Dünya 737 Max'ları Konuşuyor, ABD'li Pilotlar da Eleştirmişti

Son 5 ayda meydana gelen 2 büyük uçak kazasındaki uçakların "'Boeing 737 Max 8" olması, dünyanın dikkatlerini bu uçak modeline çekti. ABD'deki pilot birlikleri, Max modelleri için uçakların stall'a girmesini engellemek için tasarlanan MCAS yazılımı hakkında "yeterince aydınlatılmadıklarına" dikkat çekmiş ve üretici firma Boeing'i, "eğitim toplantısı düzenleyerek yeni yazılım sistemini tanıtmadığı için" eleştirmişti.

Etiyopya'nın Addis Ababa kentinden Pazar günü 149 yolcu ve 8 mürettebatı ile Kenya'nın Nairobi kentine uçuş yaptığı sırada düşen Boeing 737 Max 8 tipi uçaktan kurtulan olmadı. 2018 yılı üretim tarihli uçağın aynı modeli de 29 Ekim 2018'de adı büyük bir kazaya daha karıştı. Endonezya Lion Havayolları'na ait Boeing 737 Max 8 tipi uçak, Jakarta-Pangkalpinang seferini yaparken denize düştü. Kazada 181 yolcu ve 8 mürettebat yaşamını yitirdi. Washington Post'ta yer alan bir habere göre Etiyopya uçağın düşme nedeni  henüz tam olarak belirlenemese de, uçağın Endonezya kazasına benzer bir uçuş güzergahı izlediği belirtildi.Etiyopya Havayolları'ndan bir yetkili dün yaptığı açıklamada uçağın "teknik bir probleminin" olmadığını, piyotun hava trafik kontrolüyle iletişimi kaybetmeden önce bazı zorluklar yaşadığını ve geri dönme talebinde bulunduğunu söyledi.

Uçuş veri sistemine hatalı veri göndermiş

Boeing'in son modeli olan MAX 8'lerle ilgili Kasım 2018'de yayınlanan bir araştırma raporu, uçağın "hücum açısını" ölçen sensörlerde oluşan bir hatanın ve hava aracı yazılımından söz konusu hataya ilişkin gelen yanıtın, pilotları uçağın kontrolünü ele almak için zorladığı haber de belirtildi. Rapor, uçağın kalkıştan kısa bir sonra Java Denizi'ne düşmesinin ardından 189 kişinin hayatını kaybettiğinin altını çizdi. Raporda, uçağın açısını ölçen sensörün uçağın uçuş kontrol sistemine hatalı veri gönderdiği ve bunun sonucunda oluşturulan otomatik yanıtın uçağın çakılmasına sebep olduğu vurgulandı.

ABD'de pilotlar yazılım hakkında yeterince aydınlatılmadıkları eleştirisinde bulundu

Kazaya ilişkin yayınlanan raporun yanında ABD'de birçok pilot kuruluşu, Boeing'i MAX modelinin oto pilot yazılımına yaptığı yenilikler sebebiyle eleştirirken, şirket söz konusu yazılıma Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS) ismiyle yeni bir uçuş kontrol özelliği eklemişti. Boeing, MCAS sistemini 737 MAX' uçakları için stall olmayı engellemek ve pilot hatalarının önüne geçmek için tasarladığı bir sistem. Uçak hava akımlarını görmeyen tehlikeli bir açıya geldiğinde burnunu aşağı yönlendiriyor. Yenilenmiş yazılımın 737 MAX modelinde tasarım değişikliği için ve 737 modeline göre kanatlara daha uzak olarak yerleştirilen geniş motoru uçakların, 737 modeliyle benzer bir şekilde kullanılmasının hedeflendiği söylenmişti. MCAS sistemi uçağın daha güvenli olması amacıyla yerleştirilirken, ABD'deki pilot birlikleri söz konusu yazılım hakkında "yeterince aydınlatılmadıklarını" söylemiş ve Boeing'i yeni sistemini eğitim toplantısında tanıtmaması sebebiyle eleştirmişti.

Sistemle ilgili bilgilendirme yapılmadı

Boeing sözcüsü, Endonezya'daki kaza sonrası şirketin MCAS sistemini güncelleyip güncellemediği konusunda sorulan soruları yanıtlamazken, Amerikan Birleşik Pilotlar Derneği sözcüsü Dennis Tajer, Boeing yöneticilerinin çalışanlarına yazılım tasarımını gözden geçirmeleri gerektiğini söylediğini fakat sistemle ilgili bir bilgilendirme yapılmadığını açıkladı. Tajer, American Airlines pilotlarının MAX 8'e getirilen güncellenmeye ilişkin uçuş simülatörüne hala sahip olmadıklarını da ekledi:  "Bu noktada yazılıma ilişkin herhangi bir konuda bilgilendirilmedik." - İstanbul