Ebucehil Çalısı Ağrı Dağı'na Yaşam Verdi

HÜSEYİN YILDIZ - Iğdır'ın Aralık ilçesi sınırlarında kalan Ağrı Dağı bölgesinde yaşanan kuraklık, erozyon ve kum fırtınaları, Ebucehil çalısı sayesinde son bularak bölgede doğal yaşam canlandı.

İklim ve toprak yapısı nedeniyle Türkiye'nin en kurak bölgeleri arasında bulunan ilçedeki bazı alanlar, bölgede "Ebucehil çalısı" olarak adlandırılan "Ephedra Distachya" bitkisi sayesinde yaşanan rüzgar erozyonu ve kum fırtınalarından kurtularak hem yeşillendi hem de bölgede doğal yaşam zenginleşti.

Iğdır İl Özel İdaresi ve Orman İşletme Müdürlüğünce sürdürülen çalışmalarda, Ağrı Dağı eteklerinde etkili olan kurak iklim ve toprak yapısına uygun tek bitki olarak bölgede boy gösteren Ebucehil çalısı, koruma altına alındı.

Yaklaşık bin hektar alanda sürdürülen koruma çalışmalarının ardından çevre halkının da bilinçlendirilmesiyle 9 bin hektarlık alan bu çalı ile kaplanarak yeşillendi.

Ağrı Dağı'nın doğal bitki örtüsü olan ve dünyada Avrupa'nın güneyi ile Batı ve Orta Asya'da nadir yerlerde yetişen çalının gösterdiği yayılım, dağın Aralık ilçesine bakan eteklerinde yaşanan rüzgar erozyonu ve zaman zaman Türkiye- Nahçıvan Uluslararası Karayolu'ndaki ulaşımı dahi aksatan kum fırtınalarının da önüne geçti.

"Bölge yeniden hayat buldu"

Iğdır Orman İşletme Müdürü Hasraf Aka, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgede sürdürülen koruma çalışmalarının ardından Ağrı Dağı eteklerinin yeniden hayat bulduğunu söyledi.

Aralık ilçesinin, Konya'nın Karaman ilçesinden sonra "Türkiye'nin en büyük ikinci rüzgar erozyon sahası" olduğuna işaret eden Aka, şunları kaydetti:

"Burada yüzyıllar boyunca Ağrı Dağı'ndan süzülen rüsubat burada toplanıyor ve kum yığınları oluşuyor. Bunlar rüzgarla birlikte kum fırtınası oluşturuyor ve Nahçıvan karayolunu kapatacak derecede geçişi dahi engelliyordu. Evlerin içine kadar giriyor, evlerin üstünü kapatıyordu. Bununla ilgili burada bulunan Ebucehil çalısı, kum fırtınalarını ve rüzgar erozyonunu engelleyebilecek tek tür. Dünyada çok nadir bulunan çalı, bu işin çözümü için doğada kendiliğinden var olmuş, buraya özgü bir bitki."

Hayvan yemi yapılıyordu, koruma altına alındı

Hasraf Aka, Ebucehil çalısının bölgenin "doğal bitki örtüsü" olduğunu ama daha önce bölge sakinleri tarafından hayvan yemi ve yakacak olarak kullanıldığı için yok olma tehlikesiyle azalım göstermesi nedeniyle bölgenin de rüzgar erozyonuna maruz kaldığını anlattı.

Çalının en büyük özelliğinin susuzluğa dayanıklı, kurak iklimde yetişmesi olduğunu dile getiren Aka, "Başka hiçbir bitkinin yetişemeyeceği bu kumlu alanda yetişiyor. Ancak hayvanlar otlatıldığı için tamamen yok olma noktasına gelmişti. Bundan dolayı kum fırtınaları oluyordu. Orman İşletme Müdürlüğü ve Iğdır Valiliği İl Özel İdaresi tarafından yürütülen ortak projeyle buralar koruma altına alındı, aralarına ağaçlandırma yapılıyor, rüzgar perdeleri yapılıyor." dedi.

Yaban hayatı da kurtuldu

Ebucehil çalısının koruma altına alınması ve erozyonun önlenmesiyle yaban hayvanlarının da çoğaldığını belirten Iğdır Orman İşletme Müdürü Aka, şunları söyledi:

"Ebucehil çalısının çoğalarak geniş bir alanı kaplamasıyla oluşan bitki örtüsünün bulunduğu alana girişler yasaklandığından, avcılar da bu alanı kullanamadı. Bu sayede yöreye özgü hayvanlar da çoğaldı. Çalışmadaki amaç, aslında yaban hayatını korumak değildi ama dolayısıyla burada bir habitat oluştu. Kuşlar, kaplumbağalar, dağ keçileri, yılanlar, tavşanlar, çeşitli böcek ve kuş türleri buralarda barınmaya, doğal denge yeniden sağlanmaya başladı. Burası yaban hayatının da korunduğu, geliştirildiği bir saha haline geldi. Koruma altına alınınca bitki türleri de çoğalmaya başladı. Ülkenin en büyük rüzgar erozyon alanlarından biri olan bu alana Ebucehil çalısı gerçekten de yaşam verdi. Burada yaşam diye bir şey yoktu, kum fırtınalarından dolayı insanlar evlerini terk ediyorlardı."