Binlerce Yıldır Kutlanan Buluşma: Hıdırellez

Halil Şahin - Zor durumlarda yardımcı olduğuna, bolluğa kavuşturduğuna ve iyileri mükafatlandırıp, kötüleri cezalandırdığına inanılan Hızır'ın, İlyas peygamber'le buluştuğuna inanılan 6 Mayıs, binlerce yıldır bayram olarak kutlanıyor.

Türk dünyasının mevsimlik bayramlardan "Hıdırellez"in ismini, "Hızır" ve

"İlyas" kelimelerinin halk arasındaki telaffuzundan aldığı biliniyor. Doğanın canlanmasının habercisi olarak görülen bu günde, Hızır ve İlyas'ın her türlü dileği yerine getireceği inanışı yaygın.

Hızır ve İlyas'ın buluştuklarında, Allah yolunda olmanın ve birlikteliklerinin verdiği sevinçle kuvvet bulduğuna inanılıyor. Onların su kaynaklarında, kırlarda buluştuğunun düşünülmesi nedeniyle kutlamalar bu alanlarda yapılıyor.

-Hızır ve İlyas kimdir--

Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Zeki Kaymaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tasavvuf çevrelerinin Hızır'ı bir veli olarak kabul ettiğini ancak onun peygamber olduğuna dair görüşlerin de olduğunu söyledi.

Halk arasında, zor durumdaki insanlara yardım eden, iyileri mükafatlandırıp, kötüleri cezalandıran, berekete ve bolluğa kavuşturan Hızır'ın, "hayat suyu" içtiği için sonsuza kadar yaşayacağına inanıldığını aktaran Kaymaz, inanışa göre Hızır'ın genellikle ak saçlı, nur yüzlü, sakallı yaşlı bir adam veya dilenci, fakir kılığında göründüğünü belirtti.

Kaymaz, İlyas'ın peygamber olduğu konusunda hemfikir olunduğunu, peygamberliği konusunda bir tartışma olmadığını ifade ederek, "Halk inanışına göre, Hızır karaların ve havanın, İlyas ise suların hakimidir. Bu ikisi birleştiğinde, doğada var olan her şeye güç yetecek konuma gelinmektedir" dedi.

-Hıdırellez'in ritüelleri-

Hızır ve İlyas'ın bir araya geldikleri günde her türlü dileğin onlar tarafından yerine getirileceğine inanıldığını kaydeden Zeki Kaymaz, şöyle konuştu:

"Hıdırellez'de şifa dileyenler, kırdan topladığı otlarla yemek yapıyor, genç ve sağlıklı olan kuzu ve oğlağın etinden yiyor. En yaygın uygulama, ateşten atlamaktır. Nazardan ve hastalıktan korunmak için atlandığı gibi, günahlardan arınmak için de bu uygulamaya başvuruluyor. Bolluk ve bereket dileyenler ise, 5 Mayıs gecesi yiyecek kaplarının, çuvallarının, erzak torbalarının ağzını açık bırakıyor. Hızır'ın bunları bereketlendireceğine inanılıyor."

Hıdırellez'de, vatandaşların mal, mülk, makam gibi isteklerini, kır veya su kenarlarına giderek çizdiğini belirten Kaymaz, bazı uygulamaların da baht açmaya dönük olduğunu söyledi. Kaymaz, bazı yerlerde baht açılması için bir küp içine çeşitli takıların atıldığına, bazı yörelerde de gül ağacına kırmızı kurdele bağlandığına işaret etti.

Zeki Kaymaz, Hıdırellez'in toplumsal birlik ve bütünlük elde etmeye yönelik uygulamaları olması nedeniyle, devletin ve sivil toplum kuruluşlarının daha fazla ilgi göstermesi gerektiğine inandığını dile getirdi.

Yayıncı: Nevbahar Kabaklı - İZMİR