İklim 101 - 4 soruda iklim değişikliği neden olur

Gezegen için en büyük tehdit haline gelen iklim değişikliği, kömür, doğal gaz ve petrol gibi fosil yakıt kullanımı sonucu oluşan emisyonlardan kaynaklanıyor ve atmosferde absorbe edilemeyen emisyonların bir kısmı iklimi değiştirmeye yetiyor.

Etkileri giderek daha derinden hissedilen iklim değişikliği, tüm ülkelerin en büyük gündem maddesi haline geldi.

Temel olarak insani faaliyetlerden kaynaklanan emisyonlar 1900'lü yıllardan beri küresel sıcaklığın 1,1 derece artmasına yol açtı. İklim değişikliğiyle mücadelede en büyük hedef, bu artışı yüzyıl sonuna kadar 1,5 dereceyle sınırlandırmak.

Doğa bilimci Prof. Dr. Nüzhet Dalfes, iklim değişikliğinin nedenlerini ve iklimin nasıl değiştiğini AA muhabirine anlattı.

Dalfes'e yöneltilen sorular ve yanıtları şöyle:

İklim neden değişir?

İklim çok çeşitli nedenlerden dolayı yerküre oluştuğundan beri değişmiş. Orası doğru ama bizi ilgilendiren tarafı bu değil. Bizi ilgilendiren son 100 yılda insanın etkisinden dolayı değişmesi ki sonuçlarına da önümüzdeki 100 yıl belki daha uzun süre katlanacağız. Endüstri devriminden beri biz yerin altındaki karbonu alıyoruz. Önce kömür olarak kullandık, sonra doğal gaz olarak kullandık. Bunu yakıyoruz, enerji elde ediyoruz. Endüstrimizi bu enerjiyle idame ettiriyoruz. Bu gazın yarısı atmosferde kalıyor. Atmosfere attığımız karbondioksitin aşağı yukarı yarısı okyanus tarafından absorbe oluyor. Diğer yarısı atmosferde kalıyor. Bu da iklimi değiştirmeye yetiyor.

İklim değişikliğinin ilk etkileri ne zaman görülmeye başlandı?

İklim değişikliğinin temel göstergeleri, alışmış olduğumuzdan farklı birtakım olaylarla karşılaşmamız ama iklim her yıl değişir. İklim bir olasılıktır. O olasılık içinde her yıl değişkenlik gösterir ve zaman içinde kayar. 1960'lardan itibaren çok sağlam bir şekilde artık küresel ölçekte iklimin değiştiğini, hatta iklimi değiştirdiğimizin farkına varabiliyoruz.

Türkiye'nin, iklim değişikliğindeki sorumluluğu nedir?

Türkiye'nin de gezegensel bir sorumluluğu var, sera gazı salımları yapıyor. Çok ciddi kömüre dayalı bir elektrik üretimi var. Bunlar büyük sorunlar. Binalarımızın enerji verimliliği düşük. O da ayrı bir sorun ve Türkiye de etkilenecek. İklim değişikliği öyle bir şey ki komşuda pişiyor size de düşüyor. Bundan kaçmanın yolu yok.

Türkiye'de iklim değişikliğinin etkilerini nasıl görüyoruz?

Türkiye geneli için bir şey söylemek çok yanlış. Türkiye çok değişkenliği olan bir coğrafyaya sahip. Türkiye'nin kuzey yarısı ile güney yarısı birbirinden çok farklı. Güney bölgede yağışlarda azalma olacak. Sıcaklarda artma olacak. Kuzeyde ise suda ciddi bir azalma olmayacak. Su döngüsünde bir hızlanma olacak. Bunun sonucunda daha sık ani yağışlar, ekstrem yağış olaylarıyla karşılaşmamız söz konusu.