökömer Mahallesi sınırlarında belirlenen alana da benzer HES yapımı için çalışma başlatıldı. 2013 yılında verilen 'ÇED olumlu' kararı, çevreciler ile bölge halkının Ordu İdare Mahkemesi'ne başvurup, itiraz etmesi sonucu aynı yıl iptal edildi. Şirket tarafından projede değişiklik yapılarak, yeniden 'ÇED olumlu' raporu alındı. İkinci kez yapılan itiraz üzerine Ordu İdare Mahkemesi 'yürütmenin durdurulması'na karar verdi. Vadide yapımı planlanan 3 ayrı HES için aynı projenin uygulanacak olması Turnasuyu Irmağı'nı kuruma tehlikesi ile karşı karşıya bıraktı. Hukuk mücadelesi yürüten çevreciler, projelerin iptal edilmesini istiyor.

'IRMAKTA SU DEBİSİ DÜŞTÜ'

Ordu Çevre Derneği Yönetim Kurulu üyesi Ertuğrul Gazi Gönül, yerel mahkemenin verdiği kararı Yargıtay'ın onadığını, imar değişikliği yapılması halinde şirketin tekrar farklı bir projeyle yine HES yapımı için girişimde bulunabileceğini hatırlattı. Gönül, "Turnasuyu doğal güzelliği, tatlı su kefali ve kırmızı benekli alabalıklarıyla biliniyor. Turnasuyu'na şuanda akan suyun bir kısmı Giresun yaylalarından ve derelerinden geliyor. Irmağın yüksek rakımlı bölgesinde derelerden gelen suyun toplanmasıyla gölet yapıldı. Gölette biriken su Melet ırmağı üzerindeki HES'e aktarılıyor. Turnasuyu Irmağı'nda su debisinin çok düştüğünü gördük. Aynı şekilde benzer projelerin de alt bölgelere yapılması için çalışma var. Darıca 2'deki barajdan dolayı su birikimi yapıldığından başka bir tehlike daha var. Suyun çok azalmasından dolayı canlılar da etkilendi. Seviyenin 40 santimin altına düşmesiyle su ısınıyor ve doğal alabalık yaşayamıyor. Ayrıca buradan içmesuyu da temin ediliyor. Gelecek yıllarda ırmakta su hiç olmayabilir" dedi.

'KARADENİZ'DE İKLİM DEĞİŞTİ'

Turnasuyu Irmağı'nda mevcut akan su debisinin yaz mevsiminde daha az olmasını beklediklerini, yine borularla taşınmasıyla ırmağı besleyen küçük çaplı derelerin de yok olacağı uyarısında bulunan Gönül, "Karadeniz artık ılıman küresel ısınma etkisiyle daha ılıman bir hal alıyor. Burası Akdeniz iklimine doğru gidiyor, bu sulara daha fazla ihtiyacımız olacak. Küresel iklimin ve barajların yapılmaya başlamasının etkisi yavaş yavaş görülmeye başladı bile. Dere ve ırmaklarda su debisi yazları azalıyor. Irmak üzerindeki projeler hayata geçerse kuruma tehdidi olur" diye konuştu.

YENİ KEŞİF ROTASI TURNASUYU VADİSİ

Karadeniz'in en yeni keşif rotalarından biri olan Turnasuyu Vadisi, Ordu İli Merkez Turnasuyu mevkiinde Türkiye'nin en ideal yürüyüş parkuru özelliğini taşıyor. Henüz yeni yeni ortaya çıkan yürüyüş parkurlarının yaklaşık 6 km uzunluğa sahip olduğu Turnasuyu Vadisi, pek çok bakir köşesi ile doğa meraklılarının dikkatini çekiyor. Vadinin içerisinde bulunan Turnasuyu Deresi ise, sahip olduğu kayalık yatağı ve onu saran yeşil örtüsü nedeniyle dört mevsim boyunca berraklığını koruyor. Canik Dağları'ndan kıvrılarak Karadeniz'e doğru yol alan Turnasuyu Deresi boyunca, pek çok bitki çeşidi ve rengarenk çiçekler yer alır. Turnasuyu Vadisi'nin en dikkat çeken özelliklerinden biri de Karadeniz'e özgü olan ve 'Karadeniz alası' veya 'som balığı' olarak isimlendirilen alabalıkların yumurtlama alanı olması. Turnasuyu Deresi, başta su kefali olmak üzere çok sayıda tatlı su balığına ve tatlı su canlısına ev sahipliği yapıyor.

- Ordu