CHP'li Gürer'den 'Pestisit' Uyarısı: "Yurt Dışı Pazarımız Sorun Yaşamamalı. Ülkemizde de Pestisitli Ürünlerin Raflarda Yer Almasının Önüne Geçilmeli"

(ANKARA) - CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye'nin gıda ihracatında Avrupa Birliği'ne gönderilen ürünlerde sorunların devam ettiğini ifade ederek, "Avrupa Birliği'nin 2 yılda Avrupa'ya gelen 10 bine yakın ürün iadesi içinde Türkiye'nin de 853 ürünü vardı. 2025 yılında da bu rakam 476 bildirimle artış gösteriyor. Bununla ilgili önlemler alınmalı. Pestisitle ciddi mücadele edilmeli. Afrotoksine karşı bilinçlendirme sağlanmalı. Yurt dışı pazarımız bu anlamda sorun yaşamamalı. Ülkemizde de pestisitli ürünlerin raflarda yer almasının önüne geçilmeli" dedi.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2025 yılına ait Avrupa Birliği Hızlı Alarm Sistemi'nde (RASFF) Türkiye'den gönderilen 476 ürünün 'kusurlu' bulunduğunu belirterek, konuya ilişkin şu açıklamalarda bulundu:

"Ülkemizde tarımın birden fazla sorunu var. Bu sorunlardan biri de üretilen ürünün yurt dışına gittiğinde çıkan pestisit. Pestisitlerle ilgili önlemler alındı. Bakanlık bu konuda çalışmalar da yapıyor. Ama özellikle Avrupa Birliği'ne gönderilen ve Avrupa Birliği hızlı alarm sistemine takılan ürünlerimiz var. 2023 yılında 359 gönderdiğimiz ürün iade geldi. 2024'te bu 492 üründü. 2025 yılında da 476 ürün kusurlu bulunarak iade edildi. Avrupa Birliği'nde 291 ürün zararlı maddeler, yasaklı pestisitler ve aflatoksin olduğu için kapıdan sınır reddi alırken, 476 bildirimle de ülkemiz bu bağlamda halen Avrupa Birliği'nde önemli ölçüde ürünler incelemeye tabi tutulan noktasında.

"İade edilen ürünlerin Türkiye'ye geri iadesi hem üretici açısından, hem de ülkemizin prestijleri açısından sorun"

Bakanlık diyor ki 'geçmişe göre düştü'. Doğru 2024'te 492 ürünümüz iade edilmişti. Şu anda iade edilen ürün 476. Ama bunda yurt dışına gönderilemeyen meyvelerin, sebzelerin varlığı da söz konusu. Çünkü 2025 yılında yaklaşık 8 milyon tona yakın meyvede üretim kaybımız olduğundan ihracat daha sınırlı gerçekleşti. Meyve, sebze grubunda 295 bildirim alınmış. Kuru yemişte 75, baharatta 34, şekerlemede 19, diyetik gıdalarda 10, kakao ve benzerlerinde 9 gıda ürünü Türkiye'ye Avrupa Birliği'nin değerlerine uyum sağlamadığı için iade edilmiş. Bu iade edilen ürünlerin Türkiye'ye geri iadesi hem üretici açısından, hem de ülkemizin prestijleri açısından sorun.

"Pestisitle ciddi mücadele edilmeli"

Almanya 121 bildirimde bulunmuş. Bulgaristan 89 bildirimde bulunmuş. Fransa 60 bildirimde bulunmuş. İtalya ve Hollanda ise 41 bildirimde bulunmuş. Yani Türkiye'den gelen ürünleri bu ülkeler kabul etmemişler. Avrupa Birliği'nin bu anlamda 2 yılda Avrupa'ya gelen 10 bine yakın ürün iadesi için de Türkiye'nin de 853 ürünü vardı. 2025 yılında da bu rakam 476 bildirimle artış gösteriyor. Bununla ilgili önlemler alınmalı. Pestisitle ciddi mücadele edilmeli. Afrotoksine karşı bilinçlendirme sağlanmalı. Yurt dışı pazarımız bu anlamda sorun yaşamamalı. Ülkemizde de pestisitli ürünlerin raflarda yer almasının önüne geçilmeli.

Bakanlık, Avrupa Birliği'nde yasaklanan çok sayıda ürünü yasakladı pestisit olarak. Ama yine de yapılan denetimlerde, incelemelerde ortaya çıkıyor. Ülkemizde 186'dan fazla ülkeye ihracat yapılıyor. Bu konuda en çok sıkı denetim ise Avrupa Birliği'nin 'hızlı alarm sistemi' denilen gümrük girişinde ya da rafa çıkışındaki denetimleri. Ülkemizde de denetimlerde 1 milyona yakın gıda işletmesi var. 8 bin kişiyle bu denetim sağlanıyor. Bu denetimlere mutlaka belediyelerin de katılması, belediye laboratuvarlarının açılması, denetimler yanında eğitimin artırılması gerekiyor.

"Bu konularda 2026 yılı öncelikli bir politika oluşturulmalı"

Pestisit aynı zamanda tarım zehri olarak da tarımlanıyor. Zararlılarla mücadele için de bunların kullanılması gerekiyor. Ama bunların insan sağlığına zararlı biçimde olan tüllerinin engellenmesi, önlenmesi, yasaklanması da bakanlığın görevleri arasında. 2025 yılı sorunlu geçti. Geçen sorunlu süreçte tarım zehirleri ile ilgili ortaya çıkan durumlar da ayrıca problemlerin katlamasına neden oluyor. Mutlak surette daha üretim aşamasındayken pestisitle ilgili önlemler arttırılmalı, eğitimler fazlalaştırılmalı, yurt dışı pazarında Türk ürünü iade gelmeyecek önlemler alınmalı. Nasıl bizim laboratuvarımızdan geçip gidiyor? ya da Türkiye'ye ithal edilen ürünlerde hiç mi sorunlu olanı yok? Bu konularda da 2026 yılı öncelikli bir politika oluşturulmalı. Ve mutlaka pestisit kalıntısı, aflatoksin olan ürünlerin ülkemiz pazarlarında da olmaması, yurt dışına da gönderilmemesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır."